Dentofobi (Diş Hekimi Korkusu)

Merhaba,

Dentofobi bahsettiğiniz gibi diş problemleri yaşıyor olmanıza rağmen dişçiden veya dişçi masasından kaçınıyor olmak ile ilgilidir. Bu durum belirttiğiniz gibi sınav haftasında ortaya çıktığında sizi psikolojik, duygusal olarak zorladığı gibi akademik olarak problem yaşamanıza da neden olabilir. Bu sürecin kökenine bakmak için biraz daha detaylı bir şekilde bakmak gerektiğini düşünüyorum.

Çocukluk veya ergenlik döneminde diş doktoru ile bir tel taktırma süreciniz olmuş. Diş doktorunun görünümü, iletişim şekli ve yaklaşımı çocuğun dünyasında (imajında) bir kaygı ve korku bırakma durumu olabilir. Bu durumda, ilk diş hekimine gittiğiniz dönemde yanınızda kim vardı, sizi kim götürmüştü? Yanınızdaki kişinin diş hekimine bakışı nasıldı? Belki bu kişi bir ebeveyn olabilir, bu ebeveynin diş korkusu var mıydı? Sizi nasıl götürdü, yaklaşımı nasıldı, duygusu nasıldı? Bunu sorma sebebim şu; korku ve kaygı bulaşıcıdır. Burada sizi götüren kişinin duygusu çocuk dünyasında size de bulaşmış olabilir.

Fobilerde çalışırken danışanın ilk anıyı bulmasının önemli olduğunu düşünürüz. Bazı çalışmalarda ilk anı çalışılır. Burada bir psikolojik destek almayı düşünüyorsanız ilk anı için çocukluk veya ergenlik döneminde ilk birlikte gittiğiniz kişi ile görüşebilir ve konuşabilirsiniz. Belki oradaki duyguyu görmek, dış bir gözden bakıyor olmak sürecinize bir farkındalık getirebilir. Bununla birlikte ilk gittiğiniz yaşta yaşadığınız bambaşka bir zorlu yaşam olayı; bu belki taşınma, ailede bir kayıp, boşanma, ayrılık gibi bir durum çocuk zihninizde bu olay ile eşleşmiş olabilir. Bu sebeple diş hekimini gördüğünüzde bu tarz bir anı hatırlama kısacası zihin eşleme sebebiyle kendinizi korkuyor veya endişeleniyorken bulabilirsiniz. Öykünüzü detaylı bahsettiğiniz için şunu da söylemek istiyorum; şu an yeni bir atılım sürecindesiniz. Üniversite okuyorsunuz, şehre yeni mi geldiniz bilmiyorum. Fakat acaba burada yeni bir okul sürecinde oluyor olmak sizi korkutuyor veya endişelendiriyor olabilir mi? Bu tarz duygularla baş etmekte zorlandığımız zamanlarda başka korkular veya endişeler üretebiliyoruz. Bu sebeple kökendeki duyguyu buluyor olmak önemli oluyor.

Diş doktoru fobisi, korkusu veya endişesi olduğu halde o masaya oturma cesaretinde bulunduğunuz için sizleri tebrik ederim. Korku ve kaygının en sembolik durumu bedenin tepki vermesidir. Bedeniniz terlemiş ve size bir şeyler anlatmak istemiş. Ben bu duygu ile baş edemiyorum, endişeleniyorum, korkuyorum orada bir şey var her ne varsa duygu olarak öncelikle bu duyguyu veya duyguları ifade ediyor olmak kıymetli olacaktır. Duygularımızı ifade edebilmenin birçok yöntemi vardır; yazmak, çizmek, konuşmak, anlatmak, koşmak, yürümek, bitkilerle uğraşmak, gezmek. Siz duygularınızı ifade etmekte zorlandığınız size iyi gelen ne yaparsınız? Bunları buluyor olmanız önemli. Çünkü diş hekimi korkusu başladığı yerde bunlardan faydalanabilirseniz süreci daha rahat atlatabilirsiniz.

Bir diş hastanesi veya kliniğe ile iletişime geçmeden size iyi gelen şeyler neler, siz nasıl bir süreç yaşıyorsunuz şu an, bunlara bakmanızın kıymetli olduğunu düşünüyorum. Bazen probleme odaklanıyor olmak bütündeki detayları kaçırıyor olmamıza neden olabiliyor. Eğer tüm bahsettiğim olasılıklar dışında hayır ben diş hekiminden korkuyorum diyorsanız; burada size iyi gelen şeyleri yazın, bulun ve deneyin. Bunlar sizi ne kadar rahatlatıyor? 10 çok rahatlatıyor, 1 çok az rahatlatıyor şekilde size iyi gelen şeylerin listesini yaptıktan sonra puanlayın ve hepsini tek tek yazın. Diş hekimi korkusu için öncelikle bir diş hekimi ile görüşün ve korktuğunuzdan bahsedin. Biraz da olsa vakit geçiriyor olmak belki sizlere iyi gelecektir bahsettiğiniz gibi.

Bahsettiğiniz ses ile ile ilgili birkaç şey söylemek istiyorum. Kafanızdaki sürekli dişçiye gitmelisin sesi, sanki sizi zorlayan şeylerin de sesi gibi. Bu sesi birinin sesine benzetiyor olsaydınız kimin sesine benzetirdiniz? Anneniz, babanız, arkadaşınız, romantik ilişkide bulunduğunuz partneriniz kimin sesi olurdu? Çünkü burada sizi zorlayan, emreden bir ses var. Bazen bu sesler en yakınlarımızın sesi oluyor ve kendimize dair olan bir ses olarak yorumlayabiliyoruz. Bu ses size mi ait? Bu sesleri ayırt etmek için kendi içinize dönün, biraz bakının. Zorlandığınız halde bu sesin bu kadar baskın olması eğer gerçekten size aitse kendinize iyi davranmadığınızın bir işareti olabilir. Başından beri ifade ettiğim gibi bazen bu korkular ve kaygılar bize başka şeylerin göstergesi olabilir. Şu an zorlandığınız bir durum yaşadığınızın, duygu durumunuz ile ilgili yönetmekte zorlandığınız bir sürecin olduğunun veya bambaşka geçmişte yaşadığınız herhangi bir travmanın tetiklenmesinden dolayı olabilir. Sadece bir diş korkusu da olabilir. Bu korkunun üstesinden gitmek için öncelikle kendi deponuzu doldurmanız gerekir, nasıl telefonu şarj ediyorsak sizin de deponuzu dolduruyor olmanız kıymetli olacaktır. Şu an kimseye söylemek size iyi gelmiyorsa gelmiyordur, peki size iyi gelen şeyler neler olurdu? Buralara bakıyor olmanızı tavsiye ederim. Hala daha zorlanırsanız okulun psikolojik destek biriminden destek alabilirsiniz.

Umarım diş koltuğuna rahatça oturup kaygınızı ve korkunuzu ifade edebildiğiniz güzel günler yaşarsınız.

Sağlıklı günler dilerim.

Psikolog Merve Ulusoy