Doğum Sonrası (Lohusalık) Depresyonu Nedir?

Doğumdan sonra depresyon belirtileri anneden anneye değişiklik gösterir. Hafif-orta-ağır şiddete seyredebilir. Bebek doğduktan sonra yalnızca bir kaç gün yada 2 haftaya kadar devam eden ruh hali değişikliklerine bebek hüznü denir.

Doğum sonrası depresyonu ilk başta bebek hüznüyle karışabilir ancak belirtiler daha yoğundur ve bu süreç daha uzun sürer. Bu ruh hali; bebeğinize bakma ve diğer günlük görevleri yerine getirme yeteneğinizi azaltabilir. Belirtiler genellikle doğumdan sonraki ilk birkaç hafta içinde gelişir. Ancak hamilelik sırasında başlayıp , doğumdan bir yıl sonrasına kadarda devam edebilir.

Bu ruhsal dönemin en ağır şekli ise doğum sonrası psikozudur. Annenin hem kendine hem bebeğine zarar verme fikirleri vardır. 

Değişken ruh halleri; endişe, üzüntü, sinirli olma, bunalmış hissetmek, ortada bir neden yokken ağlamak. Bu ruh haline eşlik eden; dikkatin azalması, iştahsızlık ve uyku problemlerinin görüldüğü doğumdan 2-3 sonra başlayıp genellikle ilk 2 hafta devam eden durumdur.

• Depresif ruh hali veya şiddetli ruh hali değişimleri,
• Çok fazla ağlamak,
• Bebeğinizle bağ kurmada zorluk,
• Aileden ve arkadaşlardan uzaklaşmak,
• İştah kaybı veya normalden çok daha fazla yemek yemek,
• Uyuyamama veya çok fazla uyuma,
• Aşırı yorgunluk ve enerji kaybı,
• Eskiden keyif aldığınız aktivitelere karşı daha az ilgili olmak,
• Yoğun sinirlilik ve öfke hali,
• İyi bir anne olamadığına yönelik kaygılar,
• Umutsuzluk,
• Değersizlik, utanç, suçluluk veya yetersizlik duyguları,
• Düşünme, konsantre olma veya karar verme yeteneğinde azalma,
• Huzursuzluk,
• Şiddetli kaygı hali,
• Kendinize veya bebeğinize zarar verme düşünceleri,

Tedavi edilmeyen doğum sonrası depresyon aylarca veya daha uzun sürebilir. Hatta bazı annelerde durum daha ciddidir ve doğum sonrası psikoza kadar ilerleyebilir.

Araştırmalar yeni babaların da doğum sonrası depresyon yaşayabileceğini gösteriyor. Kendilerini üzgün, yorgun, bunalmış, kaygılı hissedebilirler ya da her zamanki yeme ve uyku düzenlerinde değişiklikler olabilir. Bunlar doğum sonrası depresyonu olan annelerin yaşadığı semptomların aynısıdır.

Genç babalar, depresyon geçmişi olan, ilişki sorunları yaşayan veya maddi açıdan sıkıntı çeken babalar, doğum sonrası depresyona yakalanma riskiyle en fazla karşı karşıya olanlardır. Bazen babanın doğum sonrası depresyonu olarak da adlandırılan babalardaki doğum sonrası depresyon, eş ilişkileri ve çocuk gelişimi üzerinde annelerdeki doğum sonrası depresyonla aynı olumsuz etkiye sahip olabilir.

Sevgili Anneler bebeğinizin doğumuyla beraber heyecan ve mutluluk hissetmeniz kadar; kendinizi yorgun, endişeli, ağlamaklı ,tükenmiş hissetmenizde çok normaldir. Fakat bu değişken ruh haliniz:

Bebeğinize bakmanızı zorlaştırıyor, günlük rutinlerinizi yapmanıza engel oluyor (yemek yemek, uyumak, banyo yapmak gibi), kendinize veya bebeğinize zarar verme düşünceleri gelip gidiyorsa; psikolojik destek almaktan çekinmeyin. Unutmayalım ki dönem dönem hepimizin desteğe ihtiyacı olabilir. Bu güçsüz olduğumuz, iyi bir anne olmadığımız , yetersiz olduğumuz anlamına gelmez.

Doğum sonrası depresyonun tek bir nedeni yoktur. Genetik yatkınlık, fiziksel değişikliklerin etkisi ve duygusal sorunlar rol oynayabilir.

Genetik: Araştırmalara göre ailede doğum sonrası depresyon yaşayan birinin olması (anne, teyze, hala gibi) doğum sonrası depresyon yaşama riskini artırdığını göstermiştir.

Fiziksel değişiklikler: Doğumdan sonra vücudunuzdaki östrojen ve progesteron hormonlarındaki dramatik düşüş, doğum sonrası depresyona katkıda bulunabilir. Tiroid bezinizin ürettiği diğer hormonlar da keskin bir şekilde düşebilir; bu da kendinizi yorgun, halsiz ve depresif hissetmenize neden olabilir.

Duygusal sorunlar: Uykusuz kaldığınızda ve bunaldığınızda, küçük sorunlarla bile başa çıkmakta zorlanabilirsiniz. Yeni doğmuş bir bebeğe bakma yeteneğiniz konusunda endişeli olabilirsiniz. Kendinizi daha az çekici hissedebilir, kimlik duygunuzla mücadele edebilir veya hayatınızın kontrolünü kaybettiğinizi düşünebilirsiniz. Bu sorunlardan herhangi biri doğum sonrası depresyona katkıda bulunabilir.

Her yeni anne, doğum sonrası depresyon yaşayabilir ve bu durum yalnızca ilk çocuğun değil, her çocuğun doğumundan sonra gelişebilir. Ancak aşağıdaki durumlarda riskiniz artar:

Hamilelik sırasında veya öncesinde depresyon geçmişiniz varsa,

• Bipolar bozukluğunuz varsa,
• Daha önceki bir hamilelikten sonra doğum sonrası depresyon yaşadıysanız,
• Depresyon veya diğer duygu durum bozuklukları olan aile üyeleriniz varsa,
• Bebeğinizin doğum sonrası sağlık sorunlarının olması,
• Çoklu doğum (ikiz, üçüz gebelikler)
• Emzirme problemleri,
• Eşinizle aranızda sorunlar varsa,
• Maddi problemleriniz varsa,
• Planlanmamış veya istenmeyen gebelik yaşadıysanız,

Anne-çocuk arasındaki bağa zarar verebilir ve aile sorunlarına neden olabilir. Aylarca veya daha uzun sürebilir, bazen devam eden bir depresif bozukluğa dönüşebilir. Anneler emzirmeyi bırakabilir, bebekleriyle bağ kurma ve onlara bakma konusunda sorunlar yaşayabilir. Doğum sonrası depresyon kadının gelecekte majör depresyon atakları geçirme riskini artırır. Babalar için de depresyon riskini arttırabilir, bebeğiyle bağ kurmasını engelleyebilir.

Tedavi edilmeyen doğum sonrası depresyonu olan annelerin çocuklarında uyku ve yeme güçlükleri, çok ağlama ve dil gelişiminde gecikme gibi duygusal ve davranışsal sorunlar görülme olasılığı daha yüksektir.

Depresyon geçmişi olan annelerin hamilelik planladıkları dönemde veya hamile kalır kalmaz profesyonel destek almaları önemlidir. Doğum sonrası depresyonu yaşayan anneler genellikle utanç hissederler. Hissettiklerini paylaşmaktan çekinirler. Bu sebeple doğum sonrası depresyon yaşamanın olağan bir süreç olduğunu ve çocuk doğurmanın hem güzel hem de zor bir süreç olduğunu anne adaylarına anlatmak gerekmektedir. Annenin bu süreçte hissettiklerini anlamak, eleştirel olmadan onu dinlemek önemlidir. Anne ve bebek ayrılmamalı, ama anneye dinlenmesi için alan tanınmalıdır.

Özellikle baba ve diğer aile üyeleri; bebek ile anne ilişkisinin gelişmesine destek olmalılardır.

Evle ilgili diğer sorumluluklar konusunda da anneye yardımcı olunmalıdır.