Sürekli Kontrol Etme Kaygısı
Bir şeyleri sürekli kontrol etme durumum var ve nasıl vazgeçerim bilmiyorum. Mesela hastaneye randevu alıyorum sonra onu sürekli kontrol ediyorum hastane de kapının önünde bile bu durumu kontrol ediyorum. Telefonumu daha çok ama bu bagımlılıktan mı gelen bir şey desem istediğim zaman telefonsuz çok güzel vakit de geçiriyorum. Telefonumu nereye koydum diye bakıyorum hep mesela sürekli kontrol ettiğim bir diğer şey de cüzdanım. Cüzdanım çantamda mı acaba diye hep bakarım. Ama bu durum da acaba daha önce cüzdanımı düşürdüğüm için mi bir defa da evde unuttuğum için alamayacagımız şeyi almadan geri dönmüştük. Yoksa şuan her şeye sebep veren bulan birisi gibi mi gözüktüm. Bu soruyu sordugum için de başka bir durum oluştu mu yoksa her şeyin altında bir şey arayan biri gibi mi gözüktüm.
- Paylaş:
Merhaba sevgili danışan,
Kontrol etme davranışlarınızdan ve bunun sizde kaygı uyandırdığından bahsetmişsiniz.
Pek çok insanın zihnine düşünmekten sıkıntı duygusu gelir. Bu düşünceler zihnimize geldiğinde (cüzdanımı mı unuttum?) veya onları dile getirdiğimizde bunlar gerçekleşecek değil. Bunları zihninizden geçirmeniz veya dile getirmeniz de yine bunların gerçekleşmesini istediğiniz anlamına gelmez.
Düşüncelerimiz (endişe), duygularımızı (kaygı), duygu ve düşüncelerimiz ise davranışlarımızı (kontrol etme) beraberinde getirir. Kontrol etmeye (hastane randevunuz, telefonunuz, cüzdanınız) hangi zamanlarda daha çok ihtiyaç duyuyorsunuz? Bu ihtiyacı özellikle daha güçlü duyduğunuz zaman ya da yerler var mı?
Kontrol etmediğinizde ne kadar sıkıntı duyuyorsunuz? Örneğin 0-100 arasında 70 puan verdiniz, hedefiniz 30'a inmesi. 60 puan olabilmesi için bu hafta ne yapmalısınız? Hangi davranışınızda hangi değişikliğe gidebilirsiniz? Bu hafta 60 puana indirebilirseniz diğer hafta 50 puana indirmek için ne yapmalısınız? Bu tarz soruları hedeflediğiniz puana ulaşana kadar kendinize sormanız fayda sağlayabilir.
Kontrol etmemezlik sizin için ne zaman bu kadar sıkıntı verici oldu? Bu soruya hizmet eden şey kontrol etme davranışınızın başlangıç noktasını tespit edebilmeniz. Eğer başlangıç noktasını tespit ederseniz kontrol davranışınızı tetikleyen ve harekete geçiren ayırt edici uyaranı/uyaranları (tetikleyicileri) bulabilirsiniz.
Ayrıca başınıza gelen nahoş deneyimden söz etmişsiniz. Cüzdanınızı yanınıza almadığınızı sonradan fark ettiğiniz bir durum olmuş. Bu tarz durumlar öğrenilen durumlardır. Bizler hayatta yanlışlar yaparız ve bu yanlışlar sürdürülürse hata haline gelir. Hata yapmamak için de o yanlıştan ders çıkarmak aslında ilkel bir savunma mekanizması olan "hayatta kalma"yla ilişkilidir. Bu savunma mekanizması esasen ölçülü kullanıldığında işlevseldir fakat gereğinden fazla kullanıldığında (cüzdanımı kontrol edeyim ki yeniden başıma böyle bir şey gelmesin ve dışarıdayken beslenmemi ve ulaşımımı sağlayabileyim) kontrol etme davranışı oluşturabilir.
Kontrol etme davranışınızı pekiştiren şey kontrol etmediğinizde hayatınızda ne gibi değişiklikler (muhtemelen pek bir değişiklik olmayacaktır) olabileceğini görmeyi deneyimleyememenizden kaynaklanıyor olabilir. Bu zinciri kırmak zor olabilir fakat denemeden, yüzleşmeden bu davranışınızı söndüremeyebilirsiniz. Eğer kontrol etmezseniz düşüncelerinizden neler geçer? duygularınızda neler olur? Bunları cevaplandırmak için önünüze bir kağıt alabilir ve yazarak somutlaştırabilirsiniz.
Kontrol etme davranışı toplumda oldukça yaygın ve sık karşılaştığımız bir durumdur. Bu yazı size sadece bir bakış açısı sunmaktadır. Destek almak için bizlerden ya da herhangi bir terapistten destek alabilirsiniz. Keyifli günler dilerim...
