Kendinizi Tükenmişlik Sendromundan Nasıl Korursunuz?
Kendinizi bitkin ve işinize karşı normalde sahip olduğunuz motivasyondan yoksun mu hissediyor musunuz? Öyleyse yazı dizimizi okumaya devam edin...
Bu Yazıdaki Konular
Depresyonun aksine tükenmişlik, klinik bir teşhis veya tıbbi durumdan ziyade yalnızca işle ilgili olan bir 'mesleki olgudur'. Bir hastalık olmasa da tükenmişlik, fiziksel sağlık (örn. koroner kalp hastalığı, gastrointestinal rahatsızlıklar) ve psikolojik sağlığımız için (örn. depresyon, uykusuzluk) bir risk faktörü olabilir.
Bu nedenle kendimizi nasıl koruyacağımızı bilmemiz önemlidir. Tükenmişlik sendromu yaşadığınızda, kendinizi bitkin, işinize karşı umursamaz hissedersiniz. İstediğiniz kadar üretken değilsinizdir.Genellikle iş yerinizdeki kronik stress tükenmişliğe yol açar.Tükenmişlik sendromu mesleğimizi bırakmaya kadar gidebilir. Bu nedenle tükenmişlik sendromu yaşamamak için dikkat etmemiz gerekenler vardır.
Tükenmişlik Sendromu Yaşamamak İçin Yapman Gereken 4 Şey
İş kontrolü duygunuzu geliştirin
İşinizi nasıl yapacağınıza ve işte ne yapacağınıza siz karar verebilir misiniz? İşle ilgili kararlar ve görevleri üstlenme hızınız hakkında söz sahibi olmaya ne dersiniz? Ne zaman mola vereceğinize ve esnek çalışıp çalışamayacağınıza siz karar verebilir misiniz?Bu sorulardan herhangi birine hayır cevabını verdiyseniz, muhtemelen iş kontrolünüz yoktur. İş kontrolü, ne yapacağımızı ve nasıl yapacağımızı belirlemek için ne kadar takdir yetkisine ve özerkliğe sahip olduğumuzdur. Tükenmişliği önlemek için işte sahip olduğunuz kontrol seviyesini değerlendirmek ve artırmak çok önemlidir.
Öz belirleme teorisine (ayrıca JD-R modeli olarak da bilinir) göre, iş taleplerini (işin fiziksel, psikolojik, sosyal ve örgütsel yönleri) iş kaynaklarıyla (zaman, beceriler, personel vb. gibi bireylerin görevlerini yerine getirmelerini destekleyen yönler) dengelememiz gerekir. Tükenmişliğe karşı koymak için, işlerimiz üzerinde kontrol duygusuna ihtiyacımız vardır. Bu sayede iş yerindeki taleplerle başa çıkabiliriz. Kontrolü artırmak için bazı ipuçları şunlardır:
- İşyerindeki bağımsız kararlar alabilmekle ilgili yöneticinizle konuşun.
- Çalışmanızın hızınızı ve iş projelerinizi nasıl ele alacağınız konusunda karar alma yeteneğinizi artırmanın yollarını düşünün.
- Becerilerinizi ve ilgi alanlarınızı geliştirin.
- Bunun için ücretsiz çevrimiçi kurslara kaydolabilir veya eğitimlere katılabilirsiniz.
- Çalışma programınız üzerinde kontrol sahibi olun; yöneticinizle hangi gün ve saatlerde çalışacağınız hakkında açık ve net bir şekilde konuşun.
Eğer yapabiliyorsanız, iş yükünüzü azaltın
'Önemli olan, programınızda olanlara öncelik vermek değil, önceliklerinizi planlamaktır'
İş yükünü azaltmak, stresi ve iş yükünü önlemenin anahtarıdır. Sınırlarınızı kabul etmek ve her şeyi yapamayacağınızı anlamak önemlidir. Aşırı iş yükünü önlemenin temel yollarından biri, size sürekli iş verenlere 'hayır' demeyi öğrenmektir. Bu, iş yükü açısından güçlü sınırlar oluşturur. Net haftalık veya aylık öncelikler ve hedefler belirleyin (örneğin, haftanın başında o hafta odaklanmak için 1-3 öncelikli alan seçin).
Veya Franklin-Covey önceliklendirme yöntemini kullanın. Bu, listenizdeki her görevi şu şekilde işaretlemeyi içerir:
A: Acil ve önemli
B: Önemli ama acil değil
C: Acil ama önemli değil
D: Ne acil ne de önemli
B, C ve D görevlerine geçmeden önce önce A görevlerine odaklanın. Yapılacaklar listenizdeki tüm görevleri tamamlayamayacağınızı fark ettiyseniz, o zaman D görevleri yapmamanız gereken görevlerdir. Sadece A ve B'lere, C'lere belki ve D tipi görevlere hayır dediğinizden emin olun.
Kendinizi ödüllendirin
'Bireyler bir şeyi iyi yaptıklarını fark etmeyi öğrenmedikçe, cesaret kırıklığı kaçınılmazdır' - Jason Selk
İnsanlar olarak doğal bir 'olumsuzluk eğilimimiz' vardır. Yaptığımız iş için kendimizi ödüllendirmek için bilinçli bir karar vermek önemlidir. Sadece başkalarından ödüller almak değil, aynı zamanda kendimize nazik olmak ve kendimize ödül vermek 'öz şefkat' duygusu geliştirmek önemlidir. Ödüller ve takdir şunları içerebilir;
- Kendinize günlük, haftalık veya aylık bir ödül belirleyin, örneğin özel bir akşam yemeği.
- En önemli aktivite veya tamamladığınız iş görevi için kendinizi günlük olarak ödüllendirin (örneğin günün tüm müşteri notlarını yazmayı bitirmek gibi)
- Yöneticinizden ve meslektaşlarınızdan düzenli olarak olumlu ve yapıcı geri bildirim isteyin.
- Tatil veya dinlenme zamanı ayırın ve tamamen şarj olmak için hiçbir şey yapmayın.
Yöneticinizden ve meslektaşlarınızdan sosyal destek alın
Sosyal bağlantı ve temas, refah için çok önemlidir. Aidiyet duygusu güçlü bir içsel motivasyon kaynağıdır ve Maslow'un İhtiyaçlar Hiyerarşisi, aidiyet duygusu hissetmenin insan davranışı için güçlü bir motivasyon olduğunu öne sürer. İş yerinde, meslektaşlarınızla sadece 'iyi geçinmek' değil, güçlü sosyal bağlantılar kurmak ve gerektiğinde destek almak önemlidir.
Kendinizi Tükenmişlik Sendromundan Nasıl Korursunuz? Konusu hakkında psikoloğa soru sormak ister misin?
İş yerinizde eskisi gibi üretken olmadığınızı mı düşünüyorsunuz? Haftanın her günü aynı pazartesi gibi sizin için işe gitmek çok zor ve sıkıcı mı? Tükenmişlik sendromu yaşıyor olabilirsiniz...İş hayatınızla ilgili kafanıza takılanları uzman psikologlarımıza sorabilirsiniz.