Aile baskısından nasıl kurtulabilirim

Merhaba Sevgili Danışan,

Öncelikle, içinde bulunduğun zorlu süreci bizimle paylaştığın için teşekkür ederim. Aile içindeki maddi sıkıntılar, sürekli tartışmalar ve sınav yılı stresi birleştiğinde kendini çok bunalmış ve çaresiz hissetmen çok anlaşılır bir durum. Yaşadıklarının psikolojik sağlığını etkilediğini hissediyorsun ve bu konuda yardım istemen çok değerli bir adım. Öncelikle şunu bilmelisin: Bu süreçte yalnız değilsin ve psikolojini korumak için yapabileceğin şeyler var.

Aile içinde sürekli maddi problemler konuşuluyorsa ve bu durum sık sık tartışmalara neden oluyorsa, bu ortamda huzur bulman zor olabilir. Ancak unutma ki aile içindeki ekonomik sorunlar senin sorumluluğun değil. Anne ve babanın yaşadığı zorluklar, onların çözmesi gereken meseleler. Bir çocuk ya da genç olarak senin görevin, bu yükü omuzlarına almak değil, kendi gelişimini ve sağlığını korumak olmalıdır.

Ailendeki tartışmalara doğrudan müdahale etmek yerine, kendini duygusal olarak bu tartışmalardan nasıl koruyabileceğini düşünmelisin. Örneğin, tartışmaların olduğu anlarda odana çekilip sakinleştirici bir müzik dinlemek, kitap okumak ya da ders çalışmaya odaklanmak, seni zihinsel olarak biraz daha rahatlatabilir. Eğer evde çok fazla tartışma oluyorsa, mümkün olduğunca dışarıda vakit geçirmek, kütüphaneye gitmek ya da bir arkadaşının evinde çalışmak sana iyi gelebilir.

Bazen aile bireyleri, çocuklarının bu durumdan ne kadar etkilendiğini fark etmeyebilir. Eğer mümkünse, onlara hislerini anlatmaya çalışabilirsin. Örneğin, “Bu tartışmalar beni çok etkiliyor, derslerime odaklanamıyorum ve kendimi kötü hissediyorum” gibi bir cümleyle duygularını dile getirmek, onların farkındalığını artırabilir. Ancak bazı ailelerde, bu tür konuların konuşulması zor olabilir. Eğer ailene hislerini açmakta zorlanıyorsan, kendine destekleyici bir ortam yaratmaya çalışmalısın.

Sınav yılı zaten başlı başına stresli bir süreçken, aile içindeki problemler bu stresi daha da artırıyor olabilir. Zihnin sürekli evdeki tartışmalarla meşgulken derslere odaklanmak çok zor olabilir. Ancak bu noktada sınavın, geleceğin için önemli olduğunu ve şu anki sorunların geçici olabileceğini kendine hatırlatmalısın.

Öncelikle, ders çalışma düzenini belirlemek için küçük adımlarla başlamalısın. Uzun saatler boyunca çalışmak yerine, 25-30 dakikalık kısa çalışma süreleri belirleyebilir ve ardından kendine küçük molalar verebilirsin. “Bugün sadece şu konuyu çalışacağım” gibi küçük hedefler koyarak, kendini daha motive hissedebilirsin. Ayrıca, çalışırken sürekli evdeki tartışmaları duyuyorsan, kulaklık takarak ders çalışmak, daha sakin bir ortam yaratmana yardımcı olabilir.

Ders çalışmakta zorlandığında, kendine şu soruları sorabilirsin:

Çalışma ortamımı değiştirmek mümkün mü? (Kütüphane, arkadaş evi gibi farklı bir yer bulabilir miyim?)

Kendime küçük ödüller koyarak motive olabilir miyim? (Belirli bir konuyu bitirdiğinde sevdiğin bir şey yapmak gibi.)

En çok hangi saatlerde verimli çalışıyorum? (Bazı insanlar sabah, bazıları akşam saatlerinde daha iyi çalışabilir.)

Uyuyamamak ya da aşırı stres hissetmek, zihnin çok dolu olduğunda normal bir durumdur. Eğer uykuya dalmakta zorlanıyorsan, yatmadan önce rahatlatıcı bir rutin oluşturmayı deneyebilirsin. Telefon ve sosyal medyadan uzak durarak, bir kitap okumak ya da nefes egzersizleri yapmak, uyku kaliteni artırabilir.

Bazen uykusuzluk ve stres nedeniyle ilaç kullanma ihtiyacı hissedebilirsin. Ancak kendi kendine ilaç almak yerine bir doktora danışmak çok önemli. Bu tür ilaçlar bilinçsiz kullanıldığında bağımlılık yapabilir ya da uzun vadede sağlığına zarar verebilir. Eğer ilaç kullanıyorsan, mutlaka bir uzmana danışmalısın.

Ailenden tamamen bağımsız olman şu an mümkün olmayabilir, ancak ilişkinizi daha sağlıklı hale getirmek için bazı şeyler yapabilirsin. Örneğin, sürekli tartışmalar yaşandığında onlarla konuşmak yerine, daha sakin bir zamanda duygularını paylaşmayı deneyebilirsin.

Eğer ailenden duygusal olarak uzaklaşmak istiyorsan, kendine yeni bir destek ağı oluşturabilirsin. Arkadaşlarınla daha fazla vakit geçirmek, öğretmenlerinden destek almak ya da bir rehberlik servisine başvurmak, içinde bulunduğun duygusal yükü hafifletebilir.

Eğer bu süreçte kendini daha da kötü hissediyorsan, psikolojik destek almayı düşünebilirsin. Okulundaki rehberlik servisiyle görüşebilir ya da bulunduğun şehirde ücretsiz psikolojik destek veren kurumlar olup olmadığını araştırabilirsin.

Kendini çok sıkışmış hissettiğinde, güvendiğin birine içini dökmekten çekinme. Bazen sadece birinin bizi dinlediğini bilmek bile rahatlatıcı olabilir. Ayrıca, günlük olarak hislerini yazıya dökmek, stresini azaltmana yardımcı olabilir.

Unutma:

Bu dönem geçici. Şu an içinde bulunduğun stres sonsuza kadar sürmeyecek.

Senin psikolojik sağlığın önemli. Ailendeki sorunlar seni üzse de, kendini koruyacak yollar bulabilirsin.

Büyük değişimler küçük adımlarla başlar. Hayatını bir anda değiştiremezsin ama her gün kendin için küçük şeyler yaparak ilerleyebilirsin.

Kendini yalnız hissettiğinde, yardım istemekten çekinme. Sen değerlisin ve bu süreci atlatabilirsin. Kendine şefkat göster ve en önemlisi, umut etmeye devam et.

Umarım cevabım faydalı olmuştur. Değerlendirilmesini istediğiniz farklı bir soru veya aklınıza takılanları sorabilirsiniz.

Sevgiler,

Psikolog Betül Canbel