11yasında kızım var sürekli yalan söylüyor ne yapmam gerekiyor

Merhabalar,

Öncelikle belirtmek isterim ki çocuğunuzun içinde bulunduğu duruma karşın farkındalıkla yaklaşmak adına kendinizi burada dürüstlükle ifade ederek gösterdiğiniz duyarlılığı takdir ediyorum. Özellikle 11 yaş, ergenliğin kapısının aralandığı, hem çocukların hem de annelerin çok zorlandığı bir dönem olabiliyor. Bu noktada kızınızın içinde bulunduğu duruma daha yakından bakalım ve neler yapabilirsiniz, üzerine konuşalım.

Sevgili ebeveyn burada ele almamız gereken ilk konu kızınızı yalan söyleme davranışına iten sebeplerin neler olabileceği. Beş yaşına kadar çocuklarda yalan söyleme davranışı hayal gücünün esnekliğinden dolayı normal görülür ancak 11 yaş gibi geç çocukluk dönemine gelindiğinde bu yaşta yalan söyleme davranışı, çoğu zaman “kötü niyet”ten değil, korku ve kaygıdan besleniyor olabilir. Ceza korkusu, “annem üzülmesin” düşüncesi, arkadaşlarına uyma isteği, sınır denemeleri… Hepsi karışık bir şekilde devreye girebiliyor. Yani çoğu yalan bir güvende kalma çabasıdır. Burada sizin onu kırmadan incitmeden ona nasıl yaklaşabilirim gibi bir tutumu benimsemeniz çok kıymetli.

Neler yapabilirsinizden önce ne yapmamalısınız kısaca değinmek istiyorum. Öncelikle kızınız yalan söylediğinde uzun sorgulamalar yapmayın. Arkadaşlarıyla kıyaslamayın. Ahlaki dersler vermeye çalışmayın. Bu gibi tutumlar “Doğruyu söylemek tehlikeli." gibi bir mesajın oluşmasına sebep olabilir.

Peki neler yapabilirsiniz?

1.Davranışına değil, duygusuna odaklanın: Kızınızın ilk etapta duygularının görülmesine ve anlaşılmaya ihtiyacı vardır. Bu noktada sakin bir anda onunla konuşmak çok önemli. Kavga ettikten sonra değil. Mesela akşam birlikte çay içerken “Son zamanlarda bazı şeyleri benden sakladığını fark ediyorum. Bunu söylediğimde kızgın değilim, daha çok üzülüyorum. Çünkü seninle aramızda güvenin güçlü olmasını istiyorum." gibi bir giriş yapabilirsiniz.

2.Güven odaklı yaklaşım: Kızınızın yalan söylediğini fark ettiğinizde “Bak yine yalan söyledin!” gibi bir tutum yerine “Gerçeği söylemek zor geliyor gibi hissettim. Buradayım, konuşabiliriz.” gibi bir tutumu benimsemeniz doğruyu söylemeyi güvenli hale getirmede faydalı olabilir. Ve akabinde doğruyu söylediğinde ise “Bunu yapman hoşuma gitmedi ama doğruyu söylediğin için teşekkür ederim.” gibi bir yaklaşımda bulunmanız davranışı onaylamadığınızı ancak ne yaparsa yapsın yanında olduğunuzu hissetmesini sağlar.

3.Kızınıza alanlar açın: Kızınızın yalan söyleme davranışının altında kontrol edilmekten kaçınma, kendi alanını kurma ihtiyacı olabilir. Bu noktada kendisine özgürlük alanları açmanız, her şeyini denetlememeniz "annem bana güveniyor" mesajıyla süreci destekleyici adımlar olabilir.

4.Örnek olun: Çocuklar yetişkinleri taklit ederler. Davranışlarınızla doğruyu yapmakla örnek olacağınız gibi, hata yapmanın da çok insani olduğunu belirten tutumlarınız kızınızda yalan söyleme ihtiyacının azalmasına katkı sağlayacaktır.

Süreç boyunca yazmaya devam edebilirsiniz. Cevabımın faydalı olmasını umuyor, sağlıklı günler diliyorum.

Psikolog Fatma Gizem Bitgen