Romantik İlişkilerde Duygusal İstismarın 15 Göstergesi
Psikolojik olarak duygusal istismarı anlamak , yön vermek ve tanımlamak oldukça zordur. Fiziksel olarak istismara uğrayan bir kişinin elinde somut kanıtlar ve acı vardır. Oysa duygusal istismar çok yönlü olabilir. Çoğu kere somut deliller içermez , daha da önemlisi ispatı mümkün olmayan toksik bir oyun haline gelebilir. Her defasında kılık değiştirir. Duygusal istismarın işaretlerini okumak hiç kolay olmadığı gibi psikolojik olarak kişilere zararı fiziksel istismardan çok daha fazla boyuttadır. Eğer sizde ilişkinizi yaşarken sebebini çözemediğiniz bir huzursuzluk , endişe ve korkuya sahipseniz bu yazıyı sonuna kadar okumalısınız.
Duygusal İstismar Nedir?
Duygusal istismar ; karşıdaki kişiyi psikolojik olarak manipüle ederek kontrol etmeye çalışmaktır. Bu durum kendini eleştirel yaklaşımlara maruz bırakılma , sürekli utanç duyma , ceza tehditleri ya da iletişim kurmayı reddetme formlarında gösterebilir. Duygusal İstismar İçeren İlişkiler (The Emotionally Abusive Relationship) yazarı Beverly Engel’ a göre, “Duygusal istismar karşısındakini kontrol etmek için fiziksel olmayan davranışlara başvurarak cezalandırma, diğer insanlardan uzaklaştırma, aşağılama ve korkutma eylemleridir.”
Duygusal İstismar Yaşadığımızı Anlamak Neden Zor?
Bir ilişki içerisinde taraflardan biri fiziksel şiddete meyilliyse bu dışa yöneliktir ve bellidir. (Her kavgada sesini yükseltmek , öfkesini kontrol edemeyerek kendisine veya partnerine zarar vermek , bedensel olarak zarar verici temaslarda bulunmak.) Oysa duygusal şiddet içe dönük , belirsiz ve soyut etkileri olan bir durumdur. İlişkiler çok güzel başlar ve yolunda ilerler, problem kendi içerisinde zamanla ve yavaşça büyür. İşte tam da bu yüzden bu negatif durumu tanımlamak hem zorlaşır hem de o kadar çok benimsenir ki ilişkiyi terk etmek gittikçe zorlaşır. Bir sabah kendinizi ; ‘‘ Bir dakika ya bir problem var , bu ben miyim ? Bunu gerçekten istiyor muyum ? Ben bu şekilde mutlu muyum ? derken bulursunuz. İlişki çok mükemmel başlamamışsa bu durumu fark etmek çok zamanınızı almaz , ancak ilişkiniz tam istediğiniz gibi başlamışsa , hayatınızın aşkını bulduğunuzu düşünüyorsanız bu durumu fark etmek ve bu durumdan kurtulmanız yıllarınıza mal olabilir. Şöyle düşünün elinizi bir kova kaynamış sıcak suya bir anda daldırırsanız yanar ve acıyı hissedersiniz. Ancak kovaya önce normal ısıda su koyup sonra yavaş yavaş ısıtırsanız eliniz yanana kadar orda kalmaya devam edebilirsiniz.
Duygusal İstismarın 15 Göstergesi
Duygusal istismar göstergeleri farklılık gösterse de özünde aynı tarzda bir acı vardır.
1-Kontrol
Kontrol etme duygusu sıklıkla istismarcının motivasyonudur. Duygusal istismarın yapı taşı hatta tutkalı gibi düşünebilirsiniz. İstismarcı karşısındaki kişiyi somut yada soyut farklı biçimlerde kontrol altında tutmak ister. Sizin arkadaşlarınızla görüşmelerinizi , günlük hayatta yaptığınız rutinlerinizi (spor yapmak , dansa gitmek gibi ) bir şekilde kısıtlar. Yada soyut olarak özgüveninizi kısıtlayıcı iğnelemelerde bulunur. ‘‘O arkadaşlarınla görüşmeni istemiyorum , çünkü seni kıskanıyorlar , ilişkimizi kıskanıyorlar , seni yanlış yönlendiriyorlar.’’ gibi.
2-Açığa Çıkarmak
Sağlıklı bir ilişkide partnerler birbirlerinin endişelerini fark eder ve bunları saygılı ve çözümsel bir şekilde açığa çıkarırlar. Sizin bu durumla baş edebilmeniz için size destek olurlar. Ancak istismarcı ; sizin zayıf yönlerinizi sizin yüzünüze vurarak , kendinizi daha da kötü hissetmenize , problemi kafanızda daha fazla büyütmenize sebep olduğu gibi , sizin iyi olduğunuz yönleri de küçümseyebilir. Kendinizi beceriksiz hissettirerek , sizin ona karşı boyun eğici davranışlarınızı garantiler.
3-Bağırmak
Hepimizin zaman zaman sesi yükselebilir. Ama her tartışmanız sözlü bir kavgaya dönüyor , işin sonunda sesi en çok çıkan kişi üste çıkıyorsa kırmızı alarm ! Güç en yüksek sesli insana geçmişse burada bir dengesizlik vardır.
4-Göz Korkutmak
Kişinin kendisini savunmasız, korkmuş ve ezilmiş hissettiği her hareket bu durumu kapsar . Agresif hareketler , kırıcı sözler , yüksek sesli konuşmalar , aşağılayıcı kelimeler ve tehdit konuşmaları vardır. ( ….yaparsan seni terk ederim , ….seninle konuşmam… seni aramam gibi )
5-Yersiz Eleştiri
Gereksiz bir şekilde fazlasıyla eleştiride bulunmak, lakaplar takmak, küçümseyici konuşmalar yapmak, yaptığınız davranışın sonucundan çok sizin kişiliğinize karşı yersiz eleştirilerde bulunuyorsa bu da bir kırmızı alarmdır !
6-Aşağılama
Bir ilişkinin yapı taşlarından bir tanesi kişinin kendi duygularını ve ihtiyaçlarını çok rahat bir şekilde dile getirmesi ve gerektiğinde kendi ihtiyaçları için yardım isteyebilmesidir. Yani karşıdaki kişinin ne olursa olsun bizi anlayacağına dair beklentimiz. İşte bir ilişki içindeyken bu beklenti karşılanmadığı gibi , anlaşılmıyorsak , sürekli kötü amaçlı alaylara , kibirli konuşmalara , empatiden yoksun davranışlara maruz kalıyorsak bu durum da kırmızı alarmlardan biridir.
7-Savunmaya Geçme
Sürekli kendinizi bir şeyleri açıklarken buluyorsanız aranızdaki ilişki kesinlikle negatif yöndedir. Bu ilişkide aşk, sevgi, destek ve ilgi yoktur. Sanki bir savaş vardır ve siz sürekli zırhlarınızla dolaşıyorsunuzdur .
8-Tehdit
Size dair mahremiyetinizi içeren bilgileri kullanarak size şantajlar yapması , size fiziksel zarar verebileceğine dair tehditlerde bulunmasının tek bir amacı vardır, sizi köşeye sıkıştırmak ve ilişkiden kaçmanızı engellemek.
9-Sessizliğe Bürünmek
Sizinle iletişime geçmeyi bir şekilde reddeder ve adeta kendisini kapatır. Bu aynı isim takma ya da aşağılama, savunmaya geçirme kadar tehlikelidir. Çünkü bir insan sizinle iletişimi reddettiği zaman sizi reddettiğinin ve size değer vermediğinin mesajını verir. Sizinle iletişime geçmemelerinin nedeni aslında sizi kendi içlerinde terk etmeleridir.
10-Suçlama
En tehlikeli durumdur. Kişi farkında olmadan tüm bu yaşadıklarını, mutsuzluğunu hak ettiğine dair çok önceden manipüle edilmiştir. Bu noktada bu döngüyü kırmak çok zordur. Diğer adım utanç ve istismara teslimiyettir.
11-Şüphe
Sürekli olarak kendinizden , geçmişteki anılarınızdan hatta kendi akıl sağlığınızdan bile şüphe etmeye başlamışsınızdır. Eğer kendi endişeleriniz yada hatırladığınız bazı olaylar “yanlış”, “aptalca” ya da “saçma” olarak karşılanıyorsa belki de tam olarak bu senaryoyu yaşıyorsunuz.
12-Yalnızlaştırma
Eğer ilişkinizdeki duygusal şiddet yayılmışsa , bu durum ailenizi ve arkadaşlarınızı da etkiler. Genellikle duygusal istismar altındayken partnerimizden başka kimsenin bizi tam olarak anlayamadığını ya da önemsemediğini düşünürüz. Bu fiziksel ve duygusal yalnızlaşma kendimizi bir adada yaşıyormuşuz gibi hissettirir, sevdiklerimizden ve değer verdiklerimizden ayrı olarak.
13-Dengesizlik
Eğer aranızdaki iletişim sürekli olarak parterinizin ani duygu değişimleriyle sekteye uğruyorsa, bu sağlıksız ilişki işaretidir. Bir sıcak bir soğuk, o an hangi yüzünü göreceğinizi bilemezsiniz. Eğer partneriniz ellerinde çiçeklerle geldiği akşam, bir olayın sonunda kıyameti koparıyorsa kırmızı alarm çalıyor demektir.
14-Geri Çekilmek
Bu durum partnerlerden birinin karşısındaki kişiye yönelik gerek ceza gerekse sonlandırma amaçlı mahrumiyet yaratmak durumudur. Bu durum para alışverişinde, cinsel aktivite halinde ve hatta karşılıklı konuşma sırasında bile kendisini gösterebilir.
15-Suçluluk
Aşırı suçluluk duygusu ilişkide ayak bağı olabilir. Duygusal istismar durumunda bir partner ilişkinin şu anki halinden sorumlu olduğunu ya da partnerinin bu şekilde davranmasının nedeninin kendisi olduğunu düşünebilir.
Romantik İlişkilerde Duygusal İstismarın 15 Göstergesi Konusu hakkında psikoloğa soru sormak ister misin?
Romantik ilişkilerde duygusal istismarın işaretlerini konuştuk. Peki ya siz duygusal istismar yaşadığınızı düşünüyor musunuz ? Bu konuyla ilgili kafanıza takılanları uzman psikologlarımıza sorabilirsiniz..
