Hayır demenin en kolay yolu nedir?

Sevgili danışanım,

Merhabalar.Yazdıklarınızı okurken, içinizde yaşadığınız ikilemin ne kadar yorucu olabileceğini hissetmemek elde değil. Bir yanda kimseyi kırmak istemeyen, empatik ve anlayışlı bir yanınız var; diğer yanda ise kendi sınırlarınızı korumaya çalışan ama bunu yaparken suçluluk hisseden bir taraf... Bu iç çatışma, insanın iç dünyasında hem yorgunluk yaratır hem de zamanla kişinin kendine yabancılaşmasına neden olabilir. Siz de bu duyguların farkındasınız ve bu farkındalık, değişim için atılmış en değerli ilk adım.

Bahsettiğiniz gibi, çocukken izlediğimiz rol modellerin davranışları biz fark etmeden içselleşebiliyor. Babanızın kimseyi kırmamak adına kendi alanını terk etmesi, sizin de benzer bir tutum geliştirmenize neden olmuş olabilir. Bu durum, sizin nezaketinizden kaynaklanan bir eğilim gibi görünse de, zamanla sınırlarınızın ihlal edilmesine ve kendi ihtiyaçlarınızı ikinci plana atmanıza neden oluyor olabilir.

“Hayır” demekte zorlanmak, birçok kişinin yaşadığı ortak bir durum. Özellikle bizim kültürümüzde fedakarlık, uyum sağlama ve yardımseverlik gibi değerler çok öne çıkarılıyor. Bu yüzden bir isteği geri çevirmek, sanki karşımızdakine saygısızlık etmek ya da sevgimizi eksiltmek gibi algılanabiliyor. Oysa sınır koymak, sevginin veya saygının eksikliği değil; aksine sağlıklı ilişkilerin temelidir. İnsanların sizden beklentileri olabilir, ama bu beklentiler sizin sorumluluğunuz değildir.

“Hayır” demek, çoğu zaman bir tavır değil, bir ihtiyaçtır. Bunu yaptığınızda, yalnızca başkalarının değil, kendi hayatınıza da yön verdiğinizi fark edersiniz. Bu süreçte en zorlayıcı kısım, ilk adımlardır. İlk “hayır” kelimesi dudaklardan dökülürken yaşanan o tereddüt, sesin titremesi, belki kalbin biraz daha hızlı atması… Tüm bunlar çok insani tepkiler. Ancak her seferinde bu küçük adımlar, sizin için daha güçlü bir duruşun temeli olacaktır.

Siz de belirtmişsiniz, bu durumu “doğal yollarla” çözmek istiyorsunuz. Bu çok kıymetli bir niyet. Sert ya da kırıcı olmak zorunda değilsiniz; nazik ama net bir iletişim diliyle sınırlarınızı belirlemeniz mümkün. Örneğin, biri sizden bir ricada bulunduğunda “Şu an kendi işlerim yoğun, yardımcı olamayacağım” ya da “Bu konuda destek veremeyeceğim, anlayışınıza sığınıyorum” gibi cümleler, karşı tarafla ilişkinizi zedelemeden kendi alanınızı korumanıza yardımcı olabilir.

İsterseniz bu süreci küçük adımlarla başlatabilirsiniz. Önümüzdeki günlerde, çok küçük bir konuda “hayır” deme pratiği yapmayı deneyin. Bu belki bir daveti geri çevirmek ya da bir ricayı ertelemek olabilir. İçinizde oluşacak duyguları fark etmeye çalışın: suçluluk, endişe, rahatlama… Bunların hepsi sürecin bir parçası ve zamanla daha yönetilebilir hale gelir.

Unutmayın, kendinize “evet” demek için bazen başkalarına “hayır” demek gerekir. Bu, sizi bencil yapmaz; aksine daha dengeli, daha sağlıklı bir birey olma yolunda atılmış bir adımdır.

bu süreçte yakınlarınızdan veya bir uzmandan destek almaktan lütfen çekinmeyin.

Cevabımın faydalı olmasını umuyor, sağlıklı günler diliyorum.

Sevgilerimle,Psikolog Aysel Kacak