Son Dönemin Popüler Takviyesi: Probiyotikler ve Zihin Sağlığımız

Sindirim sisteminiz ve beyniniz birbirine bağlıdır, bu nedenle birini etkileyen şey diğerini de etkileyebilir. Araştırmacılar bazen buna bağırsak-beyin bağlantısı derler.

Bu eksenin eylem halindeki bir örneği, serotonin ve dopamin dahil olmak üzere ruh halinizi düzenleyen kimyasallar üreten sindirim sistemidir. Ek olarak, vagus siniri beyninizi ve sindirim sisteminizi birbirine bağlayarak aralarında ileri geri sinyaller iletir.

Bu bağlantı birçok gerçek dünya durumunda ortaya çıkar. Stresli olduğunuzda mide bulantısı gibi sindirim sorunları yaşayabileceğinizi fark etmiş olabilirsiniz. Ya da belki de iltihaplı bağırsak hastalıkları veya IBS gibi sorunlarla uğraşırken kaygı veya depresyon belirtileriniz yoğunlaşır. Tüm bunları göz önünde bulundurarak, sisteminize probiyotik eklemenin hem zihinsel hem de fiziksel sağlık değişikliklerine yol açması çok da şaşırtıcı değildir.

Araştırmalar hala devam etse de, probiyotikler vücudunuz için bir dizi potansiyel fayda sunuyor gibi görünüyor. Sağlıklı bağırsak bakterilerini destekleyebilir ve belirli besinleri daha iyi emmenize yardımcı olabilir. Bu, zararlı bakterileri yok ederek hastalıklarla ve enfeksiyonlarla savaşmak için bağışıklık sisteminizi güçlendirebilir.

Gastrointestinal sağlık: Probiyotiklerin irritabl bağırsak sendromu, kabızlık ve ülseratif kolit gibi rahatsızlıklara yardımcı olması mümkündür. Ancak, Crohn hastalığı gibi rahatsızlıklar üzerinde çok az etkileri olabilir.

Kanser karşıtı tedavi: Probiyotikler, çok sayıda hastalığın semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilecek anti-inflamatuar özelliklere sahiptir. Çalışmalar, probiyotiklerin kanser önleme ve kanser karşıtı tedaviler için yararlı olabileceğini göstermektedir. Kemoterapi ve radyasyon gibi bazı kanser tedavileri gastrointestinal rahatsızlıklara neden olur, bu nedenle diyetinize probiyotik eklemek ishal gibi yan etkileri azaltabilir.

Kalp sağlığı: Bazı çalışmalar, probiyotiklerin kolesterol seviyenizi ve kan basıncınızı düşürerek kalbinizin sağlığını iyileştirmeye yardımcı olabileceğini göstermektedir. Araştırmacılar probiyotiklerin kardiyovasküler hastalıklar için bir besin takviyesi olarak etkili olup olmadığını araştırmaktadır.

Solunum yolu enfeksiyonları: Lactobacillus adı verilen bir probiyotik türü, yetişkinlerde ve çocuklarda solunum yolu hastalıklarını önlemek ve tedavi etmek için olası bir yöntem olarak incelenmektedir. Ayrıca astım, akciğer kanseri ve kistik fibroz semptomlarına da yardımcı olabilir; ancak daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.

Diyabet: Prediyabetikseniz veya Tip II diyabetiniz varsa, probiyotikler kan şekerini düşürmeye yardımcı olabilir. Özellikle diyabetiniz iyi kontrol edilmiyorsa veya insülin tedavisi görmüyorsanız, probiyotiklerin destekleyici bir tedavi olarak kullanılıp kullanılamayacağını belirlemek için çalışmalar devam etmektedir.

Cilt bakımı:Probiyotiklerin çok sayıda cilt faydası olabilir. Bazı türleri iltihaplı tepkileri düzenlemeye yardımcı olarak rosacea, akne ve sedef hastalığı gibi cilt rahatsızlıklarını azaltır. Probiyotikler cildinizin nemli kalmasına yardımcı olarak kuru cilt sorunlarını azaltabilir. Probiyotiklerin antioksidan özellikleri ayrıca bazı kırışıklık karşıtı faydalar da sağlayabilir.

Şu anda piyasada bulunan birçok topikal probiyotik ürün büyük vaatlerde bulunuyor. Ancak, araştırmaların erken aşamalarda olduğunu ve yeni çalışmaların olası yan etkileri tartması gerekeceğini unutmamak önemlidir.

Kilo yönetimi: Bazı araştırmalar, probiyotiklerin özellikle düzenli egzersizle birleştirildiğinde kilo kaybını destekleyebileceğini gösteriyor. Ancak daha fazla çalışmaya ihtiyaç var. Ayrıca, bazı probiyotik türlerinin kilo kaybına yol açarken, diğerlerinin kilo alımına yol açabileceğini unutmayın. Probiyotiklerin "hızlı kilo verme çaresi" olarak hareket ettiğine dair iddialara karşı şüpheci olun. Belirli ihtiyaçlarınız için en iyi kilo yönetimi planı hakkında doktorunuzla görüşmeniz en iyisidir.

Antibiyotikler genellikle bakteriyel enfeksiyonları tedavi etmek için kullanılsa da, hem kötü hem de iyi bakterileri yok edebilirler. Bu, bağırsaklarınızın mikrobiyomunun dengesini bozma ve ishal ve mide bulantısı gibi yan etkilere yol açma potansiyeline sahiptir. Bazı uzmanlar, antibiyotiklerden sonra probiyotik almanın bu dengeyi yeniden sağlayabileceğine inanmaktadır. Bu konudaki araştırmalar karışık sonuçlar göstermiştir.

Örneğin, 2021'de yapılan bir analiz, belirli probiyotik türlerinin (lactobacillus ve bifidobacteria) bazı yetişkinlerde antibiyotikle ilişkili ishalin (AAD) önlenmesine yardımcı olabileceğini göstermiştir. Ancak, diğer araştırmalar probiyotiklerin antibiyotik alan kişiler için her zaman yararlı olmayabileceğini bulmuştur. Herkesin bağırsak mikrobiyomu farklıdır, bu nedenle faydaları evrensel olmayabilir. Aslında, probiyotik almak, antibiyotik aldıktan sonra bağırsaklarınızın normale dönmesini geciktirebilir.

Probiyotikleri antibiyotiklerle birlikte kullanmaya karar verirseniz, önce antibiyotikleri alın ve ardından probiyotiği almadan önce iki ila altı saat bekleyin. Aksi takdirde, antibiyotikler yeni gelen sağlıklı bakterileri öldürebilir. Probiyotik almamayı seçerseniz, korkmayın. Lif ve antioksidan açısından zengin sağlıklı bir diyet uygularsanız, sisteminiz muhtemelen kendiliğinden normale dönecektir.

Bağırsaklarınız ve beyniniz birbirine bağlı olduğundan, probiyotiklerde bulunan sağlıklı bakteriler ruh halinize ve bilişsel işlevlerinize de fayda sağlayabilir.

Daha iyi ruh hali: Altı haftalık bir çalışma, probiyotiklerin ruh halini iyileştirebileceğini buldu. Katılımcılar öfke, yorgunluk ve depresif ruh hallerinin azalmasından faydalandı. Probiyotikler ayrıca uyku kalitesini de iyileştiriyor gibi görünüyor ve bu da ruh hali üzerinde olumlu bir etkiye sahip olabilir.

Depresyon ve kaygıyı hafifletme: Bazı çalışmalar, probiyotiklerin kaygı ve depresyonla başa çıkan kişilerde potansiyel olarak bazı terapötik etkilere sahip olabileceğini bile gösteriyor. Nasıl mı? Probiyotiklerin iltihap önleyici etkisi vardır ve hem depresyon hem de kaygı bozukluklarının iltihapla bir bağlantısı olabilir. Araştırmanın sonuçları umut verici görünse de daha yakından bakılması gerekiyor.

Bilişsel işlev: Bazı denemeler, probiyotiklerin bilişsel işlevin iyileştirilmesinde rol oynadığına işaret ediyor. Örneğin, yaşlı bir yetişkinseniz, probiyotiklerin daha fazla zihinsel esnekliğe ve daha az strese yol açması mümkündür. Klinik deneylere ilişkin son incelemeler, bazı probiyotik türlerinin hafif bilişsel bozukluk ve Alzheimer hastalığının ilerlemesini yavaşlatabileceğini göstermektedir.

Probiyotikler özellikle bazı kadın sağlık sorunları için faydalı olabilir.

Otoimmün hastalıklar: Herkes otoimmün hastalıklara yakalanabilse de, kadınlar daha fazla risk altındadır. Otoimmün hastalıklar arasında romatoid artrit ve Sjogren sendromu gibi durumlar bulunur. Birkaç çalışma, probiyotik almanın iltihabı azaltabileceğini ve potansiyel olarak bu hastalıklar üzerinde terapötik bir etki sunabileceğini göstermektedir.

Hamilelik: Hamilelik sırasında probiyotik takviyesinin metabolik sağlığı, bağışıklığı ve annenin sindirim sağlığını iyileştirebileceğine dair bazı kanıtlar vardır. Bu, belirli alerjilerin azaltılması gibi bebekler için de sağlık yararları sağlayabilir. Araştırmalar, probiyotiklerin hem anne hem de gelişmekte olan fetüs için güvenli olduğunu göstermektedir, ancak her zaman doktorunuza danışın.

Gestasyonel diabetes mellitus (GDM): Çalışmalar ayrıca hamilelik sırasında probiyotik takviyelerinin kan şekerini ve iltihabı azaltabileceğini göstermektedir. Bu, genellikle 13 haftalık hamilelikten sonra ortaya çıkan yüksek kan şekeri seviyeleriyle ilişkili bir durum olan gestasyonel diabetes mellitus'u (GDM) tedavi etmeye yardımcı olabilir.

Şu anda, aşağıdaki kadın sağlığı sorunları için probiyotik kullanımına dair daha az kanıt bulunmaktadır:

Vajinal enfeksiyonlar: Vajinal mantar enfeksiyonlarına aşina olabilirsiniz ve probiyotik almanın bu son derece rahatsız edici durumu tedavi etmek veya önlemek için yararlı olabileceği mantıklı görünüyor. Hatta vajinal sağlık için probiyotik kullanımını teşvik eden reklamlar bile görmüş olabilirsiniz. Bazı çalışmalar umut verici sonuçlar gösterse de, şu anda bu ilacın etkinliğine dair yeterli kanıt bulunmamaktadır. Şu anda, önerilen tek tedaviler antibiyotikler veya antifungal ajanlardır.

Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları: İdrar yolu enfeksiyonları (İYE), özellikle 18-24 yaşları arasındaki kadınlarda yaygındır. Doktorunuz genellikle bu enfeksiyonları tedavi etmek için antibiyotik reçete edecektir. Ancak, bunları sık sık alırsanız vücudunuz bu ilaçlara karşı bir miktar direnç geliştirebilir. Bu nedenle, probiyotikler de dahil olmak üzere diğer tedaviler araştırılmaktadır. Bazı çalışmalar güvenlik ve etkinlik açısından olumlu olmuştur, ancak henüz İYE için probiyotik kullanımını destekleyecek yeterli kanıt bulunmamaktadır.

Fermente besinler tüketerek diyetinizdeki iyi bakteri seviyelerini artırabilirsiniz. Organik olan ve "canlı ve aktif kültürler" içeren fermente besinler özellikle faydalıdır. Bu besinler doğal olarak probiyotik bakteri veya maya içerir ve çok çeşitli seçenekler vardır.

Herkes fermente besinlerin tadını ve kokusunu sevmez, ancak bunları en sevdiğiniz tariflere dahil etmenin basit yolları vardır. Yaratıcı olun ve bunlardan bazılarını en sevdiğiniz yemeklere eklemeyi deneyin.

Yoğurt sade olarak tüketilebilir veya en sevdiğiniz kahvaltılık gevreğinize veya protein shake'inize ekleyebilirsiniz. Ayrıca meyvelere, granolaya, keten tohumuna veya diğer soslara karıştırabilirsiniz.

Süzme peynir, omlet, kahvaltılık kaseler, waffle veya lazanya gibi hızlı bir atıştırmalık veya tarif eklemesi için başka bir seçenektir.

Ayran, salata sosunda veya bisküvi, kek, krep veya hamur işi yapmak için kullanılabilir

Kefir, ekşi bir kültürlü süt içeceğidir ve isterseniz smoothie'lere ekleyebilirsiniz.

Lahana turşusu lahana ile yapılır ve genellikle sosisli sandviçlerin üzerine konur.

Probiyotik içeren diğer sebzeler arasında fermente turp, şalgam ve salatalık bulunur. Ayrıca sebzelerinizi oksijenle temaslarını sınırlayan kaplara koyarak kendi sebzelerinizi fermente etmeyi deneyebilirsiniz.

Fermente gıdaların, gaz, şişkinlik veya diğer GI semptomlarını artırabileceği için diyetinize kademeli olarak dahil edilmesi gerektiğini unutmayın.