YKS zaman yönetimi

Sevgili danışan,

Yks süreci her öğrenciyi etkilediği gibi sizi ve sürecinize yönelik olumsuz inançlar olumsuz duygularla etkilemeye başlamış görünüyor. Sınav sürecine yönelik kaygılanmanızın ya da korkmanızın faydalı olduğunu söyleyebiliriz. Tabii ki bu kaygı veya korku düzeyinin minimum düzeyde olması ve kontrol edilebilir bir düzeyde olmasıyla ilişkilidir. Böylelikle sorumluklarınızı daha ciddiye almanızı, hırslanmanızı veya pratik başa çıkma becerileri oluşturmanızı sağlayabilir. Ancak aşırı kaygılanmaya ya da korkmaya eğilimli olmak, günlük işlevinizi, kişisel yaşantınızı, sosyal ilişkilerinizi ya da beslenme uyku düzeninizi olumsuz açıdan etkiliyorsa o zaman problem olarak ele alabiliriz.

Sınava yönelik önünüzde belirli bir zamanın olması anacak sınavın sonucuna dair belirsizlik olmasından kaynaklı kaygılarınız ya da korkularınız tetiklenir hale geliyor. Sınav sürecinizin aslında olumsuz olarak tanımlanmadığı, sınav sürecinizi olumsuz olarak nitelendiren sürece yönelik olumsuz düşünceleriniz, inançlarınızdan kaynaklanır. Olumsuz düşünceleriniz tek başlarına yer almazlar Bu düşüncelere eşlik eden duygularınız, tetiklenen davranışlarınız yer alır. Bu üç kavram –duygu, düşünce, davranış- birbiriyle etkileşim halinde döngüsel olarak ilerlerler. Olumsuz düşüncelerinizi farkında olmanız, gerçekçi bakış açısıyla değerlendirerek olumsuzluktan odağınızı almanız hem duygularınızın düzeyini hem de tetiklenen davranışlarınızı azaltacak, değişim gösterecektir.

Anlattıklarınız üzerinden birlikte örnekle pekiştirelim.

Duygu: kaygı, korku

Düşünce: Çok fazla yanlış yaparsam başarısız olurum veya eğer sınavda başarısız olursam ailem hakkımda kötü düşünür, bana kızar.

Davranış: Ders çalışmayı ertelemek, ağlamak veya ders çalışma programını yönetememek.

Yukarıdaki örnekte olumsuz inançlar kaygı ve korku düzeyini arttırıyor, davranışlarınızı tetiklenmesine sebep oluyor. Bu nedenler bu döngünün temeli olan olumsuz inançları tanımlamanız, farkındalık oluşturmanız duygularınızı ve davranışlarınızı azaltmaya aynı oranda değişmesini de sağlayacaktır. Olumsuz inançlarınıza gerçekçi bakarak değerlendirmek için olay, duygu, düşünce, davranış başlıkları altında duygu durum kaydı tutabilirsiniz. Bu kaydını yazarak tutmanız somut bir şekilde görerek gerçekçi bakmanızı sağlayacaktır.

Dershane ve okul zamanını yönetmek için ajanda tutmayı deneyebilirsiniz. Dershane ve okul zamanlarınızı somut bir şekilde görmek için saatleri ve günleri yazabilirsiniz. Böylelikle ders çalışma yoğunluğunuzu bölmek, planlamak daha kolaylaşacaktır. Ders çalışma motivasyonu için beklentilerinizi gerçekçi bir düzeye indirmeniz, yapabileceğiniz çalışmalar planlamanız destekleyici olacaktır. Unutmayınki küçük adımlarla büyük hedefinize sağlam bir şekilde ulaşabilirsiniz. Ajandanıza yazdığınız her adımı yaptığınızda kendinizi ödüllendirerek motivasyon sağlayabilirsiniz. Örneğin iki saat ders çalıştığınızda yarım saat dizi izleyerek ödül verebilirsiniz. Bu ödülleri gerçekçi bir şekilde zamanınızı değerlendirerek vermeniz daha sağlıklı olacak ve adımlarınızı atmanızı kalıcılaştıracaktır.

Kendinizi sınav sürecine hazır hissetmek için bir faktöre ya da duruma ihtiyacınız yok. Bu sürece kendinizi hiçbir zaman hazır hissetmeyeceksiniz. Yalnızca bu sürece girdiğinizde bu süreç size ayak uyduracak ve yol alarak ilerleyeceksiniz. Zaman zaman motivasyonunuz düşebilir, kendinizi çok enerjik hissedebilirsiniz. Süreç içerisinde tüm duyguları yaşayacaksınız belki de hiç yaşamayacaksınız stabil ilerleyecek. Özetle çok ihtimal var ve bu ihtimalleri deneyimleyerek başa çıkacak, kendi yol haritanızı oluşturarak ilerleyeceksiniz.

Sevgili danışan, sınav sürecinin çok yorucu olduğunu ve bazen başa çıkamadığımız zorlayıcı duygularınız olduğunu görebiliyorum. Bu sürecin sınav sürecine yönelik olduğunu ve bu yüzden geçici olduğunu hatırlamakta fayda var. Sınav süreci geçici ancak sizin duygularınız, ruhsal olarak siz de bıraktığı izlere kalıcı olabilir. Eğer ki başa çıkmakta zorlanıyorsanız ve sınav sürecini daha sağlıklı yürütmek isterseniz bir psikologla görüşerek psikolojik destek alabilirsiniz.

Sevgiler.

Klinik Psikolog Pınar Özdemir.