18 yaşındaki kızım çok zorluyor

Merhabalar,

Yazdıklarınızı okurken kızınızın yıllardır süregelen davranışlarının aileniz ve sizin üzerinizdeki etkisinin ne kadar yıkıcı olduğunu çok net bir şekilde hissettim. Bir yanda kızınızın davranışlarındaki değişimler, öte yanda ailenizin huzurunun bozulması bu gerçekten baş etmesi zor bir durum. Tüm bunların yanında gösterdiğiniz sabır ve ailenizi burada dürüstlükle paylaşmanız takdire şayan. Şimdi içinde bulunduğunuz duruma daha yakından bakalım ve neler yapabilirsiniz üzerine konuşalım.

Sevgili danışan öncelikle kızınızın gösterdiği davranışlar nasıl başladı, tetikleyici bir olay oldu mu önemli ancak sürekli elini yıkaması, babasını pislik gibi görmesi sıradan ergen çatışmalarının ötesinde ruhsal bir zorluğa işaret ediyor gibi görünüyor. Kızınızın bu davranışları obsesif kompulsif bozukluk (OKB)'ye işaret ediyor gibi görünse de kesin tanıyı bir psikiyatrist koyar.

Ergenlikte aileyle çatışma normaldir. Ani iniş çıkışları bağımsızlıklarını ilan etme, görülme ihtiyacından kaynaklanır. Ancak el yıkama davranışlarının kontrolsüz hale gelmesi, birini ‘pis’ olarak görme gibi durumlar yukarıda da belirttiğim gibi bize zihinsel bir zorlantı olabileceğini düşündürür. Bu sizin ebeveyn olarak yetersizliğinizi değil, kızınızın yardıma ihtiyaç duyduğunu gösteriyor. Böyle bir noktada ebeveyn olarak yorulmanız, tükenmiş hissetmeniz çok anlaşılır. Ancak bu durum sadece sizin sorumluluğunuzda değil.

Peki neler yapabilirsiniz?

Burada ilk olarak kızınızla iletişim kurarken karşı tarafı suçlayıcı sen dili ile bir yaklaşım yerine “Sen böyle davrandığında ben kendimi hem çok üzgün hem de yetersiz hissediyorum” gibi ben diliyle cümleler kurmanızı önereceğim. Bu kadar uzun süredir biriken öfke ve kırgınlıkla bunu yapmanın hiç kolay olmadığını tahmin edebiliyorum ancak bu tutum karşı tarafın savunmaya geçmesini engelleyebilir.

İkinci olarak anne ve baba aynı tutumu sürdürmeniz önemli. Örneğin eşiniz öfkeyle tepki verdiğinde siz yumuşatıyorsanız kızınızın kaygısı artabilir.

Üçüncü olarak kriz anlarında açıklama yapmak yerine açıklamaları sakin bir zamanda sakin bir ses tonu ve yaklaşım ile yapmanızı isteyeceğim.

Sevgili danışan son olarak kızınızı bir çocuk ergen psikiyatristine ya da bir psikoloğa götürmenizi rica edeceğim. Çünkü bu tür kompulsif davranışlar erken müdahale edilmezse kronikleşebilir. Şu anda kızınızın yaşadığı durumun evde nasıl bir huzursuzluk yarattığını anlıyorum ancak şu anda öncelik kızınızın davranışını kontrol etmek değil, profesyonel destekle süreci sağlıklı bir şekilde yürütmek olacak.

Süreç boyunca yazmaya devam edebilirsiniz. Cevabımın faydalı olmasını umuyor, sağlıklı günler diliyorum.

Psikolog Fatma Gizem Bitgen