Çocuğumda Otizm Olabilir Mi? Nasıl Anlarım? Ne Yapabilirim?

Resmi bir teşhis veya tıbbi terim olmasa da, "yüksek işlevli" otizmli birinin toplumda yardım almadan hareket edebilecek entelektüel yeteneğe sahip olduğu anlamına gelir. Genellikle başlangıçta otizmden ayrı ve daha hafif bir bozukluk olarak kategorize edilen Asperger sendromu olan kişileri tanımlamak için kullanılırdı. Örneğin, Asperger teşhisi konan bir çocuk, otizm teşhisi konan bir çocukla aynı konuşma gecikmesini yaşamayabilir. Ancak, Asperger artık resmi olarak daha geniş otizm spektrumuna dahil edilmiş olsa da, bazen hala bu terimin kullanıldığını duyabilirsiniz.

2019 tarihli bir çalışmada, araştırmacılar "yüksek işlevli" teriminin hem zararlı hem de yanıltıcı olabileceğini savundu. IQ'ya büyük önem veriyor ve otistik bir bireyin sahip olabileceği tüm potansiyel güçlü ve zayıf yönleri hesaba katmıyor. Ve birinin ortalama veya yüksek bir IQ'ya sahip olması, onun başka şekillerde iyi uyum sağlayabileceği veya işlev görebileceği anlamına gelmez.

Melisa sağlıklı bir yaşında bir çocuk, ancak ebeveynleri onun gelişimi konusunda endişeli çünkü o, ağabeyinin onun yaşındayken yaptığı birçok şeyi yapmıyor, örneğin saklambaç oynamak ve ifadeleri ve jestleri taklit etmek gibi.

Melisa'nın annesi ve babası onu oyuncaklar, şarkılar ve oyunlarla meşgul etmeye çalışıyor, ancak yaptıkları hiçbir şey ilgisini çekmiyor, gülmek veya gülümsemek bir yana. Aslında, nadiren göz teması kuruyor. Ve işitmesi kontrol edilmiş ve normal olmasına rağmen konuşmuyor, başka bebek sesleri çıkarmıyor veya ebeveynleri adını söylediğinde tepki vermiyor.

Melisa'nın anne babası bazı farklılıkların farkına vardıktan sonra yapacakları şey; Melisayı çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanına muayene ettirmek , çocuk gelişimi uzmanı tarafından gelişiminin değerlendirilmesi , çocuk psikiyatri uzmanının muayenesini planlamak ve gerekirse özel eğitimlere başlamak. Otizm bir eksiklik değil, farkındalıktır.

Bir ebeveyn olarak, otizmin en erken uyarı işaretlerini fark etmek için en iyisi sizsiniz. Çocuğunuzu herkesten daha iyi tanıyorsunuz ve bir çocuk doktorunun on beş dakikalık kısa bir ziyarette görme şansı olmayabilecek davranışları ve tuhaflıkları gözlemliyorsunuz. Çocuğunuzun çocuk doktoru değerli bir ortak olabilir, ancak kendi gözlemlerinizin ve deneyiminizin önemini göz ardı etmeyin. Önemli olan, neyin tipik neyin tipik olmadığını bilmeniz için kendinizi eğitmenizdir.

Çocuğunuzun gelişimini izleyin: Otizm çeşitli gelişimsel gecikmeleri içerir, bu nedenle çocuğunuzun önemli sosyal, duygusal ve bilişsel dönüm noktalarına ne zaman ulaştığını veya ulaşıp ulaşmadığını yakından takip etmek, sorunu erken tespit etmenin etkili bir yoludur. Gelişimsel gecikmeler otomatik olarak otizme işaret etmese de, yüksek bir riske işaret edebilir.

Endişeleniyorsanız harekete geçin: Her çocuk farklı bir hızda gelişir, bu nedenle çocuğunuz konuşmak veya yürümek için biraz geç kalırsa panik yapmanıza gerek yoktur. Sağlıklı gelişim söz konusu olduğunda, çok çeşitli "tipik" durumlar vardır. Ancak çocuğunuz yaşına göre dönüm noktalarına ulaşmıyorsa veya bir sorun olduğundan şüpheleniyorsanız, endişelerinizi derhal çocuğunuzun doktoruyla paylaşın. Beklemeyin.

Bekleyip görme yaklaşımını kabul etmeyin: Birçok endişeli ebeveyne "Endişelenme" veya "Bekle ve gör" denir. Ancak beklemek yapabileceğiniz en kötü şeydir. Çocuğunuzun gelişme şansının en yüksek olduğu bir yaşta değerli zamanınızı kaybetme riskiyle karşı karşıya kalırsınız. Dahası, gecikme otizmden veya başka bir faktörden kaynaklansın, gelişimsel olarak gecikmiş çocukların sorunlarından kolayca "kurtulmaları" pek olası değildir. Gecikme alanında beceriler geliştirmek için çocuğunuzun ekstra yardıma ve hedefli tedaviye ihtiyacı vardır.

İçgüdülerinize güvenin: İdeal olarak, çocuğunuzun doktoru endişelerinizi ciddiye alacak ve otizm veya diğer gelişimsel gecikmeler için kapsamlı bir değerlendirme yapacaktır. Ancak bazen, iyi niyetli doktorlar bile kırmızı bayrakları kaçırabilir veya sorunları hafife alabilir. İçgüdüleriniz size bir şeylerin yanlış olduğunu söylüyorsa onları dinleyin ve ısrarcı olun. Doktorla bir takip randevusu ayarlayın, ikinci bir görüş alın veya bir çocuk gelişimi uzmanına sevk isteyin.

Herhangi bir tür gerileme ciddi bir otizm uyarı işaretidir

Otizm spektrum bozukluğu olan bazı çocuklar iletişim becerileri geliştirmeye başlar ve daha sonra genellikle 12 ila 24 ay arasında geriler. Örneğin, "anne" veya "yukarı" gibi kelimelerle iletişim kuran bir çocuk dili tamamen kullanmayı bırakabilir veya bir çocuk saklambaç, patty cake veya "bye-bye" gibi eskiden zevk aldığı sosyal oyunları oynamayı bırakabilir. Herhangi bir konuşma, gevezelik, jest veya sosyal beceri kaybı çok ciddiye alınmalıdır, çünkü gerileme otizm için önemli bir kırmızı bayraktır.

Bebeklerde ve yürümeye başlayan çocuklarda otizmin belirtileri ve semptomları

Otizm bebeklik döneminde yakalanırsa, tedavi genç beynin olağanüstü esnekliğinden tam olarak yararlanabilir. Otizmin 24 aydan önce teşhis edilmesi zor olsa da, semptomlar genellikle 12 ila 18 ay arasında ortaya çıkar. 18 aylık yaşta belirtiler tespit edilirse, yoğun tedavi beynin yeniden yapılandırılmasına ve semptomların tersine çevrilmesine yardımcı olabilir.

Otizmin en erken belirtileri, atipik olanların varlığı değil, tipik davranışların yokluğunu içerir, bu nedenle fark edilmesi zor olabilir. Bazı durumlarda, otizmin en erken belirtileri, bebek sessiz, bağımsız ve talepkar görünmeyebileceğinden, "iyi bir bebek" belirtileri olarak yanlış yorumlanır. Ancak, neye dikkat etmeniz gerektiğini biliyorsanız, uyarı işaretlerini erken yakalayabilirsiniz.

Bazı otistik bebekler kucaklanmaya yanıt vermez, kucağa alınmak için uzanmaz veya beslenirken annelerine bakmaz.

Bebeğiniz veya yürümeye başlayan çocuğunuz şunları yapmıyorsa:

1. Beslenirken size bakmak veya gülümsediğinizde gülümsemek gibi göz teması kurmaz.
2. İsmine veya tanıdık bir sese yanıt vermez.
3. Nesneleri görsel olarak takip etmez veya bir şeyleri işaret ettiğinizde jestlerinizi takip etmez.
4. İşaret eder veya el sallar veya iletişim kurmak için başka jestler kullanır.
5. Dikkatinizi çekmek için sesler çıkarır. Kucaklaşmaya başlayın veya karşılık verin veya kucaklanmak için uzanın.

Aşağıdaki gecikmeler çocuğunuzun çocuk doktoru tarafından derhal değerlendirilmesini gerektirir:

6. ayda: Büyük gülümsemeler veya diğer sıcak, neşeli ifadeler yok.

9. ayda: Seslerin, gülümsemelerin veya diğer yüz ifadelerinin ileri geri paylaşımı yok.

12. ayda: İsme tepki vermeme.

12. ayda: Gevezelik veya "bebek konuşması" yok.

12. ayda: İşaret etme, gösterme, uzanma veya el sallama gibi ileri geri hareketler yok.

16. ayda: Konuşulan kelimeler yok.

24. ayda: Taklit veya tekrarlama içermeyen anlamlı iki kelimelik ifadeler yok.

Çocuklar büyüdükçe, otizm için kırmızı bayraklar daha çeşitli hale gelir. Birçok uyarı işareti ve semptom vardır, ancak bunlar genellikle bozulmuş sosyal beceriler, konuşma ve dil zorlukları, sözel olmayan iletişim zorlukları ve esnek olmayan davranışlar etrafında döner.

1. Başkalarıyla veya etraflarında olup bitenlerle ilgisiz veya farkında değil gibi görünür.
2. Başkalarıyla nasıl bağlantı kuracağını, oynayacağını veya arkadaş edineceğini bilmez.
3. Dokunulmayı, tutulmayı veya kucaklanmayı tercih etmez.
4. "Rol yapma" oyunları oynamaz, grup oyunlarına katılmaz, başkalarını taklit etmez veya oyuncakları yaratıcı şekillerde kullanmaz.
5. Duyguları anlamakta veya bunlar hakkında konuşmakta zorluk çeker.
6. Başkaları onlarla konuştuğunda duymuyor gibi görünür.
7. Başkalarıyla ilgi alanlarını veya başarılarını paylaşmaz (çizimler, oyuncaklar).

Temel sosyal etkileşim, otizm spektrum bozukluğu olan çocuklar için zor olabilir. Otizm spektrumundaki birçok çocuk, diğerlerinden uzak ve kopuk bir şekilde kendi dünyalarında yaşamayı tercih ediyor gibi görünüyor.

1. Atipik bir ses tonuyla veya tuhaf bir ritim veya perdeyle konuşur (örneğin, her cümleyi bir soru soruyormuş gibi bitirir).
2. Aynı kelimeleri veya ifadeleri, genellikle iletişimsel bir amaç olmadan tekrarlar.
3. Bir soruya cevap vermek yerine, tekrarlayarak yanıt verir.
4. Dili yanlış kullanır (dil bilgisi hataları, yanlış kelimeler) veya kendisinden üçüncü şahıs olarak bahseder.
5. İhtiyaçlarını veya isteklerini iletmede zorluk çeker.
6. Basit talimatları, ifadeleri veya soruları anlamaz.
7. Söylenenleri çok gerçekçi algılar (mizah, ironi ve alaycılığın alt tonlarını kaçırır).

Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklar konuşma ve dil konusunda zorluk çekerler. Genellikle geç konuşmaya başlarlar.

1. Göz temasından kaçınır.
2. Söyledikleriyle uyuşmayan yüz ifadeleri kullanır.
3. Başkalarının yüz ifadelerini, ses tonunu ve jestlerini anlamaz.
4. Çok az jest yapar (örneğin işaret eder). Soğuk veya "robot gibi" görünebilir.
5. Görüntülere, kokulara, dokulara ve seslere alışılmadık şekilde tepki verir. Özellikle yüksek seslere karşı hassas olabilir. Ayrıca, içeri giren/çıkan insanlara ve başkalarının çocuğun dikkatini çekme çabalarına tepkisiz olabilir.
6. Atipik duruş, sakarlık veya eksantrik hareket etme biçimleri (örneğin, sadece ayak ucunda yürüme).

Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklar, ince sözsüz ipuçlarını anlamada ve beden dilini kullanmada sorun yaşarlar. Bu, sosyal etkileşimin "al-ver"ini çok zorlaştırır.

1. Katı bir rutini takip eder (örneğin, okula belirli bir yoldan gitmekte ısrar eder).
2. Programdaki veya çevredeki değişikliklere uyum sağlamada zorluk çeker (örneğin, mobilyalar yeniden düzenlenirse veya yatma vakti normalden farklı bir saatte olursa öfke nöbeti geçirir).
3. Oyuncaklara veya anahtarlar, ışık anahtarları veya lastik bantlar gibi garip nesnelere alışılmadık şekilde bağlanır. Eşyaları takıntılı bir şekilde sıralar veya belirli bir düzende düzenler.
4. Sıklıkla sayılar veya semboller içeren dar bir ilgi konusuyla meşgul olma (örneğin, haritalar, tren saatleri veya spor istatistikleri hakkında gerçekleri ezberleme ve tekrarlama).
5. Tavan vantilatörü gibi hareket eden nesneleri uzun süreler izler veya oyuncak arabanın tekerlekleri gibi bir nesnenin belirli bir bölümüne odaklanır.
6. El çırpma, sallanma veya dönme (kendini uyarma davranışı veya "stimleme" olarak bilinir) gibi aynı eylemleri veya hareketleri tekrar tekrar yapar. Bazı araştırmacılar ve klinisyenler bu davranışların otizmli çocukları uyarmaktan çok sakinleştirebileceğine inanıyor.

Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklar genellikle davranışlarında, aktivitelerinde ve ilgi alanlarında kısıtlı, esnek olmayan ve hatta takıntılıdır.

1. El çırpma
2. İleri geri sallanma
3. Daire şeklinde dönme
4. Parmak şıklatma
5. Baş vurma
6. Işıklara bakma
7. Parmakları gözlerin önünde hareket ettirme
8. Parmakları şıklatma
9. Kulaklara vurma
10. Kaşınma
11. Oyuncakları sıraya dizme
12. Nesneleri döndürme
13. Tekerlek döndürme
14. Hareket eden nesneleri izleme
15. Işık düğmelerini açıp kapatma
16. Kelime veya sesleri tekrarlama

Yakın zamana kadar, çoğu bilim insanı otizmin çoğunlukla genetik faktörlerden kaynaklandığına inanıyordu. Ancak çığır açan yeni araştırmalar, otizmin gelişiminde çevresel faktörlerin de önemli olabileceğini gösteriyor.

Bebekler, daha sonra rahimdeyken veya doğumdan bir süre sonra dış ortamdaki bir şey tarafından tetiklenen otizme karşı genetik bir duyarlılıkla doğabilirler.

Bu bağlamda çevrenin, vücudun dışındaki herhangi bir şey anlamına geldiğini belirtmek önemlidir. Atmosferdeki kirlilik veya toksinler gibi şeylerle sınırlı değildir. Aslında, en önemli ortamlardan biri doğum öncesi ortam gibi görünmektedir.

Otizme katkıda bulunabilecek doğum öncesi faktörler

1. Hamilelikte, özellikle ilk 3 ayda antidepresan almak.
2. Hamileliğin erken döneminde beslenme eksiklikleri, özellikle yeterli folik asit alamamak.
3. Anne ve babanın yaşı.
4. Çok düşük doğum ağırlığı ve yenidoğan anemisi dahil olmak üzere doğumda veya hemen sonrasında komplikasyonlar
5. Hamilelik sırasında anne enfeksiyonları.
6. Hamilelikte metaller ve pestisitler gibi kimyasal kirleticilere maruz kalma.

Bu doğum öncesi risk faktörleri hakkında daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır, ancak hamileyseniz veya gebe kalmaya çalışıyorsanız, bebeğinizin otizm riskini azaltmak için şimdi adımlar atmanız zarar vermez.

Otizm riskini azaltma: Anne adayları için ipuçları

Bir multivitamin alın. Günlük 400 mikrogram folik asit almak, spina bifida gibi doğum kusurlarını önlemeye yardımcı olur. Bunun otizm riskini azaltmaya da yardımcı olup olmayacağı net değildir, ancak vitaminleri almak zarar vermez.

SSRI'lar hakkında bilgi alın. SSRI kullanan (veya hamilelik sırasında depresyon geçiren) kadınlar, bu ilaçların tüm riskleri ve faydaları hakkında bir klinisyenle görüşmelidir. Bir annede tedavi edilmeyen depresyon, çocuğunun daha sonraki refahını da etkileyebilir, bu nedenle bu basit bir karar değildir.

Doğum öncesi bakımı uygulayın. Besleyici yiyecekler yemek, enfeksiyonlardan kaçınmaya çalışmak ve düzenli kontroller için bir klinisyene görünmek sağlıklı bir çocuğa sahip olma şansınızı artırabilir.

Çocuğunuzun miras aldığı genleri kontrol edemez veya onu her türlü çevresel tehlikeden koruyamazsınız ancak çocuğunuzun sağlığını korumak için yapabileceğiniz çok önemli bir şey var: aşılarının zamanında yapıldığından emin olun.

Konuyla ilgili birçok tartışmaya rağmen, bilimsel araştırmalar aşıların veya içeriklerinin otizme neden olduğu teorisini desteklemiyor. ABD, İngiltere, İsveç ve Danimarka'da yürütülen beş büyük epidemiyolojik çalışma, aşı olan çocuklarda otizm oranlarının daha yüksek olmadığını buldu. Ayrıca, Tıp Enstitüsü tarafından yapılan büyük bir güvenlik incelemesi, bağlantıyı destekleyen herhangi bir kanıt bulamadı. Aşıların otizmle ilişkili olmadığı sonucuna varan diğer kuruluşlar arasında Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC), ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), Amerikan Pediatri Akademisi ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) yer almaktadır.