PsikologcaBlog Yazıları
Herkes için psikoloji ve zihinsel sağlık alanına giren blog yazılarını keşfedin, ya da;
Kontrol Yanılsaması Nedir?
Araştırmalar, bu yanılsamanın çok yaygın olduğunu gösteriyor çünkü hepimiz kontrol yanılsamasına yatkınız. Kontrol duygusu rahatlatıcı ve arzu edilir olduğundan, bu yanılsama çok uzun süredir var olan bir duygudur! Etrafımızdaki şeyleri etkileme gücüne sahip olduğumuza inandığımızda kendimizi iyi hissederiz, ancak kontrolümüzü kaybetmiş ve çaresiz hissetmek derinden rahatsız edici olabilir. 1970'lerin başında yapılan bir çalışmada Glass ve meslektaşları katılımcılardan, arkaplanda rastgele aralıklarla yüksek ve rahatsız edici bir uğultu sesi çalarken basit bir görevi tamamlamalarını istediler. Katılımcıların bir grubu " Kontrolü olan " gruba, araştırmacılara gürültünün durmasını istediklerini ancak bunu yapmamalarının çok tercih edildiğini bildirmek için bir düğmeye basabilecekleri söylendi. "Kontrolü Olmayan " grupta ise böyle bir talimat verilmedi. Her iki grup da görevleri tamamlasa da, sıkıntı seviyeleri de ölçüldü. İlginç bir şekilde, çalışma katılımcıların neredeyse tamamının düğmeye basmadan aktivitenin sonuna ulaştığını gösterirken, Algılanan Kontrolü Olmayan grubunun önemli ölçüde daha sıkıntılı olduğunu ve daha fazla hata yaptığını gösterdi. Bu sonuç, sadece hoş olmayan bir durumu durdurabileceğimize inanmamızın bile buna tahammül etmemizi kolaylaştırdığını gösterdi! Yani, bir yandan, kontrol yanılsaması bizim için iyidir - kontrol ihtiyacımızı tatmin eder ve bizi çaresiz hissetmekten korur. Ancak, karanlık bir tarafı da vardır. Dış olaylar üzerindeki kontrolümüzü abartmak da zihinsel sıkıntımıza katkıda bulunabilir. Kontrol edilemeyen sonuçlar üzerinde kontrolümüz olduğuna inanmak, etkisiz, yararsız veya hatta zararlı eylemlere zaman ve enerji harcama olasılığımızı artırır. Kaynaklarımız, sonucu hiç etkilemeyen davranışlarda bulunarak boşa harcanır ve hayatımıza gerçekten fayda sağlayan diğer şeylerden uzaklaşırız. Bu, endişelenmeye veya kaçınmaya yol açabilir. Örneğin, sosyal kaygısı olan kişiler başkalarının kendileri hakkındaki algıları konusunda endişeli olabilir. Nasıl göründükleri, konuştukları ve davrandıklarıyla meşgul olabilirler ve sevilmelerini etkilemesi umuduyla tüm "doğru" şeyleri yaptıklarından emin olabilirler. Başkalarının bakış açıları üzerindeki bu aşırı kontrol, bunun yerine artan kaygıya ve gerçek ve tatmin edici bağlantılar kurma zorluğuna yol açabilir. Sonunda, kontrol sahibi olma ihtiyacı bizi kontrol etmeye başlar!Sonuçlar bizim istediğimiz gibi gitmediğinde, bunun üzerinde kontrol sahibi olduğumuzu varsaymak kendimizi suçlamaya, pişmanlığa, hayal kırıklığına ve düşünmeye yol açabilir. Aramızda hangimiz hüzünlü olmadık ve bir durumu değiştirebilecekleri tüm yolları düşünmedik ki?Örneğin arkadaşım COVID-19 testi yaptırdı ve sonucunun çıkması 6 gün sürdü. Bu 6 günlük izolasyon sırasında, farklı bir test merkezine gitmesi gerekip gerekmediğini merak etti ve başkalarının sonuçlarını daha çabuk aldığını duyduğunda kötü bir seçim yaptığı için kendini suçladı. Testi nerede yaptırırsa yaptırsın sonucun ne zaman geleceği üzerinde hiçbir etkisi olmadığını bilmesine rağmen, kontrol yanılsaması pençelerini derinlere batırdı ve o 6 günü acı dolu hale getirdi. Bu size tanıdık geliyor mu? Kendimizi azarlıyor ve suçluyoruz, yapmamız ve yapmamamız gereken her şeyi düşünüyoruz, zihnimiz aynı düşünceleri tekrar tekrar geçiriyor. Ancak bildiğimiz gibi, gerçek muhtemelen kararlarımızın sonuç üzerinde sınırlı bir etkiye sahip olduğu ve farklı davranmış olsak bile işler daha iyi olmayabilirdi. Pişmanlık doğal ve geçmiş hatalardan ders çıkarmak büyümenin ayrılmaz bir parçası olsa da, değiştirilemeyen geçmiş bir olaya odaklanmak bir kontrol yanılsamasıdır. Peki, şimdi kontrol yanılsamasını bildiğimize göre, bu konuda ne yapabiliriz?Zihinsel sağlığın temel taşlarından biri esnekliktir; düşünme, davranma ve duygularımızla ilişki kurma biçimimizde. Kontrol ihtiyacına odaklanmak genellikle esnekliği engeller ve tatmin edici ve ilgi çekici bir hayatın tadını çıkarma kapasitemizi sınırlar. İronik olarak, katı kontrol duygusunu bırakarak, esnek bir pozisyondan daha fazla "kontrol" elde edebiliriz. Bu, hayatın farklı alanlarında sahip olduğumuz kontrol derecesinin sınırlı olduğunu kabul etmeyi ve her şeyi dar bir şekilde tanımlanmış bir konfor alanında tutmak için çaba harcamak yerine bu fikirle rahat olmayı içerir. Etki alanımızda neyin olduğunu ve neyin olmadığını anladığımızda, enerjimizi gerçekten üretken olan yollarla yeniden yönlendirmeye başlayabiliriz. Etki alanımızı bilmek, sonuca aşırı odaklanmaktan geri adım atabileceğimiz ve bunun yerine sürece ve anlamlı bir hayatı teşvik eden şeylere odaklanabileceğimiz anlamına gelir. Esnek olmak ayrıca kontrolümüz dışındaki durumları bırakma yeteneğimizi geliştirir ve bizi tüm kendini suçlama ve düşünmeden korur. Kontrol yanılsamasına kurban gittiğiniz durumları fark ettiniz mi acaba? Bunu fark etmek ve etiketlemek, abartılı bir kontrol duygusunu sürdürmeye yönelik beyhude çabalarımızdan vazgeçmeye doğru atılacak harika bir ilk adımdır.
Öfkemizin Sebebi Değişmek İstemek midir?
Öfke fizyolojik bir duygudur. İnsanların deneyimlediği her duyguyla ilişkili bir sürü bedensel duyum vardır ve yine de öfke farklı hissettirir. Bunun nedeni öfkenin enerji verici bir duygu olmasıdır. Kanımızı pompalar ve adrenalini yükseltir. Diğer duygular bizi başkalarından uzaklaştırma eğilimindeyken, öfke bizi etkileşime girmeye yöneltir. Birçoğumuz, öfkenin çok kötü olduğu ve "yönetilmesi" gerektiği öğretilerek büyüdüğümüz deneyimler yaşadık. Ve her köşede öfke yönetimi dersleri var. Öfkeyi "yönetilmesi" gereken bir şey olarak düşünme yaklaşımı, tüm öfkenin kötü olduğu inancını güçlendirir. İlk bakışta bunun ne kadar yararlı olduğunu görebiliriz. Kontrolsüz öfkenin ilişkilerde bozulmalara neden olduğu ve bizi daha dürtüsel hale getirdiği ve sonuçlara çok az önem verdiği bilinmektedir. Geleneksel olarak, öfke kişiler arası çatışmalarda önemli bir oyuncu olarak anlaşılmış ve çatışmayı tırmandıran veya sürdüren saldırgan davranışlara yol açmıştır. Bu, çoğu insanın öfkeye, öfkeyi bastırarak, öfke hissettiği için utanç veya suçluluk duygusuyla tepki vermesine veya öfke patlamaları yaşamasına yol açmıştır. Öfkeye verilen bu tepkilerin her ikisi de bizler için zararlıdır. Öfkenizin size bir şeyler anlatmaya çalışıp çalışmadığını merak ettiniz mi?
Bağlanma Stillerimiz İlişkilerimizi Nasıl Etkiler?
Bunun neden olduğunu anlamak için, çocukluk dönemindeki ilişkilerin doğasını anlamak önemlidir. Genellikle, anne-babalarla gerçekleşen ilk sosyal etkileşim deneyimlerimiz, yaşam boyunca tüm ilişkileri nasıl anladığımızı ve işlediğimizi etkileyebilir. Bebekler olarak, deneyimlerimizin her biri bir "ilk kez" deneyimlediğimiz şeylerdir. Yaşamın bu erken yıllarında, beyinlerimiz bilgileri emer ve zaman içinde daha verimli kararlar alabilecekleri ve işleyebilecekleri bir zihinsel harita veya çerçeve oluşturmak için dünya hakkında bilgi edinmeye çalışır. Bu sosyal etkileşim çerçevesine "Bağlanma Stilimiz" denir. Bu nedenle, erken çevre, ilişkilerde nasıl davranacağımızı etkilemede kritik öneme sahiptir. Tüm bireylerin sağlıklı büyüme ve gelişme için temel psikolojik ihtiyaçları vardır. Bunlara bağlılık, ustalık ve yeterlilik ve kontrol ve eylemlilik duygusu dahildir. Erken dönem çevre ve anne-baba ve bakıcılar çocuğun bu ihtiyaçlarını karşıladığında, bireylerin sağlıklı sosyal, duygusal ve zihinsel işlevlere izin veren uyarlanabilir bir bağlanma stili oluşturma olasılığı daha yüksektir. Ancak, bu ihtiyaçlardan herhangi biri veya hepsi karşılanmadığında, sağlıklı gelişimi engelleyen uyumsuz bağlanma stilleri oluşturmalarına yol açabilir.
İlişkilerde Bağlanma Stilleri: Kaygılı-Kaçıngan Bağlanma Nedir?
Bugün bağlanma ve romantik ilişkiler hakkında konuşalım! Bağlanma kalıpları uzun süreli ve doğası gereği döngüsel olabilir. Yani, kendi kendini gerçekleştirme eğilimindedirler. Bireylerin kendilerini benzer ilişkilerde tekrarlayan döngülerde bulmaları, benzer davranışlar sergileyen partnerlerle birlikte olmaları ve bireylerin kendilerini tekrar tekrar aynı tatminsizliği hissederken bulmaları nadir değildir. Peki o zaman kaygılı-kaçıngan bağlanma nedir? Hadi gelin hep birlikte bakalım.
Özsaygınızı Arttıracak 5 İpucu
Öz Saygı varlığımızın her yönünü etkileme gücüne sahiptir. Öz saygımız iyi olduğunda bize aklımıza gelebilecek her şeyi yapma gücü, inancı, inancı ve motivasyonu verir; hayat olumlu, keyifli ve başarılıdır. Düşük olduğunda düşüncelerimizi, duygularımızı, kararlarımızı, bakış açılarımızı ve nihayetinde yaşam deneyimlerimizi olumsuz etkileme gücüne sahiptir. Peki ya öz saygımızın temelleri nasıl atılı ve biz bunu nasıl güçlendiririz diye merak ediyorsanız yazı dizimizin tamamını okuyun.
Travmayı Nasıl Tanımlarız?
Aslında çoğumuz kendimizi travma ile eşleştirmek istemeyiz. Bazense yaşadığımız en ufak olumsuz durumun üzerimizde çok fazla etkileri olabilir ama farkına varmamız uzun sürebilir. Travma kesinlikle her şey ya da hiç bir şey değildir. Travma, sıkıntılı bir olaya karşı duygusal, fizyolojik ve/veya fiziksel bir tepki olarak tanımlanabilir. Travmayı tanımlamanın bir başka yolu da çok fazla, çok az, çok erken veya çok geç olan her şeydir. Peki kişi kendisi için travmayı nasıl tanımlat yada ne hisseder?
Kötü Anılarımızı Düzenlemek Mümkün mü?
Çoğumuz hayatımızı yaşarken unutmayı dilediğimiz veya en azından geçmişimizde değiştirmeyi dilediğimiz bazı şeyler yaşarız. Pişmanlık, çok yaygın bir duygudur. Yaşlandıkça geçmişimize dair pişmanlık duyma olasılığımız artar. Ancak, hiç birimiz şimdiden pişmanlık yaşayıp yaşamayacağımızı bilemeyiz. Son zamanlarda gelişen yapay zeka ve bilimsel çalışmalar; bedenlerimizi dondurabileceğimizi , rüyalarımızı bir ekranda izleyebileceğimizi düşünmemize neden olsa da, bunun erişilebilir olmasından gerçekte çok uzağız. Peki anılarımızı değiştirmenin ve düzenlemenin bir yolu olup olmadığını merak ediyor musunuz? Cevabınız evet ise doğru yerdesiniz.
Neden Bir Türlü Dinlenmiş Hissetmiyorum?
Programınızda boş saatler kaldığında veya hafta sonu yaklaşırken bunun yoğun ve yorucu hayatınızdan çok ihtiyaç duyduğunuz bir rahatlama olacağını umduğunuz, ancak haftanın sonunda kendinizi hiç dinlenmemiş hissettiğiniz zamanlar oldu mu? Evet dediğinizi duyar gibiyim, o halde bu yazı dizimiz tam size göre. ..
Kendinizi Tükenmişlik Sendromundan Nasıl Korursunuz?
Kendinizi bitkin ve işinize karşı normalde sahip olduğunuz motivasyondan yoksun mu hissediyor musunuz? Öyleyse yazı dizimizi okumaya devam edin. ..
Meditasyon Sevmeyenlere Alternatif: MİNDFULNESS
Bir çok insan meditasyon yapmayı sevmeyebilir. Bir çok kişi için bir yoga matının üzerinde hareketsiz kalmak, bacak bacak üstüne atarak zihnini boşaltmaya çalışmak sıkıcı ve zordur. Hatta bazen dinginlik yerine hayal kırıklığı ile sonuçlanır. Meditasyon yaparken amaç: kaygımızı azaltarak; dikkatimizi, şefkat ve iç görümüzü arttırabileceğimiz zihinsel sakinliğe kavuşmaktır. Bir çok kişinin hayatını değiştirebilen bu aktivite bazılarımız için zor yada keyifli değildir. Peki meditasyon yapmayı sevmeyenler için alternatif var mı? Evet. Mindfulness ( Bilinçli Farkındalık). Peki nedir bu mindfulness (bilinçli farkındalık) diyorsanız yazı dizimizi okumaya devam edin. ..