Tükenmişlik ve yetersizlik hissi

Canım danışanım,

Yazdıkların çok kıymetli çünkü duygularını bu kadar açık ifade edebilmek bile başlı başına bir içgörü göstergesi. Başarmak için gösterdiğin bu yoğun çaba, aslında ne kadar istekli ve sorumluluk sahibi biri olduğunu gösteriyor. Ancak bu kadar çok çaba harcayıp yine de tam istediğin karşılığı alamadığında yaşadığın kırgınlık ve yorgunluk da çok anlaşılır bir durum. Özellikle “tam olacak gibi olup olmaması” seni umutla hayal kırıklığı arasında sıkışmış hissettiriyor olabilir. Bu gelgitler zamanla kişinin kendilik algısını zedeleyebilir.

Bu noktada sana sormak istediğim önemli bir şey var: Senin için başarı ne demek?

Başarıyı yalnızca bir sınavı geçmek, bir hedefi tutturmak ya da dışsal onaylarla mı tanımlıyorsun? Yoksa senin değerlerine, yaşam amacına, anlam arayışına hizmet eden daha içsel bir şey olabilir mi? Bazen, kendimize ait olmayan başarı tanımlarının peşinde koşarken yoruluruz. Başkalarının “başardı” saydığı şeyler, bizim içimizi boş bırakabilir. Belki de şu anda yaşadığın bu yorgunluk, aslında seni kendin için daha gerçek, daha anlamlı bir başarı tanımı yapmaya davet ediyordur. Bunu fark etmek, seni bir adım ileri taşıyabilir.

Sürekli “bir tık eksik” kalmak hissi çok yorucu olabilir. Beynimiz, bu noktada sıklıkla “yetersizim” gibi genellemeler yapar. Ancak gerçek şu ki: Bu durum senin yeterli ya da yetersiz olmanla değil, çoğu zaman sistemin ve koşulların adil olmamasıyla da ilgili olabilir. Bazı insanlar daha şanslı ortamlarda büyümüş, daha fazla kaynakla desteklenmiş olabilir. Bu yüzden kendini yalnızca sonuca göre değerlendirmek yerine, süreçteki emeğine odaklanmak daha adil ve gerçekçi olur.

Kendini diğer insanlarla karşılaştırmak, senin çabanı küçümsemene neden olabilir. Halbuki her bireyin yolu, başlangıç noktası ve kaynakları farklıdır. Diğerlerinin “şans” diye gördüğümüz şeyleri senin görmediğin başka avantajlarla da desteklenmiş olabilir. Bu yüzden karşılaştırmalardan uzak durup “Benim gelişim çizgim neye benziyor?” sorusuna odaklanmak daha sağlıklı bir yaklaşım olur.

“Nasıl olsa olmayacak” düşüncesi ise aslında bir savunma mekanizmasıdır. Zihnin seni hayal kırıklığından korumaya çalışır. Fakat bu düşünce, uzun vadede seni daha fazla umutsuzluğa sürükleyebilir. Bu döngüden çıkmak için, başarının yalnızca sonuca değil; çabaya, gelişime, öğrenmeye ve sürekliliğe bağlı olduğunu kendine sık sık hatırlatmalısın. Elde edemediğin bir şey varsa, bu senin değersiz olduğunu değil, henüz o alanın bazı dinamiklerinin netleşmediğini gösteriyor olabilir.

Son olarak, “çıkış yolu kalmamış gibi geliyor” demen aslında bir duygu yoğunluğunun sesidir. Gerçekten çıkış yolu kalmayan bir durum çoğu zaman yoktur. Zihin yalnızca yaşadığı baskıyı azaltmak için durumu bu kadar karamsar gösterebilir. Bu noktada kendine sormanı isterim: Gerçekten hiçbir yol yok mu? Yoksa ben şu an çok yorgun olduğum için göremiyor muyum? Bu soruyu kendine her hatırlattığında zihninin çerçevesi biraz daha esneyecektir.

Bundan nasıl kurtulacağını sormuşsun. Öncelikle bir nefes almanı öneririm. Şu anda kendini “yetersiz” görmen, yetersiz olduğun anlamına gelmez. Sadece çok yorulmuş olabilirsin. Belki de yeniden denemeden önce biraz dinlenmeye, başarı tanımını gözden geçirmeye, kendinle daha şefkatli konuşmaya ihtiyacın vardır. Eğer tek başına içinden çıkamıyorsan, bir uzman desteği almak bu döngüyü kırmakta sana ciddi bir katkı sağlar. Unutma, seninle aynı şeyleri hisseden birçok insan var ve bu duygular geçici. Sen bu yolda yalnız değilsin ve bu yolculukta yeniden şekillenmek de bir başarıdır.

Sevgilerimle 🌈

Psikolog İrem Gülsün Zengin