Agorafobi

Merhabalar,

Öncelikle yaşadığınız agorafobik belirtilerle baş etmek adına psikiyatra gitmenizin ve süreci sağlıklı yönetmek adına kendinizi burada dürüstlükle ifade etmenizin çok kıymetli olduğunu belirtmek isterim. Dışarı çıkmakta zorlanmanın ve bu zorluğun bedensel belirtilerle kendini göstermesinin ne kadar yorucu olabileceğini tahmin edebiliyorum ve duygularınızı paylaşıyorum. Şimdi içinde bulunduğunuz duruma yakından bakalım ve sorularınızın cevaplarını ele alalım.

Doktorunuzun verdiği Paxera, depresyon ve kaygı bozukluklarında sık kullanılan, etki mekanizması uzun vadeye yayılan yani hemen değil, genellikle 2-4 hafta sonra etkisini göstermeye başlayan bir antidepresandır. Başlangıçta yarım dozla başlanması, vücudunuzun alışmasını kolaylaştırmak için. Tranko Buskas ise, kasları gevşeten ve bir miktar sakinleştirici etkisi olan bir ilaçtır ve özellikle gerginlik ve bedensel huzursuzluğunuz için verilmiş olabilir.

"Bu ilaçlar sayesinde korkularım gider mi?, Diğer insanlar gibi dışarda rahat gezebilir miyim? Kalabalık ortamlara girebilir miyim?" diye sormuşsunuz. Sevgili danışan ilaçlar, sizin zihninizdeki korku sinyallerini biraz susturacak. Ama bu süreçte sizin düşünce ve davranış alışkanlıklarını da güçlendirmeniz çok önemli. Yani ilaç sizi rahatlatabilir ama kalıcı değişim için ilaçla birlikte sizin de yapmanız gereken şeyler olacak.

Peki ne yapabilirsiniz?

İlk olarak dışarı çıktığınızda gerçekleşen fizyolojik belirtileri düzenlemek adına neler yapabilirsiniz, üzerine konuşalım. Sevgili danışan dışarı çıktığınızda kalbinizin hızla çarpması aslında vücudunun sizi korumaya çalıştığını gösterir. Tehlike algılandığında kaslara daha fazla oksijen göndermek ister. Yani bu bir kalp krizi değil; vücudunun yanlış alarmıdır. Bu noktada sizin yapmanız gereken bu belirtileri “ölüyorum”, “kontrolü kaybediyorum” gibi felaketleştiren düşüncelerle yorumlamak yerine panik anında olduğunuzu fark edip nefes çalışmaları ile kalp atımınızı düzenlemeye çalışmanız olacak. Bu farkındalık, semptomların kontrol edilemezlik hissini azaltır.

İkinci olarak panik anlarına yönelik yeniden bilişsel çerçeveleme yapmanız gerekiyor. Bu noktada dışarıya çıktığınızda aklınıza gelen düşünceleri öncelikle not etmenizi isteyeceğim. Bunlar “Kontrolü kaybedeceğim.”, “Bayılacağım.”, “Beni herkes fark eder, rezil olurum.” gibi düşünceler olabilir ve bu düşünceler duygusal ve fizyolojik tepkiyi büyütür. Bu düşünceleri yakaladığınızda şu soruları cevaplamanızı isteyeceğim. Daha önce kontrolü kaybettin mi?, Bayıldığımda gerçekten bir tehlike olmuş muydu?, Bu düşünce seni koruyor mu yoksa korkutuyor mu? ve ardından alternatif cümleler üretmenizi isteyeceğim, “Bu his geçici.”, “Vücudum alarmda ama ben güvendeyim.”, “Bu bir panik tepkisi, tehlike değil.” gibi. Burada amaç zihnin otomatik korku senaryolarını yumuşatmak ve kontrol duygusunu geri kazandırmak.

Son olarak aşamalı maruz kalma adımları gerçekleştirmenizi isteyeceğim. Aşamalı maruz kalma, korkulan ortamlara küçük, ölçülü ve tekrar eden adımlarla dönmeyi içerir. Yani korkuyu azaltmanın yolu, ondan kaçmak değil onunla birlikte kalmayı öğrenmektir. Küçük adımlarla çıktıkça beyniniz artık ‘burada tehlike yok’ mesajını alacak. Bu noktada ilk olarak kapının önüne çıkmakla başlayıp ardından apartman çevresinde 5 dakika yürümekle devam edebilirsiniz ve bunu yakındaki markete gitmek, kısa bir toplu taşıma yolculuğu yapmak, kalabalık bir kafede oturmak takip edebilir.

"İlaçlar bitince tekrar gelecek miyim doktora?" sorunuzun cevabı ise ilaçları kendi kendinize bırakmamalısınız, doz azaltımı mutlaka doktor planına göre olmalı. 1 ay sonra kontrole gitmeniz, hem etkileri hem olası yan etkileri değerlendirmek için gereklidir.

Yaşadığınız durumda ilaç bir temel oluşturur ancak mümkünse psikoterapi desteği almanız süreci hızlandırabilir. Süreç boyunca yazmaya devam edebilirsiniz.

Cevabımın faydalı olmasını umuyor, sağlıklı günler diliyorum.

Psikolog Fatma Gizem Bitgen