Stresle Nasıl Baş Edebilirim

Sevgili danışan,

Sorunuzun içinde birden fazla konu varmış gibi görünsede aslında birbirini tetikleyen tek bir gündeminiz var görünüyor. Stresli oldukça ertelemeye eğilim gösteriyor olabilirsiniz. Sosyal ortamlara girmeyi, iletişim kurmayı erteliyor olabilirsiniz. Erteleme eğiliminiz özgüveninizi kırıyor, motivasyonunuzu düşürüyor olabilir.

Stres kavramını genelde olumsuz olarak görsek de  tümüyle olumsuz olduğunuz söyleyemeyiz. Çünkü kontrollü hissettiğimiz stres, performansımızı olumlu yönde etkileyebilir, dış faktörlerden kendisini korumasını da kolaylaştırabilir. Stresi olumsuz olarak değerlendirebileceğimiz; aşırı stresli olma hali, bireyin bedenen duygusal veya bilişsel açıdan zarar gördüğü durumlardır. Stresli olduğunuzda ne hissettiğinizi ne düşündüğünüzü gözlemleyerek hangi açılardan zarar gördüğünüzü tanımlayabilirsiniz. 

-Stresli olmadan tam öncesinde ne düşünüyorsunuz? 

-Stresliyken ne düşünüyorsunuz? 

-Daha öncesinde stresli olduğunuz bir dönemden geçtiniz mi? Eğer geçtiyseniz yaşadığınız en stresli deneyiminizle nasıl başa çıktınız? 

Düşünceleriniz netleştirmeniz, farkında olmanız neden ertelemeye eğilimli olduğunuzu bulmanıza yardımcı olabilir. Stresli olduğunuz durumlarda zaman zaman motivasyon eksikliği, zamanı yönetememek, mükemmeliyetçi tutumuz, olumsuz düşünce kalıplarınızın olması -başarısızım, yapamıyorum- gibi birçok nedenden dolayı erteleme davranışı sergiliyor olabilirsiniz. Olumsuz düşüncelerinizi tanımlamanız, değiştirmeniz tetiklediği erteleme davranışınızı da aynı oranda değiştirecektir.

Ertelediğiniz davranışlarınızı bilmediğim için benzer bir örnek üzerinden ilerleyelim. Mesela ders çalışmayı erteliyorsunuz. Stresli oldukça ders çalışmayı erteleme eğiliminiz artıyor. 

-Ders çalışmayı ertelemeden tam öncesinde ne düşünüyorsunuz? 

-Ders çalışmayı ertelediğiniz zaman ne düşünüyorsunuz? 

Ertelemeye eğilimli olmanız olumsuz bir durum değildir. Bu davranışınızı tetikleyen düşünceler, inançlar olumsuzdur. Düşünceleriniz değiştikçe davranışlarınızda aynı oranda değişecektir. Bu yüzden düşüncelerinizi tanımlayabilir ve değerlendirebilirsiniz

Erteleme davranışınızla baş etmeniz için küçük hedefler koyarak ilerleyebilir ve bunları somut bir şekilde görebilmeniz için ajanda tutabilirsiniz. Küçük hedefleri belirlerken mutlaka gerçekçi, yapabileceğinizi düşündüğünüz hedefleri ajandanıza yazmayı özen gösterebilirsiniz. Böylelikle motivasyonunuz düşmez. Küçük hedefleri tamamladıkça büyük ana hedefinizin de tamamlamış olduğunu fark edeceksiniz. Koyduğunuz her küçük hedefe ulaştığınızda kendinizi ödüllendirerek -sosyal medya, sosyal ortamlar gibi- motivasyonunuzu arttırabilirsiniz. 

Stresli olduğunuz, özgüveninizi etkileyen olumsuz düşüncelerinizi tanımlayıp üzerinde çalıştığınızda erteleme davranışınızda sosyal anksiyetenizi tetikleyen koşullarda ortadan kalkacaktır. 

Son olarak yaşadığınız birçok etmenle başa çıkmak zorlayıcı görünebilir. Başa çıkmakta zorlandığınızda psikoloğa başvurarak psikolojik destek alabilirsiniz. 

Sevgiler. 

Klinik Psikolog Pınar Özdemir.