Merhaba, Önceki işinize bir aidiyet geliştirmişsiniz ve orayı konfor alanı olarak tanımlamışsınız. Şu anda da konfor alanına geri dönmek istediğinizi ifade ediyorsunuz. Burada sanki güvenlik hissini yeniden tatmak ve hatırlamak isteyen biri varmış gibi hissettim. Bazen yeni iş alanları deneyimledikten sonra tekrar eski işe geri dönmek isteyebilirsiniz. Bu çok doğal bir duygu ve istek. Birçok iş deneyimledikten sonra insan şunu değerlendirebiliyor; ben ne istiyorum, nerde olmak istiyorum, nasıl bir kurum kültüründe hayatımı ve iş hayatımı idame ettirmek istiyorum gibi sorulara daha net cevap verebiliyor olabilirsiniz. Fakat bu yeni iş yerlerini deneyimlemeseydiniz belki de bu sorulara bir cevabınız olmayacak ya da bu kadar net bir şekilde cevaplayamıyor olabilirsiniz. Kariyerinize bundan sonrası için nasıl devam ettirmek istiyorsunuz? Nerede ilerlemek sizlere katkı sağlayacak? Eski işinize geri döndükten sonra orada ne kadar çalışmak istiyorsunuz? Kariyer sizin için ne demek aslında bu temel soruya da bakmak gerekebilir. Çünkü kimisi için kariyer çok agresif bir alan olabilirken kimisi için daha huzurlu hissettiği bir alan olabilir. Şu anki işinizden ayrılmanızı dezavantajı ve avantajı neler olacak? Eski işinize dönmenizin dezavatanjı ve avantajı neler olacak? Bunları yan yana yazın ve değerlendirin. Kendi içinizde bir teraziye koyun. Sizin için hangisi daha iyi olacak, hangisi size daha iyi hissettirecek? Bununla birlikte bir işte aidiyetin olması çoğu zaman insanlar tarafından kötü bir şeymiş gibi hissettirilse de sizin gibi değerli bir meslekte birisinin aidiyet hissediyor olması kıymetli ve önemli bir durum. Yeni şeyler deneyimlemek ve eski şeylere geri dönmek çok doğal ve normal bir durum. Her ikisini de yapan ve yapmak isteyen sizsiniz. Hepsi sizin bir parçanız. Bu iki parçaya da gerekli değeri vermek ve önemli hissettirmek bunu rahatça paylaşmak kıymetli olacaktır. Umarım bu sürecinizde değerlendirmeleriniz sizleri daha da rahatlatacaktır. Sağlıklı günler dilerim. Psikolog Merve Ulusoy

Uzm. Psk

Uzman Psikolog

Merhaba, Yakın arkadaşınız ile bir küslük süreciniz olmuş ve ardından tekrar barışmanıza rağmen o "eski" hissi bulamıyor hem de çabada görmüyorsunuz. Bu çabasızlığın üzüldüğünü ifade ediyorsunuz. Bu arkadaşınız ile neden küsmüştünüz ve bu süreçte siz nasıl hissetmiştiniz? Nasıl bir araya tekrar gelip karşılıklı özür dilediniz? Bence buradaki bu sebepler birleşimi kıymetli ve önemli. Çünkü küsme sebebiniz her neyse bundan sonrası için ipler kopmuş olabilir aranızda. İnsanlar arasında bazen ince bir iple bağ olabiliyor. Bu küslükle bu bağ kopmuşsa, barışsanız bile tekrar bir araya gelmek için karşılıklı rıza gerekir. Arkadaşınızın çaba göstermiyor olması size nasıl hissettiriyor? Değersizlik mi, yetersizlik mi? Belki de bambaşka bir şey. Bu duyguyla çalışıyor olmanız kıymetli. Bu duyguyu bulup bunu hissettiğiniz zamanları ortalama bir on gün gözlemleyin. Hangi durumlarda, ne zaman, nasıl bir davranış ve düşünce stiliniz oluyor? Bunları not edin ve on gün sonra bu notlarınızı bir değerlendirin. Bu değerlendirme sürecinin size iyi geleceğini düşünüyorum. Arkadaşınız kısmına gelince arkadaşınız ile olan ilişkiniz gibi benzer durumlar yaşadınız mı? Eğer yaşadıysanız buraya da bakın. Küsmeden önce ve küstükten sonra karşılıklı olarak ne değişiyor? Küsme sebebiniz örnek veriyorum sınır çizdiğiniz içinse, demek ki bu kişi sizin sınırlarınıza riayet etmek istemiyor ve bu sebeple hiç yakınlaşmıyor olabilir gibi durumlar olabilir. Aynı şekilde belki de siz onun sınırlarını riayet etmiyorsunuzdur. Buradaki durum şu; arkadaşınız ile sınırlarınız neler, sizin ilişkinizdeki dinamik ne? Eğlenmek mi, dertleşmek mi, ders çalışmak mı? Her ne varsa o bağı bulun. Bunu geliştirmek istiyorsanız bunun için çabalayabilirsiniz. Fakat karşı tarafta o bağ artık son bulduysa önce sizin kendi içinize dönüyor olmanız daha kıymetli olacaktır diye düşünüyorum. Umarım yolunuz güzel arkadaşlıklar ve dostluklarla çevrilir. Sağlıklı günler dilerim. Psikolog Merve Ulusoy

Merhaba, Öncelikle hayırlı olsun, umarım bu adımınız hem sizlerin hem de çocuğun sağlığı ve gelişimi açısından keyifli ve sağlıklı bir süreç olur. Eşya taşıma ve taşınma dönemlerinde çocuklar normalde davrandığından daha farklı davranmaya başlayabilirler. Burada davranışları sizleri daha da zorlayabilir. Bu durum gayet doğal ve seyrinde olan bir süreçtir. Çocuk belirli şeyleri anlamlandıramasa da çevrenin tepkilerini görür, duygularını inceler ve kendi dünyasında bunu bir yere yerleştirir. Yurtdışı deneyimini belki sözel olarak ifade edemese de buradan yani düzenden ayrılacağının farkında. Farklı bir dil konuşması olacak bununla ilgili sizin çevre ile konuşmalarınızı duyuyordur gibi aslında birçok ipucudan çıkarımlar yapıyor. Kızınıza neler bildiğini ve neler öğrenmek istediğini sorun. Almanyada nasıl bir hayat bekliyor, ona anlatmaya çalışın. Taşınma sürecinden etkilenmiş olabileceği gibi gelişimsel bir süreçten de vurma davranışı olabilir. Bu sebeple, sizden bir hafta gözlemlemenizi rica ediyorum. Bu gözlemde eğer yurtdışı veya taşınma kaynaklı öncesinde veya sonrasında bu konu ile ilgili görüşmelerden etkilenip saldırıyorsa veya vuruyorsa bununla ilişkisi olabilir. Tahmin ediyorum ki, gündeminizde şu an bu durum var. Bu sebepten dolayı sizden ayrılık ile ilgili kitaplar okumanızı tavsiye edeceğim. Örümcek Ailesi Taşınıyor, Berenstain Ayıları - Taşınma Günü gibi kitapları temin edip çocuğunuzla bu süreci kitap okuyarak paylaşabilirsiniz. Bununla birlikte Almanyadaki danışanlarıma sıklıkla tavsiye ettiğim kitap serileri şunlar İş Bankası'nın Elif ve Çağlar serisini mümkün olduğunca toplamanız. Elif serisi almanyada almanca olarak çok fazla baskısı var. Zaten orijinali almancadır. Bu sebeple, herhangi bir kreş ve anaokuluna gönderdiğinizde bu kitapları görecek ve ister istemez öncesinde tanıdık olduğu için bu kitaplara daha hızlı ve rahat yönelme ihtimali artacaktır. Umarım bu süreç sizin için hızla, eğlenceli ve keyifle geçer. Sağlıklı günler dilerim. Psikolog Merve Ulusoy

Merhaba, Çocukların sosyal ilişkilerini kuvvetlendiriyor ve güçlendiriyor olmak sizler için önemli. Bu soruyu sorduğunuz için bir psikolog olarak teşekkür ediyorum. Bahsi geçen çocukların yaşı ve gelişim düzeyi bu noktada önemli olacaktır. Bahsettiğim kısmı iki kısma ayıracağım birincisi okul öncesi, ikincisi ise ilkokul süreci çocuklar olacaktır. Okul öncesi çocukların nasıl sosyal ilişkilerini kuvvetlendirebilirsiniz? Öncelikle kendi yaş grupları ve akranları ile iletişime sokmak için oyun grupları, kreş veya anaokullarına göndermenizi tavsiye ederim. Bununla birlikte günümüzde sosyal ilişkilerin yetişkinlerin bile azalmış bir noktada olduğunu söyleyebilirim. Bu noktada; ekran temasınız ebeveyn olarak önce sizlerin sonra da çocuğun ekran temasını yok veya en az kısma getirmeniz kıymetli ve önemli olacaktır. Sizin çocukla iletişiminiz nasıl? Her çocuğun iletişim kurma şekli farklıdır, her çocuğun sevgi dili farklıdır. Çocuğun sevgi dilini bulun. Gün içinde önce kendinize, eşinize ve çocuğunuza sırayla güzel sözler söyleyin. Eğer ebeveynler birbirine güzel sözler söyleyebilirse çocukta başkalarına ve kendilerine güzel sözler söyler olduğunu görebilirsiniz. Çocuk okul öncesinde ebeveynini taklit eder. Fakat okula başladıysa artık sizi değil, arkadaşlarını taklit eder. O yüzden okul seçiminde sosyal ilişkilere önem veren bir okul seçmenizi tavsiye ederim. İlkokul çağındaki çocuk ile sosyal ilişkiler nasıl kuvvetlendirilir? Bu arada iki soruya da hem ebeveyn olarak hem de çocuğun kendi öznesi olarak kuvvetlendirme olarak bakıyorum. Çünkü siz kuvvetlendirebilirseniz çocuğa da alan tanımış olursunuz. Fakat burada bahsetmediğim bir detay var. Her çocuğun mizacı farklı olabilir, bu farklılık sevgi dilinden de belli olacaktır. İlkokul çağındaki çocuğun arkadaşları ile iletişimi çok önemli, burada sevdiği arkadaşı ile ortak buluşulacak alanlar kuruyor olmanız kıymetli. Çünkü burada diğer çocuğu da tanımış olacaksınız. Herhangi bir durum varsa müdahale edebilme şansınız da olacak. Bununla birlikte, kurslara gönderiyor olmanız, farklı akran grupları ile tanışıyor olması önemli. Bunlar illa ücretli olması gereken durumlar değildir. Ücretsiz birkaç saat belediye kursları bile olur. Burada farklı arkadaşlar edinebileceğini görmesi için yararlı çalışmalardır. Çocuk ile gün içinde sıklıkla "Nasılsın, nasıl gidiyor, bugün en çok neye üzüldün, neler yaptın, en çok hangi oyunu oynamayı sevdin?" gibi sorularla süreci anlamlandırıyor olmak kıymetli olacaktır. Burada önemli nokta şu; siz bunları kendiniz gün içinde anlatmıyorsanız çocukta anlatmaz. O yüzden önce siz başlayın, sonra eşiniz ve ardından çocuk olacak şekilde gün paylaşımı yaparsanız çocukta bu sürece alışacaktır. Bir ay bile size anlatmamış olsa devam edin, çocuk istikrar gördüğü bir yerde eninde sonunda konuşmaya ve anlatmaya başlayacaktır. Eğer bu süreçleri böyle geçirebilirseniz ortaokul ve lise kısacası ergenlik döneminde sizlerde zorlanıyor olsanız da çocuğunuzu tanıyor ve sınırlarını biliyor olma şansı yakalayacaksınız. Umarım sizler için yardımcı bir çalışma olmuştur. Sağlıklı günler dilerim. Psikolog Merve Ulusoy

Merhaba, Derse katılım göstermekte zorlanan çocuklar için bir öğretmen olarak ne yapabilirsiniz sorusu gerçekten güzel bir soru, bunu sorduğunuz için sizleri tebrik ediyorum. Umarım öğrencileriniz ile güzel bir yolculuğunuz olur. Derse katılım göstermekte zorlanan çocuğun durumu ve dezavantajı nedir? Dersi dinlemekte zorlanan bir çocuk mu, anlamakta zorlanan bir çocuk mu, dikkati çok mu dağılıyor? Burada öğrencinin dezavantajı ne? Bu dezavantajı tespit ediyor olmak öncelikle kıymetli olacaktır. Bu kıymetli davranış ve tespitin ardından çocuğa ona göre bir destekleyen alan buluyor olmak, destekleyecek bir öğretim yöntemi buluyor olmak sizin için daha rahat ve uygun bir davranış olacaktır. Bunlarla birlikte katılım göstermeyen çocuğun herhangi bir duygudurum problemi olabilir. Gün içinde yaşadığı bir sorun, problem. Burada çocuğa alan tanıyor olmak önemli fakat bu alan tanıma iki haftayı geçmemesi önemli. İki haftadır hala daha çocuk üzgün, normal durumdan akademik becerisi düşmüş durumduysa burada farklı bir strateji geliştirmek gerekir. Ebeveyn görüşmesi veya rehber öğretmen ile iletişimde kalıyor olmak süreci yönetmekte iyi olacaktır. Sonuncu olarak zorlandığınız yerler neler? Bu zorlandığınız yerlerde siz neler yapabilirsiniz? Yoksa zorlandığınız yerler her öğretmenin yaşayabileceği zorluklar mı? Eğer öyleyse burada bir yetersizlik duygusu olabilir. Bu yetersizlik duygusu baskın olduğu için zorluk yaşıyor da olabilirsiniz. Bu yetersizlik duygusunu hissettiğiniz başka alanlar var mı? Kendi hayatınızda bunun yansıması olan yerler varsa tavsiyem buralara çalışıyor olmakta önemli ve kıymetli olacaktır. Her bir yolculuk gün sonunda kendimize yaptığımız bir yolculuğa dönüşüyor. Sizin yetersizlik hissettiğiniz yerleri tespit ettikten sonra bir psikolojik destek alıyor olmanızı tavsiye ederim. Eğer yoksa zaten bu kısmı geçebilirsiniz. Umarım bu çabanız ve çalışmanız sizin ve öğrencileriniz çok güzel bir noktaya evrilir. Sağlıklı günler dilerim. Psikolog Merve Ulusoy

Merhaba, Öncelikle hızla bulunduğunuz ilde bir çocuk ergen psikiyatristi bulmanızı tavsiye ederim. Acil olarak bir değerlendirme alması gerekiyor. Bu yaşlar çok kıymetli ve önemli yaşlar. Gecikmesi olan kısımlar için eğitimler ve terapiler alması gerekebilir. Bu psikiyatrik değerlendirmeye girme sürecine kadar çocuğu sosyallaşebilecek ortamlara sokmak, evde ekranları kapatıyor olmak ve bununla ilgili süreciniz ile ilgili psikiyatrist videoları izlemenizi tavsiye ederim. Fakat bunların hiçbiri psikiyatrik değerlendirmeden daha önemli değil. Önceliği buna ayırmanızı tavsiye ederim. Sağlıklı günler dilerim. Psikolog Merve Ulusoy

Merhaba, Öncelikle hukuk fakültesinde öğrenciyken müvekkillerinizi düşünmenizi tebrik ederim. Kadın ve çocuk odaklı bir alanda çalışıyor olmak bazen zorlayıcı olabiliyor. Bir bütün halinde çalışıyor olmanın kıymetli olduğuna inanıyorum. Onları yargılamadan bakan ve konuşan biri oluyor olmak için öncelikle kendi hayatınıza bazı değerleri katıyor olmanız lazım. Siz kendinizi yargılıyor musunuz? Sizin çevreniz sizi yargıladığında siz nasıl hissediyorsunuz? Sizin için yargılamak, etiketlemek, başka türlü bir gözle/sözle inceleniyor olmak ne demek? Savunmak sizin işinizin temelinde burada bahsettiğiniz şeyin; onlara bir eşlikçi olarak ilerlemek istediğinizi anlıyorum. Eşlikçi olmak için önce kendi duygularımızı anlıyor olmak, onlara eşlik ediyor olmamız kıymetli. Örnek veriyorum; siz kendi üzüntünüze eşlik edebiliyor musunuz? Hemen bu duygu ile baş başa kalmamak için başka işler mi yapıyorsunuz? Yoksa çok yakın bir arkadaşınız, ebeveyniniz veya kardeşiniz üzülüp ağladığında siz ne yapıyorsunuz? Nasıl eşlik ediyorsunuz? Tavsiyeler veriyor musunuz ya da bu duyguyla kalmak sizi nasıl zorluyor? Bunlara dikkat etmek, inceliyor olmak ve kıymetli buluyor olmak önemli. Bir avukat olarak bir sivil toplum kuruluşu ile iletişime geçmenizi tavsiye ederim. Çocuk ve kadınlarla çalışan dernek ve sivil toplum kuruluşlarına inceleyin ve dezavantajlı gruplarla çalışıyor olmanın birçok zorluğu olabiliyor. Burada bir avukat olmasının önemini bulunduğum sivil toplum kuruluşlarındaki durumlardan biliyorum. Bu sebeple, buralarda var olmanızı tavsiye ederim. Çalışmalarınız, deneyimleriniz sizlerin gelecekte nasıl bir yerde ve çalışma isteğinizin olduğunu daha net bir şekilde görmüş olacaksınız. Birinci olarak kendi bireysel sürecinize bakıyor olmanız, burada zorlandığınız yerler olursa bir psikolojik destek alıyor olmanızı tavsiye ederim. İkinci olarak sivil toplum kuruluşlarında yer alıp bu süreci deneyimliyor olmanız geleceğinizi puslu bir havadan daha net bir yere çekeceğine inanıyorum. Sağlıklı günler dilerim. Psikolog Merve Ulusoy

Merhaba, Bu durum ne zamandır ve ne şekilde gerçekleşiyor? Sizin dışınızdaki insanlarda da oluyor mu? Lütfen öncelikle bunu bir değerlendirin. 3- 5 yaş arası çocukların dil gelişimleri çok hızlı bir şekilde ilerleme kaydediyor. Bu sebeple yapılacak bir müdahale varsa bunu tespit etmek sizin ve çocuğunuzun gelişimi adına kıymetli olacaktır. Sadece size anlatırken mi heyecanlanıyor ve tekrarlama yapıyor? Yaptığı zaman dilimleri ne zaman, hangi olay sonrasında oluyor, sizce onun duygusu ne? Lütfen bunları kaydedin ve bir hafta olacak şekilde gözlemleyin. Eğer bu konuda yaptığınız gözlemlerle duygusal bir sorun olduğuna karar verdiyseniz bir oyun terapistine götürmenizi, bunun bir dil konuşma problemi olduğuna karar verdiyseniz dil konuşma terapistine götürebilirsiniz. Bir psikolog olarak önceliğim dil konuşma terapisti olacaktır. Erken şekilde fark etmişsiniz, sizleri tebrik ediyorum. Önemli olan doğru bir yol haritasıyla gidiyor olmak, dil konuşma terapistine gittikten sonra onun yönlendirmesine bakıyor olmanız önemli olacaktır. Burada bir diğer önemli nokta; sizin dediklerinizi mi tekrarlıyor yoksa kendi dediklerini mi? Eğer sizin dediklerinizi tekrarlıyorsa tüm bunları bırakıp bir çocuk psikiyatristi gözlemi almanızı rica ederim. Bunlara bakınca korkulacak bir şey var galiba diye düşünebilirsiniz, sizi endişelendirmek değil amacım. Burada ne varsa öncelikle tespit ediliyor olması tıpkı kansızlık için kan testi yapılması ve sonrasında yönlendirme yapılması gibi bir durum. Fakat bu alan çok geniş, bu sebeple sizleri doğru kişilere yönlendirme yapmak istiyorum ki, herhangi bir durum varsa sizin sürecinizi sağlıklı götürsünler, herhangi bir durum yoksa da sizin bulunduğunuz yerden gönlünüz ferah bir şekilde ayrılıyor olmanız sizin ve çocuğunuz için sağlıklı olacaktır. Çocuk ile bol bol şarkılar söyleyebilir, kitaplar okuyabilir mümkünse kitaplar hakkında sorular sorabilirsiniz, bulabildiğiniz akranları ile ilgili tüm ortamları sokmanızı tavsiye ederim. Sevgili anne, sizin gibi dikkatli bir annesi olduğu için zorlu bir süreç bile olsa her şey sağlıklı gider. Umarım her şey gönlünüzce olur. Sağlıklı günler dilerim. Psikolog Merve Ulusoy

Merhaba, Bir düşünce veya durum ile ilgili takılı kalıyor olmanız özgüven ile ilişkili olabileceği gibi yaşadığınız olumsuz deneyimlerden de kaynaklanıyor olabilir. 3 yıl önceki ilişkinize takılı kalıyor olduğunuzu ifade etmişsiniz. Şunu sormak istiyorum; bu üç yıl önceki ilişkide neyi seviyorsunuz, neyi özlüyorsunuz, ne yapmak istiyorsunuz? Şu an romantik ilişkilerinizden veya olmasını beklediğiniz ilişkilerden ne bekliyorsunuz, ne istiyorsunuz, karşınızdaki kişinin özellikleri neler olsun, dinamikleriniz neler olsun istersiniz? Bu konudaki düşünceleriniz özleminiz her aradığınız ne varsa o duyguyu kabul edin. Üç sene geçtiği için bu süreç uzamış diyebiliriz. Bu sebeple bu konuda bir psikolojik destek alabilirsiniz. Birinin cümlelerine kafaya takıyor olmak ile ilgili gerçekçi olun, burada taktığınız şey onun söylediği şeyler mi yoksa sizin hissettiğiniz duygular mı? Burayı bir inceliyor olmak kıymetli olacaktır. Umarım sağlıklı ilişkileriniz olur. Sağlıklı günler dilerim. Psikolog Merve Ulusoy

Merhaba, Gelecek kaygısı ile bunalmışlık hissediyor olmanız çok doğal. Şu an ülkenin ekonomik koşulları ve bölümlerin geleceği ister istemez siz de korku, endişe veya bambaşka bir şey uyandırıyor olabilir. Okuduğunuz bölüm ne bilmiyorum fakat bu bölüm ile ilgili düşünceleriniz neler, neden bu bölümü seçmiştiniz? Bu bölüm ile ilgili hayalleriniz, hedefleriniz, düşünceleriniz neler? Bu hedef ve hayallerinizi mercekle inceleyecek olsak bebek adımları ile neler yapabilirdiniz? Nasıl ilerleyebilirsiniz? Bu hedeflere ulaşmak için bir adım seçseniz bu ne olurdu? Bir işte mutlu olacağımız alanların olması, huzurlu bir çalışmada yapıyor olmamız çok kıymetli. Daha iyi bir hayat sürmek için öncelikle bölümünüzdeki hocalarla görüşmenizi tavsiye ederim, sonrasında bu alanda yeni girişimler yapan insanları linkedin veya instagram gibi sayfalardan bulup onlarla iletişimde kalmanız ve onları takip ediyor olmanız sizlere yeni bir vizyon katacaktır. Yapmak istediğiniz, yapabileceğiniz ve ilgi alanları ile ilgili hesaplar oluşturup bunlara bakıyor olmak ve düzenli incelemek sizlere de iyi gelecektir. Genellikle üniversite bölümleri ile iş alanları bambaşka içerik ve eğitimlerden oluşuyor. Bu sebeple güncelde iş ilanlarında neler arıyorlar, kurumlar işe alırken neye dikkat ediyor, ne istiyorlar? Bunlara bakın ve inceleyin. İşinizi teknolojik bir yere taşıyabilseniz neler yapardınız? Ülkemizde teknokentler var, buralarda yeni girişimlerde stajyer olabilirsiniz. Bölümünüz ile çok ufak bir alakası bile olması yeterli. Bölümünüz ile ilgili stajlar yapabilirsiniz. Alan dışı da yapabilirsiniz. Maksat iş hayatını tanıyor olmak, yeni insanlar ve işlerle tanışıyor olmak. Bir network ağınızın olması kıymetli olacak, peki şunu diyebilirsiniz alan dışı neden yapıyorum? Çünkü yeni işler ve farklı bakış açıları kazanmanızda size destek olabilir. Alanınız ile ilgili yeni eğitimler, kurslar varsa bunlara yazmanız. Çabalayan, çalışan insanların yolu engebeli olabilir ama başarı engebeli yollardan çıkan insanlar içindir. Sizin daha şimdiden başarı ve huzur yolunu arayan bir genç olduğunuz çok belli, umarım en yakın zamanda istediğiniz, hayal ettiğiniz yerler için bir başlangıç yapmış olursunuz. Sağlıklı günler dilerim. Psikolog Merve Ulusoy

Uzm. Psk Merve Ulusoy

Türkiye, İstanbul, Pendik

Hakkımda

Deneyimler

Eğitim

Şartlar ve Gizlilik