Şirketiniz için teklif alın
Kendini Sabote Etmenin Psikolojisi
Hiç başarmak üzere olduğunuz bir şeyi son anda bozduğunuz oldu mu?
Bir sınava gayet iyi hazırlanmışken son gece ders çalışmayı bırakmak, sağlıklı yaşam hedefi koyup bir hafta sonra bırakmak ya da çok istediğiniz bir fırsatı elinizle itmek… İşte bunların adı: öz-sabotaj (self-sabotage).
Bu Yazıdaki Konular
Aslında çoğu zaman bilinçli olarak “kendime zarar vereyim” diye düşünmeyiz. Beynimizin derinlerinde, geçmiş deneyimlerden ve duygusal kalıplardan gelen bazı mekanizmalar, bizi fark etmeden geriye çeker.
Öz-Sabotaj Nedir?
Hedeflerinize ulaşmak için tüm şartlar uygunken bir anda geri çekildiğiniz oldu mu? İş görüşmesine gitmekten vazgeçmek, büyük bir fırsatı elinizle itmek ya da düzenli olarak başlamak istediğiniz bir alışkanlığı birkaç gün içinde bırakmak… İşte bu davranışların ortak noktası öz-sabotajdır. Öz-sabotaj, kişinin kendi başarılarını engelleyen düşünce ve davranış kalıplarını bilinçsizce tekrar etmesidir. Çoğu zaman farkında olmadan, kendi yolumuza kendimiz taş koyarız.
Neden Kendimizi Sabote Ederiz?
Kendini sabote etmenin altında çoğunlukla korkular ve öğrenilmiş inançlar yatar. Başarısızlık korkusu, “Ya yapamazsam?” kaygısıyla harekete geçmemizi engeller. Bazı durumlarda ise başarı korkusu devreye girer; çünkü başarı, beraberinde daha büyük sorumluluklar getirir ve bu yük göze alınmak istenmez. Düşük öz-değer duygusu da öz-sabotajın güçlü bir tetikleyicisidir. “Ben buna layık değilim” inancı, kişinin kendine fırsat tanımasını engeller. Ayrıca beynin konfor alanını güvenli görmesi, değişimi tehdit gibi algılaması da kişiyi geriye çeker.
Günlük Hayatta Öz-Sabotaj
Bu davranış biçimi farklı şekillerde ortaya çıkabilir. Kimileri sürekli erteleyerek hedeflerine yaklaşamaz, kimileri mükemmeliyetçilik yüzünden hiç başlamadan vazgeçer. Bazen olumsuz iç konuşmalar, “Yapamam, başaramam” gibi düşünceler kişinin motivasyonunu söndürür. Bazı insanlar ise farkında olmadan kendilerine zarar verecek ilişkileri ya da ortamları seçerek gelişimlerini sınırlar. Her durumda öz-sabotaj, potansiyelimizi gerçekleştirmemize engel olur.
Döngüyü Kırmak Mümkün mü?
Bu kısır döngüyü kırmanın ilk adımı farkındalıktır. Kendi davranışlarımızın arkasındaki korkuları görmek ve onlarla yüzleşmek önemlidir. Kendimize daha şefkatli yaklaşmak, mükemmeliyetçi beklentilerden uzak durmak ve küçük adımlarla ilerlemek süreci kolaylaştırır. Ayrıca güvenilir bir arkadaşla konuşmak ya da profesyonel destek almak da öz-sabotajı fark etmede büyük bir yardımcı olabilir.
Sonuç: Kendi Yolundan Çekilmek
Öz-sabotaj aslında bir tür korunma çabasıdır; bizi hayal kırıklığından ve belirsizlikten korumak ister. Fakat uzun vadede, bizi hayattan ve potansiyelimizden uzaklaştırır. Unutmayın, farkındalık değişimin ilk adımıdır. Bir dahaki sefere kendinizi geri çekerken yakaladığınızda şu soruyu sorun: “Bu benim gerçek isteğim mi, yoksa korkularımın sesi mi?” İşte bu sorunun cevabı, kendinizi sabote etmekten özgürleşmenin kapısını aralayabilir.
