Okulda tavrı değişen çocuğuma nasıl davranmalıyım?

Merhabalar,

Çocukların okula başladıktan sonraki uyum sürecinde genellikle aileler zorluk yaşamaktadır ve bu durum aslında çok normaldir. Hiç geçmeyecek gibi hissettiren bazı durumlarla baş etmek gerekebilir fakat bu süreçlerin büyüme dönemine ait olduğunu ve zaman içerisinde düzeleceğini bilmenizi isterim. Özellikle 4 yaş dönemindeki çocuklarda genellikle bu tarz durumlar güvenli hissettiği alan ya da güvensiz hissettiği alanlara göre şekillenebiliyor. Kızınız evde kendine güvenli bir alan oluşturduğu için hızlı davranmakta ve kendisini rahat hissettiği bir ortamda enerjisini daha serbest bırakmasından kaynaklı olabilir. Evdeki ortamı rahat olduğu için ve evde özgür olduğu için davranışları da ona göre şekillenmektedir. Okul ortamında ise kurallar fazla olduğu için, arkadaşları olduğu için ve yeni aktiviteler öğrendiği için onun daha yavaş hareket etmesine ve temkinli olmasına neden olabilir. Kızınızın okul ortamında olan yavaş hareketleri, güvenli alanını yeniden yapılandırmasından kaynaklı olabilir. Bununla birlikte okulda dikkatini dağıtan çok fazla uyaran bulunmasından dolayı dikkati dağılabiliyor olabilir. Okul ortamındaki arkadaşlarını, çevresini ve öğretmenini izleme isteği dikkatini dağıtan unsurlar arasında olabilir. Okuldaki kurallar ve sınırlamalarda öğretmen otoritesine uyum sağlama gerekliliği gibi durumlarda bunu etkiliyor olabilir.

Çocuklar genel anlamda rahat hareket edebildikleri alanda ve alışık oldukları alanda daha rahat hissederler. Ama farklı ortamdaki bulunan kurallar, çevresindeki dikkatini dağıtan unsurlar sebebiyle hareketlerinde bu tarz değişkenlikler olabilir.

Okul ortamının da artık onun hayatının bir parçası olacağını kabullenmesi için kızınızla sohbet edebilirsiniz. Okuldaki öğretmeninden ve arkadaşlarından bahsederek onun okula karşı daha fazla güven duymasını sağlayabilirsiniz. Okula uyum sağlama süreci çocuklarda zaman zaman süre anlamında değişkenlik göstermektedir. Oradaki durumlara alışmak, kurallara uyum sağlamak, çevresel faktörleri gözlemlemek süreç isteyen durumlardır. Okul hakkında sohbetler ederek onun da okulunda kendine ait güvenli alan oluşturmasını sağlayabilirsiniz. Okulda neler yapıldığı hakkında, okuldaki gelişen süreçler hakkında konuşabilirsiniz. Örneğin panduflarını giymekte problem yaşıyorsa panduflarını giyerken eğlenceli bir şekilde giymesini sağlayabilirsiniz. O anı oyunlaştırarak keyifli hale getirebilirsiniz. Zorluk yaşadığı durumlarla ilgili ona motivasyon cümleleri kurabilirsiniz. Örneğin ''Panduflarını giydiğinde arkadaşlarının oyun saatine yetişebileceksin'' ya da ''Panduflarını giydiğin zaman etkinliğe ilk katılan sen olacaksın'' gibi motivasyon cümleleriyle kızınızı cesaretlendirerek destekleyebilirsiniz. Örneğin okulda yemek yemekle ilgili bir yavaşlama söz konusu var diyelim bu durumda da öğretmeni ''Yemeğini yediğin an çok güçleneceksin ve bahçedeki oyunları daha hızlı oynayacaksın'' gibi motivasyon cümleleriyle de okuldaki sürecini destekleyebilir.

Her çocuğun okula uyum sağlama ve alışma süreci birbirinden farklılık göstermektedir. Okuldaki uyaranlar(oyuncaklar, arkadaşları, kitaplar vs.) evdekilerden daha fazladır. Bu etkenler dikkat sürecini de zaman zaman etkilemektedir. Okuldaki arkadaşlarını gözlemlerken ortama uyum sağlamaya çalışması da alışma sürecini ve dikkat sürecini etkileyebilir. Bu süreçte yavaş davranması kendini sosyal olarak güvende hissetmeye çalışmasından kaynaklı olabilir. Bu süreçte sizin sabırlı ve esnek olmanız önemlidir. Onunla ufak ufak sohbetler edebilir ve öğretmeniyle iş birliği yapabilirsiniz. Öğretmeniyle birlikte onu cesaretlendirecek motivasyon cümleleri kurabilirsiniz. Okulda geçirdiği bir günden sonra ona ''Bugün okul senin için harika geçmiş, sana harika bir sürprizim var'' diyerek ona minik bir sticker, toka hediye alabilirsiniz. Bunu sürekli olarak değil de davranışları değişmeye başladığında okula karşı motivasyonunu arttırmak için minik motivasyon ödülleri verebilirsiniz. Okul kapısından kızınıza seslenirken kızınızla mutlaka göz teması kurarak konuşmanız dikkatini olumlu yönde etkileyecektir. Onun hizasına inerek göz teması kurmanız onun dikkatini toplamasına yardımcı olacaktır.

Okul rutinini ve uyumunu destekleme çalışmalarından sonra eğer bu yavaşlık onun gelişimini ya da okul başarısını olumsuz yönde etkilemeye devam ediyorsa, öğretmeniyle birlikte kızınızı cesaretlendirecek ve motivasyonunu arttıracak yöntemler deneyebilirsiniz. Sonrasında hala devam ederse ya da günlük hayatını etkileyecek duruma gelirse bir oyun terapistinden destek almayı düşünebilirsiniz. Fakat yaşanan bu durumun uyum sürecinin bir parçası olduğunu unutmamalısınız. Kızınız kendini güvende hissettiği andan itibaren okuldaki süreçleri de olumlu yönde ilerleyecektir. Bu süreçleri gözden geçirdikten sonra kızınızın okula uyum sağlamasında olumlu bir süreç olmasını dilerim. Sizin için bu süreçte destek olabileceğimiz ya da farklı bir sorunla karşılaştığınız anda bizlere tekrardan sorabilirsiniz.

Sevgilerimle

Uzman Klinik Psikolog Aslı Soylu