Geçmişin geçmediğini düşünüyorum.
Merhaba, ben geçmişin izlerinin hep kalmasından korkuyorum. Özellikle insan ilişkilerinde. Sevgilimle birlikte olmadan önce mesela farkında olmadan yanlış anlaşılsam bunun izinin geçmemesinden çok korkuyordum onun için. Ayrıldık, bu sefer de ayrılıktan sonra dediklerinizi aklımızdan hiç cikmamasindan korkuyorum. Kısaca bu düşünce yapisinda oldukça kendini gerçekleştiren kehanetini yaşadım diyebilirim. Özellikle sosyal medyada birisi ilişkisinde daha önce yaşadığı sorunları paylaştığında altına gelen "ona her baktığında geçmişi göreceksin" gibi yorumlardan, ya da başkalarının "o dönem yaptıklarını affetmistim ama evlendikten sonra keşke affetmeseydim dedim, sürekli geçmiş aklıma geliyor sinirim bozuluyor" gibi yorumlarını görüp iyice huzursuz oluyorum. Eski sevgilim için de kendim için de çok endişeleniyorum. Özellikle kendi içimizde cozsek bile çevreye yansıttığımız için çözülmezmiş gibi hissediyorum. Yani kendi içimizde yasasaydik aynı şeyi cozulurdu belki ama şu an başkaları karisti diyorum. Bu da sanırım insanların görüşüne çok önem vermemden mi kaynaklaniyor emin degilim. Bunu nasıl aşabilirim?
Bu soru 30 Ağustos 2024 15:04 tarihinde Uzman Psikolog Berfin Kübra Sönmez tarafından cevaplandı.
- Paylaş:
Merhaba sevgili danışan , geçmiş hakkında düşünmek oldukça normal bir durumdur. Ancak geçmiş yaşamdaki deneyimler, olumsuz duygular ana ve geleceğe odaklanmayı engelliyor, işlevselliği ve duygu-durumunu bozuyorsa bahsettiğiniz gibi problem yaratacaktır.
Geçmişe takılı kalmak hayat kalitenizi düşürecektir. Bunun için alternatif düşünceler oluşturmaya çalışın. Örneğin partnerinizden ayrıldıktan sonra bırakacağınız olumsuz bir izlenimin sonucu oluşabilecek durumlardan kaygılandığınızı dile getirmişsiniz. Bu düşüncenin üzerinde şöyle çalışabilirsiniz. Oldu ki olumsuz bir durum yaşandı ve sizin hakkınızda karşı tarafın zihninde kötü düşünceler oluştu? Bu durumda en kötü ne olabilir?
En kötü durumları sorgulayın ,cevap verdikçe tekrar tekrar sorun. Böylelikle asıl kaygınızın sebebini öğrenebilirsiniz. En kötü durumla nasıl başa çıkabilirsiniz? Size göre en kötü durum anında neler yapacağınızı bulmak ve kaygınızın hafiflemesi için yardımcı olacaktır.
Ya da düşüncenizin gerçekçi olup olmadığını sorgulayın. Daha gerçekçi alternatifler üretmeye çalışın. Örneğin daha önceden hayatınızda var olan bir arkadaş ya da partneriniz size karşı olumsuz bir duygu bıraksa bu sizin için ne kadar önemli olurdu? Hayatınızda ne kadar yer kaplardı? Bunları araştırmayı deneyin. Kendiniz için kötü bir senaryo düşünün. Örnek olarak: Kötü bir izlenim bıraktınız ve kendinizi çok aşağılık ve utanç verici hissettiniz. Bu sizin çarpıtılmış düşünceniz. Bunun yerine şöyle bir alternatif düşünce geliştirmeyi deneyebilirsiniz: Evet kendim için olumsuz bir harekette bulunmuş olabilirim. Ama bu benim tamamen kötü olduğum anlamına gelmez. İnsanlar hata yapabilir ve ders alabilir. Bana değer veren insanlar bu hatamda destek olup , iyi olmam için yanımda duracaktır. Bu gerçekçi bi düşüncedir. Ama baştaki düşünce çarpıtılmış bir bilişsel hatadır.
Kendiniz ve geçmişiniz hakında olumsuz düşündüğünüz her şey için böyle yollar izleyerek kendinize alternatif düşünceler yaratabilirsiniz.
Bilişsel çarpıtmalarınızı keşfedebilmeniz için aşağıya listesini bırakıyorum.
- Ya hep ya da hiç düşüncesi: Her şey siyah ya da beyaz olarak düşünülür. Grisi yoktur. Örneğin sınavdan 80 beklerken 75 alan bir öğrencinin kendisinin başarısız olduğunu düşünmesi
- Felaketleştirme: Bir olayın sonucunu olduğundan fazla olumsuz görme. Ve bunun için aşırı kaygı hissetme
- Aşırı genelleme: Herhangi bir durumu tüm durumlarla kıyaslama.Örneğin yemeği yaktığım için ben çok beceriksizim demek. Aslında başarılı olduğunuz bi çok farklı alan bulunabilir.
- Kişiselleştirme: Kişinin kendisiyle alakalı olmayan durumları kendisine atfetmesidir. Örneğin sizi akşam eve çağırmasaydım kaza yapmazdınız gibi.
- -Meli, -malı cümleleri: Kişinin kendisine ve çevresine karşı zorunluluk gerektiren davranış içinde olması ve bu davranışa uymadığında kendini aşırı suçlu hissetmesi.
Yukardaki bilişsel çarpıtmalarınızı bularak düşünce yapınızı değiştirmeye çalışabilirsiniz. Tek bir şeyden ya da tek bir durumdan ibaret değilsiniz. Geleceğinizin önüne geçmişinizin geçmemesi için çabalayın.
Umarım cevabım faydalı olmuştur.
Sevgiyle kalın.
Uzm.Psk. Berfin Sönmez
