Narsist Ne Demek? Narsist Kişilik Bozukluğunun Belirtileri Nelerdir?

Narsisizm genellikle aşırı özgüven, egosantriklik ve empati eksikliği gibi özelliklerle ilişkilendirilir. Bu kişiler genellikle başkalarını manipüle etme eğilimindedir ve sadece kendi çıkarlarını düşünürler. Genellikle kişilik bozuklukları arasında değerlendirilir ve tedavi gerektirebilir. Bu durumun temelinde genellikle çocukluk döneminde yaşanan travmatik olaylar ve aile ilişkilerindeki sorunlar yatar. Kişi genellikle kendini sürekli olarak başkalarıyla kıyaslar ve kendini yetersiz hisseder, bu da narsistik davranışların temellerini oluşturabilir.

Narsist kişilik bozukluğu (NKB), genellikle kişinin kendisini aşırı derecede önemli ve üstün, karşısındakini ise değersiz görmesiyle karakterize edilen bir kişilik bozukluğudur. Narsist kişilik bozukluğunun belirtileri aşağıdaki maddeler gibidir:

1-) Kendini Büyük Görme:

Narsisizm, kişinin kendini aşırı derecede önemli, üstün ve özel görme eğilimidir. Bu kişiler genellikle empati kurmakta zorlanır ve sürekli olarak başkalarının hayranlığını ve övgüsünü ararlar. Kendilerini diğer insanlardan üstün görürler ve hak ettiklerini düşündükleri ilgi ve saygıyı sürekli talep ederler. Narsistik bireyler, eleştirilere karşı aşırı hassas olabilir ve eleştiriyi kişisel bir saldırı olarak algılayabilirler.

2-) Hayal Dünyasında Yaşama:

Narsistler genellikle büyük bir hayal dünyasında yaşama eğilimindedirler. Bu, gerçeklikten uzak bir şekilde kendilerini sürekli olarak özel, üstün ve başkalarından farklı olarak hayal etmelerini içerir. Bu hayal dünyasında, narsist bireyler genellikle kendi yetenekleri, başarıları ve önemli oldukları konular üzerinde yoğunlaşırlar. Gerçek dünyadaki olayları ve ilişkileri, kendi algılarına ve hayallerine uygun olarak şekillendirme eğilimindedirler. Bu durum, narsistlerin gerçeklikle bağlantılarını kaybetmelerine ve çevrelerindeki insanları manipüle etmeye yönelmelerine neden olabilir.

3-) Özel ve Eşsiz Olduğuna İnanma:

Narsist bireyler genellikle kendilerini özel ve eşsiz olduğuna inanırlar. Bu inançları, diğer insanlardan üstün olduklarına ve özel muamele görmeyi hak ettiklerine dayanır. Kendi yeteneklerini ve niteliklerini abartarak, çevrelerindeki insanların ilgisini ve hayranlığını kazanmaya çalışırlar. Bu inançları, genellikle aşırı özgüven ve kibirle birlikte gelir ve başkalarının gözünde kendilerini yüceltmeye yönelik bir eğilim gösterirler.

4-) Aşırı Beğeni ve İlgi Bekleme:

Kendilerini sürekli olarak özel ve üstün gördükleri için, çevrelerindeki insanlardan sürekli olarak övgü, hayranlık ve dikkat beklerler. Bu beklenti, genellikle başkalarının onları sürekli olarak onaylamasını ve değerli olduklarına dair teyitler vermesini gerektirir. Ayrıca, narsistler genellikle bu beğeni ve ilgiyi elde etmek için manipülatif davranışlar sergiler, diğer taraftan başkalarının duygularını sömürme eğiliminde olabilirler.

5-) Haklılık Duygusuna Sahiptirler:

Kendi görüşlerini, kararlarını ve davranışlarını sürekli olarak haklı çıkarma eğilimindedirler. Bu durum, genellikle başkalarının eleştirilerini kabul etmekte zorlanmalarına ve hatalarını görmekte güçlük çekmelerine neden olabilir. Narsistler genellikle kendilerini kusursuz ve mükemmel olarak görürler ve hatalarını kabul etmek yerine, suçu başkalarına atma veya bahaneler bulma eğilimindedirler. Bu durum, ilişkilerde ve iş yaşamında çatışmalara ve sorunlara yol açabilir.

6-) Empati Eksikliği:

Empati, başkalarının duygularını anlama, onları anlamaya çalışma ve onların perspektifinden bakabilme yeteneğidir. Ancak narsistler, genellikle sadece kendi duyguları ve ihtiyaçlarıyla ilgilenirler. Başkalarının duygularını anlamak ve onlara destek olmak yerine, genellikle kendi çıkarları doğrultusunda davranırlar ve başkalarının duygularını göz ardı edebilirler. Bu durum, ilişkilerde empati eksikliğine ve anlayışsızlık hissine neden olabilir.

7-) Başka İnsanları Kıskanma veya Kıskanıldığını Düşünme:

Narsist bireyler genellikle başka insanları kıskanır veya kendilerini sürekli kıskanıldığını düşünme eğilimindedirler. Kendi üstünlüklerini ve özel olduklarını sürekli olarak vurguladıkları için, başkalarının benzer başarıları veya ilgi alanlarına sahip olmasını kıskanabilirler. Aynı zamanda, kendilerini sürekli olarak ön planda tutma ve ilgi odağı olma ihtiyacıyla birlikte, başkalarının da kendilerini kıskandığını düşünebilirler. Bu düşünce tarzı, genellikle ilişkilerde çatışmalara ve rekabetçi davranışlara yol açabilir.

8-) Kibirli ve Küstah Davranışlar:

Kendi üstünlüklerini ve önemlerini sürekli olarak vurguladıkları için, başkalarını küçümseyebilir, onları hor görebilir ve kendilerini herkesin üstünde görebilirler. Bu durum, genellikle aşırı özgüvenle birlikte gelir ve başkalarını aşağılamaya yönelik davranışlar sergileyebilirler. Ayrıca, narsistler genellikle eleştirilere karşı aşırı hassas olabilir ve eleştiriyi kabul etmekte zorlanabilirler, bu da küstah davranışları daha da artırabilir.

9-) Manipülatif Davranışlar:

Narsist bireyler genellikle manipülatif davranışlar sergilerler. Bu, başkalarını kontrol etme, kendi çıkarlarını sağlama ve istedikleri sonuçları elde etme amacıyla çeşitli taktikler kullanma eğilimini içerir. Manipülatif davranışlar genellikle duygusal sömürü, yalan söyleme, suçlama, tehdit etme veya başkalarını kandırmayı içerebilir. Narsistler, genellikle bu tür davranışları kullanarak çevrelerindeki insanları etkilemeye ve istedikleri şekilde yönlendirmeye çalışırlar. Bu durum, ilişkilerde güven sorunlarına, çatışmalara ve manipülasyon hissine neden olabilir.

Narsist kişilik bozukluğu teşhisi, psikiyatrik bir değerlendirme sürecinin bir parçası olarak yapılır. Bu bozukluğun teşhisi için genellikle kapsamlı bir klinik değerlendirme yapılır. İlk olarak, hastanın semptomları ve yaşam geçmişi detaylı bir şekilde incelenir. Bu değerlendirme sürecinde, kişinin narsistik özellikleri, ilişkilerindeki zorluklar, kendine olan aşırı güven, empati eksikliği ve başkalarını kullanma eğilimleri gibi belirtiler üzerinde durulur.

Ardından, psikiyatrist veya klinik psikolog tarafından yapılan görüşmelerde, hastanın davranışları ve düşünce yapıları daha derinlemesine incelenir. Özellikle, kişinin başkalarını nasıl algıladığı, kendini nasıl değerlendirdiği, ilişkilerindeki desenler ve duygusal tepkileri üzerinde durulur. Bu süreçte, narsist kişilik bozukluğunun diğer psikiyatrik bozukluklardan ayrılmasına ve doğru bir teşhis konulmasına yardımcı olacak belirtiler aranır.

Son aşamada ise, DSM-5 (Amerikan Psikiyatri Birliği'nin Ruh Sağlığı Bozuklukları Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı) gibi tanı kılavuzlarına dayanarak, hastanın semptomlarına ve özelliklerine dayanarak narsist kişilik bozukluğu tanısı konulur. Bu tanı, kişinin yaşamında önemli bir bozulmaya veya işlevsellik kaybına yol açıyorsa ve diğer olası nedenler dışlandıysa teyit edilir.

Genel olarak, narsist kişilik bozukluğu teşhisi multidisipliner bir yaklaşım gerektirir ve kişinin semptomlarına, yaşam geçmişine ve günlük işlevselliğine dair kapsamlı bir değerlendirme sürecini içerir.

Narsist kişilik bozukluğu olan bireyler genellikle tedaviye ihtiyaç duymazlar, çünkü genellikle kendi problemlerinin farkında değillerdir. Ancak eğer narsistik kişilik bozukluğu olan birisi tedavi olmak isterse, genellikle psikoterapi tercih edilir. Psikoterapi, bireyin düşünce kalıplarını ve davranışlarını değiştirmek için kullanılan bir terapi çeşididir.

Yaklaşık olarak 6-12 ay kadar sürebilen psikoterapi seansları, bireye narsistik kişilik bozukluğuyla başa çıkma becerileri kazandırmayı amaçlar. Birey, düşünce kalıplarını ve ilişki dinamiklerini daha sağlıklı bir şekilde geliştirmeyi öğrenir.

İlaç tedavisi nadiren narsistik kişilik bozukluğunu tedavi etmek için kullanılır. Ancak eğer bireyin depresyon, kaygı gibi eşlik eden başka psikiyatrik rahatsızlıkları varsa, bu durumda ilaç tedavisi uygulanabilir.

Narsistik kişilik bozukluğu olan bireyler için psikoterapi, genellikle karmaşık ve uzun vadeli bir süreç olabilir. Bu terapi, kişinin narsistik özelliklerini anlamasına, ilişkilerindeki zorlukları ele almasına ve daha sağlıklı bir benlik algısı geliştirmesine yardımcı olabilir. Narsistik kişilik bozukluğu için kullanılan psikoterapi yöntemleri aşağıdadır.

Psikanalitik Terapi: Bu terapi, kişinin bilinçdışı düşüncelerini ve duygularını keşfetmesini sağlar. Terapist, kişinin geçmiş deneyimleri ve ilişkileriyle olan bağlantılarını inceleyerek narsistik özelliklerin kökenlerini anlamasına yardımcı olur.

Kognitif Davranışçı Terapi (KDT): Bu terapi, kişinin düşünce kalıplarını ve davranışlarını değiştirmeye odaklanır. Narsistik bireyler için, aşırı güven, başkalarını manipüle etme eğilimi ve duygusal zorluklar gibi alanlarda çalışılabilir.

Duygusal Farkındalık Terapisi: Bu terapi, kişinin duygularını tanıma, kabul etme ve yönetme becerilerini geliştirmeyi amaçlar. Narsistik kişilik bozukluğu olan bireyler için, empati eksikliği ve duygusal düzensizlikler üzerinde çalışılabilir.

İlişki Odaklı Terapi: Bu terapi, kişinin ilişkilerindeki zorlukları ve etkileşim kalıplarını incelemeyi hedefler. Narsistik kişilik bozukluğu olan bireyler için, başkalarıyla sağlıklı ilişkiler kurma ve empati geliştirme becerileri üzerinde çalışılabilir.

Grup Terapisi: Bu terapi, narsistik özelliklere sahip bireylerin bir araya gelerek destek almasını ve birbirlerinden öğrenmesini sağlar. Grup terapisi, sosyal becerilerin geliştirilmesi ve başkalarıyla daha sağlıklı etkileşimlerde bulunma konularında faydalı olabilir.

Narsistik kişilik bozukluğu olan bireyler için en etkili terapi yöntemi genellikle kişinin özelliklerine, terapistin uzmanlık alanına ve terapiye olan katılım düzeyine bağlıdır. Bu nedenle, terapi süreci bireysel olarak kişiye özgü olarak şekillenir ve zaman alabilir.