Ya başaramazsam düşüncemi nasıl yönetebilirim

Merhabalar Sevgili Danışan,

İçinde bulunduğunuz bu hassas dönemi daha sağlıklı yönetmek adına attığınız bu adımı takdir ediyorum. Yaşadığınız sürecin ne kadar yorucu olduğunu anlıyor, duygularınızı paylaşıyorum. Bu noktada neler yapabilirsiniz birlikte bakalım.

Şu an hissettikleriniz, sınava hazırlanan pek çok gencin yaşadığı duygular. ‘Yol kat ettim ama yetmiyor gibi.’ Bu cümle aslında içinde hem güç hem yorgunluk barındırıyor. Güçlü yanı şu: Yol kat ettiğinizin farkındasınız. Bu farkındalık çok kıymetli. Ancak bazen zihin, ilerlemeyi yalnızca ‘büyük sıçrayışlar’ ile görmeye şartlanır. Hâlbuki kalıcı gelişmeler, genellikle minik ama istikrarlı adımlarla olur. Bu süreçte attığınız her adım, sınavdan çok daha büyük bir beceriye dönüşüyor: Kendinize inanma ve dayanıklılık. Ve bu yolda başarının, her zaman bir anda fark edilmeyeceğini asıl kazanımın sonuçlar değil süreçteki dönüşümler olduğunu belirtmek isterim.

Peki kalan zamanınızı sağlıklı yönetmek adına neler yapabilirsiniz?

İlk olarak "Ya başaramazsam" düşüncenizi ele alalım. Sınav yaklaştıkça “ya başaramazsam” sesi çok kuvvetlenir ve bu çok doğaldır. Çünkü beynimiz belirsizliğe, bilinmeyene tahammül edemiyor ve olası kötü senaryoları durmadan zihnimize fısıldıyor. Tam burada şunu denemek belki size iyi gelir: Her günün sonunda, o gün gerçekten başardığınız tek bir şeyi kendinize sorun. Bu illa ki netlerin artışı olmayabilir. Mesela bir soruya farklı yaklaşıp fikrinizi değiştirdiniz mi? Zor anınızda yine de devam etmeyi seçtiniz mi?

Bu süreçte "ya başaramazsam" gibi düşünce kalıplarınız yerine alternatif destekleyici düşünceler üretmeyi denemeniz de yaşadığınız duruma daha gerçekçi bakmanızı sağlayacaktır. Örneğin "ya başaramazsam" yerine "Elimden geleni yaptım ve yapıyorum. Her çaba bir adımdır." gibi.

Bu süreçte bir gelişim tablosu tutmanız da ilerlemenizi görmenize yardımcı olabilir. Örneğin bu tablo şimdiye kadar tamamladığınız konuları içerebilir. Haftalık ve aylık net değişimlerinizi içerebilir. Deneme sonrası zorlandığınız sorulara tekrar dönerek deneme sınavlarına gösterdiğiniz özeni içerebilir ve verimli bir şekilde geçirdiğiniz ders çalışma sürenizi içerebilir. Ayrıca denemelerden sonra sadece yanlışlarınızı değil, doğru cevaplarınızın nereden geldiğine, hangi konularda artık daha az zorlandığınıza bakmanız da gelişiminizi görmenize yardımcı olacaktır.

Son olarak böyle hassas bir dönemde kendinize alanlar açmanız, zihinsel molalar vermeniz üzerine değinmek isterim. Örneğin bu süreçte iki günde bir 15 dakikalık nefes eşliğinde müzik dinleme anları yaratabilirsiniz, Haftada 3 kere 10 dakikalık yürüyüş ve anda kalma egzersizleri yapabilirsiniz. Bu sayede zihinsel yorgunluğunuzun azaltılmasını sağlamakla birlikte ders dışı zamanların "verimli suçluluk" yerine "bilinçli gevşeme" anları olmasını sağlayabilirsiniz.

“Büyük adımlar” dediğiniz hedefler bazen insanı yorup önünü göremez hale getirse de, küçük adımlar uzun maratonun esas anahtarı gibi düşünülmeli. Biraz da şunu hatırlatmak isterim: Belki de bu süreç, sadece sınav sonucunuzu değil, kendinizi daha yakından tanımanızı da sağlıyor. Deneyiminiz burada sizi büyütüyor, farklı bir bakış açısıyla yaklaşmanıza yardımcı oluyor olabilir.

Cevabımın faydalı olmasını umuyor, sağlıklı günler diliyorum. Merak ettikleriniz veya duygularınızla nasıl baş edebileceğinize dair daha fazla konuşmak isterseniz yine yazabilirsiniz.

Psikolog Fatma Gizem Bitgen