İlişkilerde Gaslighting Yaşamak
"Kafanda kuruyorsun!", "Ben öyle bir şey söylemedim.", "Abartıyorsun!", "Biraz hassassın galiba." Bu cümleleri okuduğunuzda, size bir yerlerden tanıdık geldi mi? Bu ifadeler size gaslighting uygulandığına dair önemli ipuçlarını içerebilir. Gaslighting nedir? Gelin bu konuya yakından göz atalım.
Bu Yazıdaki Konular
Gaslighting bir kişinin gerçeklik algısını bozan, mental sağlığına zarar veren, anılarının gerçekliğini sorgulatan duygusal istismar ve psikolojik şiddet biçimidir. Gaslighting yaşayan insanların kendilerine olan güveni azalmaya başlar, kafası karışmış ve endişeli bir ruh hali içinde olurlar.
Karşı taraf size gaslihgting uyguladığında siz de karşı tarafı haklı buluyor ve kendinizi suçlu görüyor olabilirsiniz. İşte bu yüzden gaslighting için duygusal manipülasyon diyebiliriz. Gaslighting mağduru kişiler, karşı tarafın dediklerine inandığı için kendisine uygulanan manipülasyonun farkına varmaz ve kendileriyle ilgili şüpheye düşerler.
Gaslighting adını, 1940'lı yıllarda gösterime girmiş olan Gaslight filminden alır. Filmdeki olay örgüsü; bir kocanın her akşam kullandıkları gaz lambasının ışığını her akşam bir miktar kısmasıyla başlar. Işığın gittikçe azaldığını fark eden eşini, halüsinasyon gördüğüne ve akıl hastası olduğuna ikna etmeye çalışır.
Gaslighting sadece romantik ilişkilerde bir partnerin diğer partnerine uyguladığı bir istismar biçimi değildir. Bazen ebeveynlerimiz, patronlarımız, arkadaşlarımız tarafından da uygulanabilir. Ancak biz bu yazımızın devamında romantik ilişkilerdeki gaslighting ile ilgili ipuçları üzerinde duracağız.
İlişkilerde Gaslighting Yaşadığımı Nasıl Anlarım ?
Apaçık Yalan Söylerler
Ufak tefek konularla başlayan yalanlardan başlayarak açık ve net olan konular hakkında söylenen yalanlara kadar her konuda yalan söyleyebilirler. Bu yalanları sürekli tekrar ederler. Böylece karşı taraf, düşünce ve duygularını sürekli sorgular. Gaslighting uygulanan kişi artık kendi gerçekliğine değil partnerinin ona sunduğu gerçekliğe inanır.
İnkar Ederler
Karşısındaki kişiler, gaslighting uygulayanların söylediği sözlerden ya da yaptığı eylemlerden emin olsa bile bu kişiler, söylediklerini ve davranışlarını bir şekilde inkar eder. Bunu da o kadar çok sıklıkla tekrar ederler ki kişi kendi zihnine ve hafızasına artık güvenmemeye başlar. Böylece manipüle edilen kişinin gerçeklik algısı bozulur ve kendinden şüphe edecek hale gelir. Artık doğru ve yanlışla ilgili her şey bulanıklaşmaya başlar ve buna maruz kalanlar, gerçeklerin bile bir hayal ürünü olduğu düşüncesine kapılır.
Partnerlerinin Duygularını Küçümserler
Karşı tarafın duyguları onlar için önemsizdir. Partnerleri açıkça hislerini, kaygılarını anlattığında karşılığında "Büyütüyorsun.", "Yanılıyorsun." gibi yanıtlar verirler. Partnerleriyle asla empati yapmaz ve özür dilemezler. Partnerinin duygu ve düşüncelerinin yanlış olduğunu ve onları nasıl hissetmesi, nasıl düşünmesi gerektiğini konusunda yönlendirirler.
Karşı Tarafın Konuşmasına İzin Vermezler
Esas amaç, partnerlerinin kendisini ifade etmesini ve düşüncelerinin su yüzüne çıkmasını engellemektir. Bu yüzden bir tartışma esnasında partnerlerinin konuşmasını sık sık bölerler ve konuşmasına asla izin vermezler. Bu kişilerle sağlıklı bir ilişkinin en temel gereksinimlerinden olan iletişim kurabilmek neredeyse mümkün değildir.
Güvensiz Hissettirirler
Bu tarz bir ilişkide gaslighting mağduru bir kişi ne yapacağını, nasıl davranacağını bilemez hale gelir ve en ufak şeylerde bile kendisine duyduğu güveni azalabilir. Bu tür ilişkiler, gaslighting gibi istismara maruz kalanlar için bir belirsizlik yumağıdır. Karşı tarafın ne zaman ne şekilde davranacağını tam olarak kestiremediklerinden dolayı gergin ve huzursuz hissederler.
Eksik Hissettirirler
Gaslighting mağdurları ilişkinin bir noktasından sonra kendilerini eksik hissetmeye başlar. Gaslighting uygulayan kişi, karşı tarafa İlişki için yeterince çaba harcamadığını sürekli empoze etmeye çalışır. Gaslighting mağdurları birçok konuda yeterince iyi olmadıklarını, hiçbir şeyi iyi yapamadıklarını düşünmeye başlar. Yetersizlik duygusu benliklerini yavaş yavaş ele geçirir.
Karşı Tarafı ve Başkalarını Suçlarlar
Sorumluluk almazlar, sürekli partnerlerinde suçluluk duygusu yaratmaya çalışırlar. Eğer yaptıkları bir yanlış varsa bile bunun sebebi ya başkalarıdır ya da dış etkenler sebep olmuştur. Böylece partnerlerini manipüle ederek duygusal olarak istismar ederler.
Sahte Övgü Ve Takdir
Bazen gaslighting uygulayan kişiler, partnerleri kendi istedikleri yönde hareket ettiğinde ya da kendilerine fayda sağlayacak bir şey yaptığında onları över ve takdir eder. Böylece karşı tarafın duygusal dengesini bozarlar. İşte bu övgü ve takdirlerden sonra gaslighting mağduru kişi, karşı tarafın aslında o kadar da kötü olmadığını düşünür.
İzole Ederler ve Değersiz Hissettirirler
Partnerlerini manipüle edebilmek için onları gittikçe yalnızlaştırır ve çevrelerinden izole etmeye çalışırlar. Partnerlerinin arkadaşlarını ve sevdiklerini onlara karşı kullanırlar. Aslında çevrelerindeki insanların onları sevmediğini ve umursamadığını düşünmelerini sağlarlar.
