Kaybetme ile başa çıkma stratejileri nedir?
Merhaba, sorum iş hayatımla ilgili. Aşırı mükemmeliyetçi olduğum için sanki her girdiğim savaşı kazanmak gerekiyormuş gibi hissediyorum. Fakat hayatta her zaman emeğimizin karşılığını almayız; bir şey için çok çalışsak da bazen olmaz. Belki hayırlı değildir, belki de sebebini bilmediğimiz bir nedendendir.
Ben pazarlama bölümünde çalışıyorum. Bir ihaleye gireceğiz ve cevaplar yakın zamanda açıklanacak. Uygun fiyatlar vererek tüm dosyaları eksiksiz tamamladım ve teslim ettim. Fakat geçen yıl bu müşteri şirketin ihaleye hile karıştırarak istediği firmalara verdiğini öğrenmiştik. Bu yüzden aslında ihaleye girmek istemiyorum ama uzun zamandır bu proje için çok emek verdim. Acaba yine hile yapıp istediklerini seçerlerse kendimi mağlup gibi hissedeceğim ve çok üzüleceğim.Genelde “kaybettiğimizde daha güzeli gelir” diye teselli ederler. Bu gerçekten doğru mu? Bir uzman olarak bana ne önerirsiniz? Olumsuz sonuç açıklandığında kendimi nasıl pozitif yönde motive edebilirim ve depresyona girmemek için ne yapmam lazım?
Bu soru 1 Eylül 2025 11:50 tarihinde Uzman Klinik Psikolog Elif Kızılkaya tarafından cevaplandı.
- Paylaş:
Merhaba Sevgili Danışan,
Öncelikle hissettiğin şey çok anlaşılır. Mükemmeliyetçi yapıda kişiler, verdikleri emeğin karşılığını mutlaka başarıyla almak isterler; bu da başarısızlık ihtimalini çok ağır hissetmelerine neden olur. Senin durumunda ise işin içine adaletsizlik ihtimali de giriyor. Yani aslında bu “kaybetme” senin performansınla ilgili olmayabilir, dışsal bir faktörün sonucu olabilir. Bu ayrımı yapmak çok önemli.
“Kaybettiğimizde daha güzeli gelir” sözü: Psikolojik açıdan bakıldığında, bu tamamen gerçek bir yasa değil ama zihinsel esneklik sağlayan bir bakış açısıdır. Yani yaşanan kaybı “mutlaka daha iyisi gelecek” diye değil, “ben elimden geleni yaptım, sonuç benim kontrolümde değildi, bu da yeni bir deneyim ve belki bana daha uygun bir fırsata kapı aralayacak” diye yorumlamak daha sağlıklıdır.
Motivasyonunu korumak için yapabileceklerin:
- Kontrol alanını ayır: Sen elinden geleni yaptın. Dosyaları eksiksiz hazırladın, fiyatı uygun verdin. Bundan sonrası senin kontrolünde değil. Kendine şunu hatırlatabilirsin: “Ben sürecin bana düşen kısmını başarıyla tamamladım.”
- Kendi başarını takdir et: İhale kazanılsa da kazanılmasa da, sen profesyonel bir şekilde süreci yürüttün. Bu, mesleki kimliğinin güçlü bir göstergesi.
- Duyguları normalize et: Eğer sonuç olumsuz açıklanırsa üzülmen normal. Bu, emeğinin değerini gösteriyor. Ama üzüntünün seni “ben yetersizim” düşüncesine götürmesine izin verme. O duyguya alan aç ama kendinle ilgili olumsuz genellemeler yapma.
- Alternatif senaryolar düşün: Belki bu ihaleden bir sonuç çıkmaz ama bu süreç sana disiplin, deneyim ve daha güçlü bir sunum becerisi kazandırdı. Bu kazanımlar, ileride çok daha adil bir ihalede sana avantaj sağlayabilir.
- Kendine şefkatli yaklaş: İç sesini yakala. Eğer “kaybettim, yenildim” diyorsan bunu “Ben elimden gelenin en iyisini yaptım, sonuç benim elimde değildi” ile değiştir. Bu küçük fark, zihnini çok rahatlatır.
Olumsuz sonuç sonrası için telkinler:
- Ben elimden gelenin en iyisini yaptım, gerisi benim kontrolümde değil.
- Bir başarısızlık değil, bir deneyim kazandım.
- Bu kapı kapanırsa, bana daha uygun başka kapılar açılır.
- Emeğim, sonucundan bağımsız olarak değerlidir.
- Kaybetmedim, güçlendim.
Günlük motivasyon için (işe giderken/başlamadan önce):
- Bugün kontrolümde olanlara odaklanıyorum.
- Disiplinim ve emeğim bana güç katıyor.
- Sonuç değil, süreçteki emeğim beni tanımlar.
Senin bu süreçte göstereceğin en büyük başarı, sonucu kişisel bir mağlubiyet olarak görmemek olacak. Mükemmeliyetçiliğin seni yoruyor olabilir ama aynı zamanda disiplin ve sorumluluk da katıyor. Önemli olan bu özelliğini, kendini yıpratmadan yönetmek.
Uzman Klinik Psikolog Elif Kızılkaya
