Ailemle nasıl iyi geçinebilirim

Merhaba Sevgili Danışan,

Öncelikle bu kadar içten, açık ve kendini ortaya koyan bir şekilde duygularını paylaşmış olman çok kıymetli. Ailenle olan ilişkinde yaşadığın kırgınlıklar, geçmişe dair hayal kırıklıkları ve geleceğe yönelik kaygıların oldukça derin. Tüm bu duyguların altında hem anlaşılmak hem de biraz olsun iyileşmek isteyen bir yönünün olduğu çok net. “Hayatıma yön vermek istiyorum ama içimde bir savaş var” diyorsun aslında. Hem onları affedememekten hem de onlara benzemekten korkmaktan söz ediyorsun. Bu içsel çatışma, hem kimliğini hem ilişkilerini hem de kendine olan güvenini zedeliyor olabilir.

Aileyle sağlıklı bir ilişki kurmak, özellikle çocuklukta yaşanan travmalar, değersizlik hissi, ihmal ya da baskı gibi deneyimler varsa kolay bir süreç değildir. İnsan, en çok yara aldığı yerden en çok şefkati bekler. Bu yüzden aileyle yaşanan çatışmalar kişiyi hem zihinsel hem de duygusal olarak derinden etkiler. Onların senin geçmişini ve geleceğini “mahvettiğini” düşünmen, çok ciddi bir kırılmayı, belki de yıllarca biriken duygusal yükleri işaret ediyor. Bu gibi durumlarda sağlıklı bir ilişki kurabilmek için önce bu geçmişin duygusal yükünü anlamak ve dönüştürmek gerekir. Affetmek, unutmak ya da yok saymak değil; olanı olduğu gibi kabullenip, onun üzerimizdeki etkisini fark etmek anlamına gelir.

Şu anda yaşadığın öfke, suçlama ve kırgınlık, aslında yaşanmamış bir çocukluk ihtiyacının dışavurumu olabilir. Belki de seni koşulsuz sevmelerini, dinlemelerini, anlamalarını, desteklemelerini bekledin. Ama yerine yargılandın, zorlandın, ihmal edildin ya da şekillendirilmeye çalışıldın. Bu durumda doğal olarak güven duygun sarsılmış olabilir. Hem kendine hem de insanlara karşı. Bu da sosyal ilişkilerde zorlanmana, ilişki kurmakta çekingen hissetmene neden olmuş olabilir.

Kendine dair ifade ettiğin “kendimden hayır görmedim” ve “ilişki kurabilecek psikolojide değilim” sözlerin, aslında içselleştirilmiş aile seslerinin yankısı olabilir. Çünkü kişinin kendilik değeri çoğu zaman ailesinden öğrendiği aynalanma ile gelişir. Eğer sürekli yetersiz, başarısız, eksik olduğun hissettirildiyse; zamanla bu dış ses, iç sesine dönüşebilir. Bu ses seni bugün hem insanlardan uzaklaştırabilir hem de kendinle ilişkinin bozulmasına neden olabilir.

Öncelikle kendini suçlamadan, yargılamadan hissettiklerini kabul et. Kırgınsan, öfkelisen, hayal kırıklığın varsa bu çok insani. Bu duygularını bastırmak yerine güvenli bir ortamda, örneğin bir psikolog eşliğinde ifade etmen çok kıymetli olur.

Aileyle iyi geçinmek demek, her istediklerini yapmak, onlarla sürekli iyi hissetmek demek değildir. Onlarla olan ilişkinin sana zarar verdiği noktalarda duygusal ve fiziksel sınırlar koymak hem kendini korumak hem de ilişkileri yeniden yapılandırmak adına önemlidir.

Affetmek bir mecburiyet değil. Ancak onların da kendi geçmişlerinden, görgülerinden, eksikliklerinden gelen davranış kalıpları olduğunu fark etmek; olaylara farklı bir yerden bakmanı sağlayabilir. Bu, seni yaşadıklarından azade kılmaz ama sana duygusal yüklerini hafifletme gücü verebilir.

İnsanlarla konuşmakta zorlanmak, kendini anlatamamak; genellikle özgüven eksikliğinden değil, geçmişte yaşanan ilişkisel güvensizliklerden kaynaklanır. Bu güveni yeniden inşa etmek için sosyal becerilerle ilgili küçük egzersizler yapabilir, kısa sohbetler, grup aktiviteleri ya da online destek gruplarına katılarak pratik kazanabilirsin.

Kendini hazır hissetmeden, sırf başkaları istiyor diye evlilik gibi büyük bir adım atmamalısın. “Evleneceğim kişi onlar gibi olursa” korkusu, aslında senin kendi değerlerini koruma çaban. Bu bile senin nasıl bilinçli ve farkındalık sahibi biri olduğunu gösteriyor. Kendi hayatının sorumluluğunu alabilmen için önce kendi sınırlarını netleştirmen gerekir.

Bugüne kadar kendini eksik, yetersiz ya da başarısız hissettiysen bu senin gerçekliğin değil, sana yüklenen etiketlerin yansıması olabilir. Kendine dair inançlarını gözden geçirmek, özşefkat geliştirmek ve kendi potansiyeline odaklanmak için destek alman çok faydalı olur.

Sevgili danışan, bu duygularla tek başına baş etmeye çalışmak seni çok yorabilir. Çünkü bu mesele sadece bugünü değil, çocukluğundan beri gelen birçok duyguyu kapsıyor. Bu yüzden bir psikolog eşliğinde geçmiş travmalarını işlemek, aileyle sağlıklı bir ilişki kurma becerini geliştirmek ve özdeğerini yeniden inşa etmek için destek almanı öneririm.

Unutma, aileyle iyi geçinmek; bazen mesafeyi korumaktan, bazen duygusal bağı yeniden inşa etmekten, bazense sadece kendini korumaktan geçer. Herkesin formülü farklıdır. Ama senin duyguların, isteklerin ve ihtiyaçların çok kıymetli. Kendine yeni bir yol çizmek mümkün, yeter ki adım atmaya cesaret et.

Umarım cevabım faydalı olmuştur. Değerlendirilmesini istediğiniz farklı bir soru veya aklınıza takılanları yeni bir soru oluşturarak bizlere iletebilirsiniz.

Sevgiler,

Psikolog Betül Canbel