Şirketiniz için teklif alın

Bu form üzerinden hassas bilgileri (kredi kartı numarası, şifre, vb.) kesinlikle paylaşmayın.

İş Hayatı

İş Görüşmesi Öncesi Mülakat İpuçları

Psikologca 20 Mayıs 2025

İş görüşmesi konusunda gergin misiniz? Bu yazı dizimiz sizin daha iyi hazırlanmanıza, görüşme sırasında kendinizi daha güvende hissetmenize ve soruları etkili bir şekilde yanıtlamanıza yardımcı olacak.

İş görüşmesi yapmak sinir bozucu olabilir. Kendinizi "satmaktan" veya beklenmedik sorularla karşılaşmaktan rahatsız olabilirsiniz. Ya da yeni insanlarla tanışma ve onları etkileme ihtimali bile stres veya kaygıya neden olmak için yeterli olabilir.


Ancak, iş görüşmesi yapmaktan ne kadar korkuyor olursanız olun, görüşmenin öğrenebileceğiniz bir beceri olduğunu unutmamak önemlidir. Aşağıdaki ipuçları ve tekniklerle, potansiyel işverenlerle değerlerinizi paylaşmada, görüşmelerde kendinizi etkili bir şekilde sunmada ve istediğiniz işi elde etmede usta olabilirsiniz.

İpucu 1 : Mümkün Olduğunca Çok Mülakat Yapın

Aramanızı belirli iş türlerine ve işveren türlerine odakladığınızı varsayalım. Her ikisinin de tercih edilen bir listesini oluşturdunuz. Ufku taradınız, araştırma yaptınız, sorularınızı derlediniz ve yardım için ağınızdan yararlandınız. Özgeçmişiniz düzenli.


Ardından, iş ilanları web aramalarınız ve ağınızdan gelen yönlendirmeler aracılığıyla belirmeye başlar. Bazıları yakın görünür ancak diğerleri tam olarak uymaz. "Altınızda" olan, yabancı görünen unvanlara sahip olan veya aşina olmadığınız alanlarda veya sektörlerde olan işleri hemen atlarsınız. Odaklanmaya karar verdiniz ve yalnızca arama kriterlerinize tam olarak uyan pozisyonlara başvuruyorsunuz.


Ancak iş aramanızı sınırlamak olasılıkları sınırlar. Çok fazla filtre ve gereklilik oluşturduğunuzda, fırsatları kolayca gözden kaçırabilirsiniz. Bu tür bir pazarda dışarı çıkıp fırsatları aktif olarak keşfetmelisiniz. Yüzeysel ve dar kriterlere dayanarak mülakat fırsatlarını göz ardı etmeyin. "Tam olarak uygun olmayan" bir iş için yapılan bir görüşmenin ne zaman şaşırtıcı bir eşleşmeyle, başka bir pozisyona yönlendirmeyle veya benzersiz deneyim ve yeteneklerinize uygun tamamen yeni bir pozisyonla sonuçlanacağını asla bilemezsiniz.

İpucu 2:Hayat Hikayelerinizi Etkileyici Hale Getirin

Hayatlarımızın diğer insanların hayatlarıyla hemen hemen aynı olduğu, ortalama ve sıkıcı olduğu sonucuna varma eğilimindeyiz. Sonuç olarak, birçok insan kendi hikayesini iyi anlatmıyor. Ancak sizin hikayeniz düşündüğünüzden çok daha iyi. Hayatınızın evrimleşme şekli; öğrendiğiniz şeyler; başarılarınız, başarısızlıklarınız ve hayalleriniz - bunlar sizin için benzersiz ve fark ettiğinizden çok daha ilginç. İyi düşünülmüş hikayenizi paylaşmak güçlü bir röportaj tekniğidir.


Hikayeniz, insanların kim olduğunuzu ve nereye gittiğinizi anlamalarına yardımcı olan şeydir. Bu nedenle hikayenizi anlatmayı ve özellikle röportaj ve ağ oluşturma amaçları için iyi anlatmayı öğrenin. Hikayenizi bir araya getirmek çok fazla çalışma ve pratik gerektirir. Ancak, sizin ve kariyeriniz için faydaları muazzamdır. Hikayeleriniz:


Size güven verir.

Öz farkındalığınızı artırır.

Özgeçmişinize insanlık katar.

Sizi unutulmaz kılar ve sizi farklı kılar.

İş görüşmeleri için hikayenizi geliştirir.


Hayatınızın bölümlerinin kapsamlı bir envanterini çıkarın. Sizi şekillendiren önemli olayları, anıları ve dönüm noktalarını düşünün. Duygularınız, beklentileriniz ve hayal kırıklıklarınız veya öğrendikleriniz, başardıklarınız ve deneyimledikleriniz hakkında notlar alın. Bölümlerinizi zaman dilimlerine veya işlere göre düzenleyin.


Unutulmaz "aha" anlarına odaklanın. Bu hikayelerin canlı boyutlara sahip olması gerekir, böylece insanlar o anı sizinle birlikte deneyimleyebilir. Verandada annenizle geçirdiğiniz bir an veya uzak bir yere yaptığınız bir gezi veya bir patronunuzun veya akıl hocanızın size söylediği bir şey olabilir.


Hikayelerin dramatik olması gerekmez, sadece sizin için anlamlı olması yeterlidir.


Hikayenizdeki temaları ortaya çıkarın. Tutkunuz olarak ne ortaya çıkıyor? Başkalarına akıl hocalığı yapmak, araştırma yapmak, belirli bir müşteri türüne yardım etmek, alanınızdaki bilgiyi ilerletmek? Size ne neşe veriyor? Öğretmen, lider, girişimci veya risk alan biri misiniz?


Kariyer yolunuzu düşünün. Bugün bulunduğunuz yere nasıl geldiniz? Neden belirli seçimler yaptınız? Yol boyunca size kim yardımcı oldu? O zaman ve şimdi sizi ne motive etti? Kariyer hedefleriniz aynı mı kaldı yoksa değişti mi? Yeni projeleri seven biri misiniz? Yoksa başka birinin vizyonunun ayrıntılarını mı uyguluyorsunuz?


Alıştırma mükemmelleştirir

Hikayenizi geliştirdikten sonraki adım, onu anlatma pratiği yapmaktır; yüksek sesle, tercihen başkalarına söylemek. İlk kez anlatmak için mülakatı beklemeyin. Geri bildirim için bir teybe okumayı veya bir sırdaşınızla paylaşmayı deneyin. Hikayenin yetersizliği veya iyi yapılmış bir işin kendi kendine konuştuğunu düşünme hissini aşın.


Hikayenizi nasıl anlatacağınız konusunda daha rahat hale geldikçe, hayatınızın sadece rastgele olaylar dizisi olmadığını göreceksiniz. Hikayenizin bir geçmişi ve geleceği var ve nerede olduğunuzu anladığınızda önünüzdeki yol daha da netleşecek. En büyük test, birinin bir daha "Bana kendinden bahset" demesi olacak.

İpucu 3: Hayat Hikayelerinizi İşinize Göre Uyarlayın

Hikayenizi belirli bir işverene veya işe uygulamak bir sonraki adımdır. Hikayeleri elinizdeki fırsata uygulamak kritik öneme sahiptir. Kendinizi mülakat yapan kişinin yerine koyun ve soracağınız soruları sorun. Bu iş görüşmesiyle ilgili hangi hikayeler alakalı? Değişimle nasıl başa çıktığınızı, baskı altında seçimler yaptığınızı veya hatalardan ve başarısızlıklardan dersler çıkardığınızı gösteren kişisel hikayeleri düşünün. Ayrıca, mülakatta anlatabileceğiniz ve beceri setinizi ortaya koyan hikayeleri de düşünmelisiniz.


Hikayenizi öğrenmek ve takdir etmek, herhangi bir mülakat sürecinin ön koşuludur. Ayaklarınızın üzerinde düşünme yeteneğinize güvenmeyin. Soruları tahmin edin ve cevapları hazır bulundurun. Sonuçta, bu, yeterlilik ve yeteneği gösteren harika ve unutulmaz bir izlenim bırakmakla ilgilidir.


Hikayelerinizi şu alanlar etrafında geliştirerek başlamak isteyebilirsiniz:


  1. Mevcut veya önceki şirketiniz için para kazandığınız veya para biriktirdiğiniz zamanları belirtin.
  2. Hayatınızda veya işinizde bir veya iki krize ve bunlara nasıl yanıt verdiğinize veya bunlardan nasıl kurtulduğunuza odaklanın.
  3. Bir ekibin parçası olarak işlev gördüğünüz bir zaman ve bu katkının ne olduğu.
  4. Kariyerinizde veya işinizde stresle başa çıkmak zorunda kaldığınız bir zaman.
  5. İşinizde başarılı bir liderlik veya bir yön duygusu sağladığınız bir zaman.
  6. İşinizde karşılaştığınız başarısızlıklar ve bunların üstesinden nasıl geldiğiniz.
  7. Kariyeriniz sırasında yönünüzü değiştirmenize neden olan öncü olaylar ve bunun sizin için nasıl sonuçlandığı.


İyi bir mülakat hikayesi geliştirmekte sorun yaşıyorsanız, arkadaşlarınızdan veya aile üyelerinizden kendi başarı hikayelerini isteyin. Belirli ayrıntılar ve akıcı bir akış gibi, işe yarayan unsurları fark edin. Belirsizlik veya saçmalık gibi işe yaramayan unsurları fark edin. Ardından kendi deneyiminizi düşünün ve gerçekten başarılı olduğunuz veya bir zorluğun üstesinden geldiğiniz anları ortaya çıkarmaya çalışın. Birkaçını belirledikten sonra, kolayca akana kadar bunları uygulayın ve bunları farklı soru türlerine uyarlamaya çalışın.

İpucu 4: Stresi Yönetin

Bir iş için mülakat yapmak herkesi strese sokabilir. Küçük dozlarda, bu stres aslında faydalı olabilir ve baskı altındayken performans göstermenize yardımcı olabilir. Ancak, stres sürekli ve bunaltıcı hale gelirse, net ve yaratıcı düşünme kapasitenizi bozarak bir mülakat sırasında iletişim kurma şeklinizi bozabilir. Stresli olduğunuzda, bir mülakatçıyı yanlış anlamanız veya kafa karıştırıcı veya rahatsız edici sözsüz sinyaller göndermeniz daha olasıdır.


Stresi anında hızla azaltıp sakin bir duruma dönemezseniz, diğer mülakat tekniklerinden ve ipuçlarından da faydalanamazsınız. Stres altında olduğumuzda tüm iyi niyetlerimiz pencereden uçup gider. Sadece sakin ve rahat bir durumda olduğunuzda ayaklarınızın üzerinde düşünebilir, pratik ettiğiniz hikayeleri hatırlayabilir ve bir mülakatçının sorularına net cevaplar verebilirsiniz. Bu nedenle, önceden hızlı stres giderme tekniklerini öğrenmeniz hayati önem taşır.


Mülakat sırasında stres mi yaşıyorsunuz? Bu nefes alma tekniğini deneyin.

Mülakat öncesinde veya sırasında kaygılı veya bunalmış hissetmeye başlarsanız, dikkatinizi nefesinize verin, bilinçli olarak yavaşlatın ve derinleştirin. Yavaşça nefes almanız gerektiği gibi, yavaşça da nefes vermeniz gerektiğini unutmayın. Nefesinizi bu şekilde kontrol etmek, zorlayıcı sorularla karşılaştığınızda bile daha rahat bir duruma hızla dönmenize ve odaklanmış ve meşgul kalmanıza yardımcı olabilir.

İpucu 5:Her Zaman Hazırlıklı Olun

Mülakatlar birkaç dakika süren konuşmalardan, bazen birden fazla mülakatçının katıldığı birkaç resmi toplantıya kadar uzanır. Mülakatlar, iş için doğru aday olduğunuzu göstermenizi sağlar; ancak mülakatlar sizi gerginleştiriyorsa yalnız değilsiniz. Ne kadar iyi hazırlanırsanız, sorular size gelmeye başladığında o kadar rahat ve konforlu olursunuz.


İş görüşmesi hazırlık ipuçları:


Araştırmanızı yapın. Şirket ve mevcut pozisyon hakkında bilgi toplayın. Deneyiminizi özellikle iş fırsatının gerektirdiği görevlerle ilişkilendirmeye çalışın.


Mülakat pratiği yapın. Size örnek sorular sorması için bir arkadaşınızı (daha da iyisi, bir grup arkadaşınızı ve meslektaşınızı) görevlendirin.


Göz teması kurma pratiği yapın.


Pratik seanslarınızı kaydedin. Beden diline ve sözlü sunuma dikkat edin. "Şey" ve "ı-ıı" gibi sözlü doldurucuları ortadan kaldırın. Kendinize güvenmediğiniz zamanlarda bile kendinize güveninizi belirtmek için olumlu beden dili kullanma pratiği yapın. Örneğin, başınız öne eğik ve gözleriniz başka tarafa dönük bir şekilde bir mülakata girmek yerine, omuzlarınız arkada dik durup gülümseyip göz teması kurarak ve sıkı bir el sıkışma gerçekleştirerek kendinizi daha güvende hissetmenizi sağlayacaktır.


Lojistik işlerini erken halledin. Ekstra stres yaşamamak için kıyafetlerinizi, özgeçmişinizi ve mülakat yerine ulaşım talimatlarınızı önceden hazırlayın.


Referanslarınızı unutmayın

Referanslarınızın iş aramanız hakkında en son bilgi sahibi olmasına izin vermeyin, hatta daha da kötüsü, potansiyel bir işverenden beklenmedik bir telefon almayın. Birçok teklif kötü referanslar nedeniyle geri çekilir. Neden bu riski alıyorsunuz? Yardım almak ve her iki tarafta da sürprizlerle karşılaşmamak için hemen referanslarınızla iletişime geçin.


Referanslarınız mevcut iş aramanızla alakalı mı? Kimi eklemeli veya çıkarmalısınız?

Referans boşlukları var mı? Bir işverenin sorgulayacağı boşluklar var mı? Bu boşluklarla ilgili hikayeniz nedir?

Listeyi değiştirmek veya geliştirmek için bir meslektaş, satıcı, müşteri veya yönetim kurulu üyesi eklenebilir mi?

Referanslarınızla ilişkinizin şu anki durumu nedir?

İpucu 6: Muhtemel Sorulara Hazırlıklı Olun

Potansiyel bir çalışanın motivasyonlarını ve çalışma tarzını öğrenmek için işverenler genellikle bir dizi sorgulayıcı, keskin sorudan oluşan bir mülakat tarzı olan davranışsal mülakata yönelir.


Örnek davranışsal mülakat soruları şunları içerir:


  1. Belirtilen hedefinize ulaşamadığınız bir durumu anlatın, bununla nasıl başa çıktınız?
  2. Önemli kişilerden direnç gördüğünüz bir durumu anlatın, kişiyi veya kişileri istediğinizi yapmaya nasıl ikna ettiniz?
  3. Bir süreci veya sistemi değiştirmek ve daha iyi hale getirmek için inisiyatif aldığınız bir durumu anlatın, sorunu nasıl belirlediniz? Değişimi nasıl başlattınız?


Mülakatçılar, ön cevaplarınızı eylemlerinizle ilgili daha fazla soruyla takip edecektir. Bu tür mülakat sorularına hazırlanmak için aşağıdaki ipuçları yardımcı olabilir:


  1. Şirket ve pozisyon hakkındaki araştırmanızı gözden geçirin.
  2. İstediğiniz iş için temel niteliklerin bir listesini yapın.
  3. Önemli olarak tanımladığınız nitelikleri ortaya çıkarma olasılığı yüksek örnek mülakat soruları yazın. "Durum - Eylem - Sonuç" gibi bir şablona dayalı örnek mülakat sorularına yanıtlar oluşturun ve iş deneyiminizden belirli ayrıntılar ekleyin.
  4. Mülakat sorularını ve takip sorularını yanıtlama pratiği yapın, böylece birkaç ayrıntılı örnek/hikaye ile çok iyi tanışmış olursunuz. Önemli noktaları prova edin.

İpucu 7:Sizde Sorular Sorun

Hazırlıklı olmak ve pozisyon ve işveren hakkında doğru sorular sormak, mülakat sırasında ilginizi gösterir. Sadece etkili bir yanıtlayıcı olamazsınız. Kendinizi de ortaya koymanız gerekir. Mülakat aşamasına geldiğinizde, ne istediğiniz ve şirkete ne sunduğunuz konusunda net olmalısınız.


Hem mülakat sorularınızda hem de yanıtlarınızda düşünceli ve öz-yansıtıcı olmaya çalışın. Mülakat yapılan kişiye kendinizi tanıdığınızı gösterin; güçlü ve zayıf yönlerinizi gösterin. Hangi alanların zorluk yaratacağı ve bunları nasıl ele alacağınız hakkında konuşmaya hazır olun. Gerçek zayıflık alanlarını kabul etmek, "İhtiyacınız olan her şeye sahibim ve aklıma koyduğum her şeyi yapabilirim" demekten çok daha ikna edicidir.


İş görüşmelerinde potansiyel işverenlere sorulacak sorular


  1. Şirketinizde başarılı olan kişiler: Genellikle hangi becerilere ve özelliklere sahipler?
  2. _____'de çalışmayı en çok neden seviyorsunuz?
  3. Hangi sonuçlar bekleniyor?
  4. İlk altı ayda hangi belirli sorunları çözmeyi umuyorsunuz?
  5. En önemli dahili müşteriler kimler? Onlarla ilgili özel sorunlar var mı?
  6. Daha önce bu işi yapan kişiye ne oldu?
  7. Hangi iletişim stilini tercih ediyorsunuz?
  8. İş başında büyüme ve gelişmeyle ilgili felsefeniz nedir?
  9. Departman için hedefleriniz nelerdir?

İpucu 8:Duygusal Zekanızı Arttırın

Bildiğimiz gibi, işi her zaman en zeki kişi veya en alakalı becerilere sahip olan kişi almaz. Bunun yerine, başarılı aday genellikle en iyi "insan becerilerine" sahip olan, başkalarıyla kolayca ilişki kurabilen kişidir. Başka bir deyişle, yüksek duygusal zekaya (EQ) sahip kişidir. Duygusal zeka, etkili bir şekilde iletişim kurmak ve başkalarıyla empati kurmak için duyguları olumlu şekillerde tanımlama, kullanma, anlama ve yönetme yeteneğidir.


Yüksek bir duygusal zekaya sahipseniz şunları yapabilirsiniz:


  1. Kendi duygusal durumunuzu ve başkalarının duygusal durumlarını tanıyın.
  2. İnsanlarla onları kendinize çekecek şekilde etkileşim kurun.
  3. Duygusal ipuçlarını yakalayın, etkili bir şekilde iletişim kurun ve güçlü ilişkiler geliştirin.


Stresle hızlı bir şekilde başa çıkma yeteneğinin yanı sıra, duygusal farkındalık öğrenilebilen birincil bir duygusal zeka becerisidir. Duygularınıza bağlanabilmek, duygularınızın ve bunların düşüncelerinizi ve eylemlerinizi nasıl etkilediğinin anlık farkındalığına sahip olmak, kendinizi ve başkalarını anlamanın anahtarıdır.

Mülakat Yapan Kişiyle Ortak Noktalar Bulmak

Bir mülakat durumunda duygusal farkındalığı uygulamanın bir yolu, mülakat yapan kişiyle ortak insan bağlantıları bulmaktır. Siz ve mülakat yapan kişi arasındaki bağlantının nasıl olduğunu ve neleri paylaştığınızı keşfetme niyetiyle yola çıkarsanız, ortak noktaları çok daha hızlı keşfedersiniz. Ve mülakat süreci bu sayede çok daha az korkutucu olacaktır.


Mülakat yapan kişiyle ortak noktaları keşfetme ipuçları:


Araştırmanızı yapın. Mülakatta tanışacağınızı bildiğiniz veya tanışabileceğinizi düşündüğünüz her kişiyi, özellikle de üst düzey yöneticileri Google'da arayın. Ortak ilgi alanlarınızın neler olabileceğini önceden öğrenin.


Dinleyin ve dikkat edin. Mülakat sırasında dinler ve ortak noktalar ararsanız, bunlar her yerde mevcutmuş gibi görünecektir. Mülakat yapan kişi mezun olduğu okuldan, hafta sonu planlarından, çocuklarından veya en sevdiği restorandan bahsettiğinde, sorular sorma ve ortak noktalar bulma şansınız olur. Ayrıca ofiste etrafınıza da bakabilirsiniz. Okuduğunuz bir kitap, istediğiniz veya yeni satın aldığınız bir ürün veya beğendiğiniz bir fotoğraf görüyor musunuz? Eğer öyleyse, ortak noktaları tartışmak için bir yolunuz var demektir.


İlgi alanlarınız ve tutkularınızla başlayın. Mülakatta kendinizi nasıl tanıttığınız ve kendinizden nasıl bahsettiğiniz önemlidir. Kendinizle ilgili konuşmanıza gerçekleri ve ilgi alanlarını entegre ederseniz, o zaman bağlantı kurmak için fırsatlar yaratırsınız. "Ne iş yapıyorsunuz?" veya "Bana kendinizden bahsedin" sorusundan sonra hikayenizi anlatın.


Bağlamda ortak bir zemin bulun. Buluştuğunuz yer, çevreniz ve bağlantınızın amacı hepsi referans noktalarıdır. İkinizin de kendinizi bu benzersiz yerde ve zamanda bulmanızın bir nedeni vardır. İkiniz de neden bu iştesiniz? Aynı insanları tanıyor musunuz?


Ortak noktaları ararken, mülakat yapan kişiyi bir dizi belirli soruyla hırpalamaktan kaçının. Mülakatın doğal bir şekilde gerçekleşmesine izin verin, ancak ortak noktaların ipuçlarını göz önünde bulundurun. Bunu yaptığınızda, dünya daha küçük, daha dost canlısı bir yer gibi hissedilecek ve mülakatla ilgili kaygınız azalacaktır.

Psikoloğa Ücretsiz Danış
İyi olmak hepimizin hakkı. Bir soru sorarak başlayabilir, psikoloğumuza ücretsiz danışarak yoluna ışık tutabilirsin.

İş görüşmesi yapmak bir çoğumuz için stres ve kaygı sebebi olabilir. Kimi zaman ilk defa yapıyor oluşumuz kimi zaman kendimizi eksik ve yetersiz hissetmemiz kimi zamansa bunların hiç biri olmasa bile görüşmeye dair kafamızın içindeki beklentiler bizi bu kaygıya sürükleyebilir. İş hayatınızda sizi neler kaygılandırıyor? Uzman psikologlarımıza sorun cevaplayalım.

Psikoloğa Soru Sor!

Etiketler:

iş görüşmesi
mülakat
değerlendirme

Kaynaklar

1. Powerful Job Interview Tips From a Recruiter: How to Pass an Interview - A recruiter’s tips on preparation, interviewing, and follow-up. (CareerSidekick) 2. The First Job Interview - Tips for preparing for your interview and communicating effectively. (Florida State University Career Center) 3. Best Questions to Ask in a Job Interview - Examples of good questions to ask, as well as guidelines on how to prepare your list and ask them. (The Balance Careers) 4. Resumes That Get Interviews - Advice on how to write an effective resume that reflects what you have to offer and lands you the interview. (SWiVELtime)