Dürtüsel olabilir miyim?

Merhaba sevgili danışan,

Öncelikle yaşadığınız bu durumun normal olduğunu ve diğer insanlarda da farklı şekillerde karşılaşabildiğimizi belirtmek isterim. Dürtüsellik, kişinin anlık olarak, sonuçlarını düşünmeden, bir anda kararlar almasına ve davranışlar sergilemesine neden olan bir özelliktir. Fakat bu durum çoğu zaman bilinçsiz bir şekilde ortaya çıkar.

Belirttiğiniz üzere bu durumun farkında olmanız sizin için oldukça önemli bir adımdır. Psikoterapide danışandan beklediğimiz en önemli amaç kendi içsel farkındalığını arttırmak ve artan içsel farkındalığıyla soruna çözüm bulmasına yardımcı olmaktır.

Dürtüsel davranışlar genellikle beynin ödül merkezlerinin en kısa yoldan hatta o anlık bir tatmin arayışıyla bağlantılıdır. Yani, bir davranışın sonucunu uzun vadeli olarak düşünmek yerine, o andaki tatmin hissinin ihtiyacıyla hareket edersiniz. Bu durum, özellikle ergenlik döneminde ve genç yetişkinlik döneminde oldukça yaygın görülebilir. Söz konusu olan durum aynı zamanda sosyal ilişkilerinize de yansıyabilir.

Bu noktada, üzerinde durulması gereken temel konulardan biri, düşünmeden harekete geçme eğiliminde olmanın, aslında içsel bir huzursuzluk veya duygusal yüklenmelerin dışavurumu olup olmadığıdır. Sorduğunuz soruda duygularınızı düzenlemekte güçlük çektiğiniz ve anlık tepkilerle başa çıkmaya çalıştığınız çok net bir şekilde anlaşılıyor. Bu bilgiler doğrultusunda, duygusal farkındalık çalışmaları ve duygu düzenleme teknikleri, dürtüsel davranışların yönetilmesinde çok önemli olabilir. Özellikle bilişsel davranışçı terapi gibi yöntemler, kişinin düşünce, duygu ve davranış döngüsünü fark etmesine ve bu döngüyü daha sağlıklı şekilde yönlendirmesine yardımcı olmada etkili olduğu bilinmektedir.

BDT ile aynı zamanda dürtüsel davranışlar üzerinde çalışırken, düşünmeden harekete geçmeden önce bir duraksama ve değerlendirme yapabilmek için teknikler geliştirilir. Örneğin, bir düşünce veya davranışın sonuçlarını kısa bir süre için de olsa değerlendirmek, size kısa süreli de olsa bir duraklama sağlar. Bu tür tekniklerle dürtüsellik zamanla kontrol altına alınabilir. Öte yandan kişisel farkındalık artırıcı egzersizler ve mindfulness gibi teknikler, anlık düşüncelerinizi ve duygusal reaksiyonlarınızı daha iyi anlamanıza ve tepki vermeden önce durup düşünmenize yardımcı olabilir.

Sonuç olarak bir uzmanla bu süreci planlamak sizin için en doğru ve en uygun olan olacaktır. Umarım yardımcı olabilmişimdir. Sevgiyle kalın.

Sağlıklı günler dilerim.

Psikolog İlknur Yılmazgil.