Bende okb mi var, sevgilimi aldattım mı?

Merhaba Sevgili Danışan,

Sorunuzda partnerinize karşı duyduğunuz yoğun sevgiye rağmen, zihninizin size sürekli olarak “Acaba bir başkasına karşı bir şey hissediyor olabilir miyim?”, “Ya partnerimi aldatırsam?” gibi düşünceler sunduğunu ve bu düşünceleri analiz etmekten, bazı davranışlarınızı gözlemlemekten kendinizi alıkoyamadığınızı paylaşıyorsunuz. Bu süreci hem çok içten hem de çok açık bir şekilde anlattığınız için teşekkür ederim. Bu tür sorgulamalar, kişinin kendi değerleriyle çatıştığında oldukça sarsıcı ve yorucu olabilir. Yalnız değilsiniz. Anlattıklarınız birçok kişi tarafından yaşanıyor ve anlaşılması gereken çok önemli bir içsel döngüye işaret ediyor.

Bu yaşantılar, ilişkisel obsesif kompulsif bozukluk (ilişkisel OKB) olarak adlandırılan bir durumun yansımaları olabilir. Elbette ki tanı koymak yalnızca bir ruh sağlığı uzmanının kapsamlı değerlendirmesiyle mümkündür, ancak sizin anlattığınız belirtiler bu duruma oldukça benziyor.

İlişkisel OKB, kişinin romantik ilişkisinde ya da partneriyle ilgili yoğun sorgulamalar ve şüpheler yaşadığı, bu sorgulamalardan kaynaklı kaygıyı azaltmak için çeşitli davranışlar geliştirdiği bir obsesif kompulsif bozukluk türüdür. Bu durumda kişi çoğu zaman şu sorularla meşgul olur:

“Gerçekten seviyor muyum?”

“Acaba ona yeterince sadık mıyım?”

“Başkasına karşı bir şey hissediyor muyum?”

“Şu düşünceye sahip olmam demek, partnerimi aldatıyorum anlamına mı gelir?”

Bu düşünceler genellikle kişinin değerleriyle çelişir. Yani kişi aslında ilişkisini çok önemser, partnerini sever, hayatını onunla kurmak ister ancak zihni bu düşünceleri üretir ve bu da büyük bir huzursuzluk yaratır.

Sizin örneğinizde olduğu gibi, partnerinizin bir arkadaşına karşı “bir şey hissedip hissetmediğinizi” sürekli analiz etmeniz, göz teması kurmaktan kaçınmanız, kendinize “kanka” gibi kelimelerle güven vermeye çalışmanız ya da o kişinin yanında partnerinizin elini tutamamanız bu düşünceleri bastırma veya test etme çabasıdır. Bu tür çabalar da tıpkı obsesif düşünceler gibi kaygıyı artırır.

OKB’de kişi, takıntılı düşüncelerinin (obsesyonlarının) yarattığı kaygıyı azaltmak için çeşitli kompülsiyonlara başvurur. Sizin anlattığınız örneklerde bu kompülsiyonlar çok belirgin şekilde gözlemlenebiliyor:

Kaçınma davranışları: Göz temasından kaçınmak, fiziksel temastan kaçınmak, bazı ortamlara girmemek.

Kendini test etme: “Acaba o kişiyi görünce ne hissediyorum?”, “İçimde bir şey var mı?” gibi zihinsel analizler.

Zihinsel telkinler: Sürekli “ben sadık biriyim”, “onu kanka gibi görüyorum” şeklinde kendini rahatlatmaya çalışmak.

Davranışsal testler: O kişinin bulunduğu ortamlarda partnerinizin elini tutup tutmamak, oyun sırasında bilinçli olarak onunla etkileşime girmek gibi davranışlar aslında duygularınızı “test etmek” amacıyla yapılır.

Bu davranışlar, sizi kısa vadede rahatlatabilir ancak uzun vadede obsesif döngüyü besler. Her seferinde kendinizi test ettikçe zihniniz “Bu düşünce önemli” mesajını alır ve takıntılar artarak devam eder. Ne yazık ki bu döngü zamanla yorgunluk, suçluluk, değersizlik ve hatta ilişkinizi sorgulamanıza kadar giden bir sürece dönüşebilir.

“Bu Davranışlar Aldatma Sayılır mı?”

Burada sizi en çok zorlayan sorulardan biri bu gibi görünüyor. “Bu düşüncelerim ya da davranışlarım aldatma mı?” diye kendinize sorduğunuzu ve bu sorunun içinizi kemirdiğini hissedebiliyorum.

Psikolojik olarak bakıldığında, düşünce ya da duygu, eyleme geçmediği sürece bir kişiyi ya da ilişkiyi tehdit etmez. İnsan zihni her tür düşünceyi üretebilir: sapmalar, çelişkiler, korkular, utanç verici fikirler… Ancak bunlar bizim karakterimiz ya da seçimlerimiz değildir.

Örneğin, birini gördüğünüzde “acaba hoşlandım mı?” diye düşünmeniz ya da onunla oyun oynarken onunla ilgilenmeniz bir aldatma değildir. Burada niyet, onunla bir duygusal bağ kurmak değil; daha çok, zihninizin ürettiği bir düşünceye tepki vermektir. Bu noktada önemli olan şey niyetinizdir. Ve siz niyetinizin partnerinize sadık kalmak, onunla bir hayat kurmak olduğunu açıkça belirtiyorsunuz.

Dolayısıyla, yaşadığınız davranışlar ve içsel çatışmalar sizin karakterinizi ya da sadakatinizi yansıtmaz. Daha çok, zihinsel bir takıntının tetiklediği, kaygıyla baş etmeye çalışırken ortaya çıkan davranışlardır. Ve bu, aldatma değildir.

Peki Bu Bir Mani Dönemi Olabilir mi?

Manik dönemler genellikle bipolar bozuklukta gözlemlenir ve şu belirtilerle birlikte ortaya çıkar:

Aşırı özgüven, kendini olağanüstü hissetme

Uykusuzluk, enerji artışı

Riskli davranışlarda artış

Konuşma hızında ve düşünce akışında artış

Sizinkine benzer şekilde “dürtüsel” görünen bazı davranışlar olabilir, ancak sizde anlatılan örnekler daha çok kaygı temelli, kontrol etmeye ve kaçınmaya yönelik ve suçluluk hissiyle sonuçlanan davranışlar. Bu, manik bir süreçten ziyade obsesif-kompulsif bir döngüye işaret ediyor olabilir.

Bu Süreçte Ne Yapabilirsiniz?

Düşünceleri bastırmak ya da onlara karşı savaşmak yerine, fark edin ve geçmesine izin verin. “Şu an zihnimde böyle bir düşünce var, bu sadece bir düşünce.” demek, duygulara alan açmak açısından çok önemlidir.

Maruz bırakma yöntemi, OKB tedavisinde çok etkilidir. Bir uzmanın desteğiyle bu çalışmaları yapmak, kaçınma ve test etme davranışlarını azaltmanıza yardımcı olur.

Kendinize “Ben kötü biri değilim, sadece çok sevdiğim biriyle ilgili yoğun kaygılar yaşıyorum.” demeniz, kendinize karşı anlayışınızı güçlendirir.

Bu süreçte bir klinik psikologla çalışmak, döngüleri kırmak ve sağlıklı ilişkiyi korumak açısından oldukça faydalı olacaktır. Özellikle bilişsel davranışçı terapi (BDT) bu noktada etkili bir yöntemdir.

Yaşadığınız şeyler, sevdiğiniz insana olan sadakatinizi değil; zihninizin sizi kaybetme korkusuyla nasıl baş etmeye çalıştığını gösteriyor. Siz aldatma niyetiyle değil, zihinsel bir çatışmayla mücadele ederek bu davranışları sergiliyorsunuz. Ve bu mücadele bile partnerinize olan bağlılığınızın göstergesi.

Zihninizi kontrol etmek zorunda değilsiniz. Onunla sağlıklı bir ilişki kurmak, düşünceleri bastırmadan, onlara anlam yüklemeden geçmesine izin vermek yeterli olabilir. Ve bu yolculukta profesyonel destek almak sizi çok daha rahatlatacaktır.

Umarım cevabım faydalı olmuştur. Değerlendirilmesini istediğiniz farklı bir soru veya aklınıza takılanları sorabilirsiniz.

Sevgiler,

Psikolog Betül Canbel