Birini geçmişte nasıl bırakabilirim?

Merhaba Sevgili Danışan,

Yaşadıklarınızı okurken hem kalbinizin bir yanı geçmişte kalmış bir hikâyeye takılı kalıyor, hem de bugünkü ilişkinizi koruma isteğinizle arasında bir çatışma yaşadığınızı görüyorum. Bu çatışma sizi yoran, suçluluk duygusu uyandıran ve sanki “hikâye tam bitmedi” gibi bir hisle kafanızı sürekli meşgul eden bir duruma dönüşmüş. Bu çok anlaşılır bir süreçtir; çünkü insan zihni, tamamlanmamış veya ucu açık kalmış ilişkilerde “ya yeniden başlarsa?” ya da “neden böyle bitti?” sorularını defalarca üretir.

Bir ilişkinin sık sık kavga ve barışmayla devam etmesi, zihinde güçlü bir alışkanlık döngüsü yaratır. Beyniniz o iniş çıkışlara, dramatik duygulara alışır. Şimdi siz başka bir ilişkide olsanız bile zihniniz “ya yine başlarsa?” ihtimalini düşünerek eski düzeni devam ettirmeye çalışıyor olabilir. Bu aslında sevgi kadar alışkanlıkla da ilgilidir.

Şu an güzel giden bir ilişkiniz olduğunu söylüyorsunuz. Buna rağmen eski sevgiliniz aklınıza geldiğinde kendinizi suçlu hissetmeniz çok insani bir durum. Çünkü zihninize giren bir düşünceyi kontrol etmek her zaman mümkün değildir. Bir düşünce geldi diye yanlış bir şey yapmış olmazsınız. Önemli olan bu düşünceyle ne yaptığınızdır. Onu büyütüp beslemek yerine fark edip serbest bırakmayı öğrenmek, suçluluğu da azaltacaktır.

Geçmişi sürekli düşünmeniz, aslında beyninizin o hikâyeyi tam kapatamamış olmasından kaynaklanıyor. Özellikle “geri dönecek mi?” sorusu, size kontrol duygusu vermeye çalışıyor. Yani zihniniz belirsizliği azaltmak için bu ihtimali tekrar tekrar sorguluyor. Oysa gerçek şu ki, siz geçmişi ne kadar düşünürseniz düşünün, geri gelip gelmeyeceğini belirleyemezsiniz. Bu farkındalık, zihninizi şimdiki zamana döndürmenize yardımcı olabilir.

Kendinize şunu hatırlatın: “O ilişki bitti. Şu an hayatımda başka bir ilişki var. Eskiyi düşünmek doğal ama orada yaşamıyorum.” Bu cümleyi bir mantra gibi tekrar etmek zihninizi yeniden yönlendirir.

Geçmişi hatırladığınızda kendinize kızmak yerine “Şu an geçmiş aklıma geldi, bu normal. Ama bu sadece bir düşünce, gerçeği temsil etmiyor” diyebilirsiniz. Bu yaklaşım hem suçluluk duygusunu azaltır hem de düşüncelerin etkisini hafifletir.

Bazı insanlar için geçmişi geride bırakmanın en güçlü yolu, sembolik bir kapanıştır. Mesela eski ilişkinizle ilgili sizi rahatsız eden şeyleri bir kâğıda yazıp yırtabilir, ya da “Bu hikâyeyi artık kapatıyorum” diyerek kendinize bir ritüel oluşturabilirsiniz.

Zihniniz geçmişe gittiğinde, dikkatinizi bulunduğunuz ana getirin. Partnerinizle yaptığınız güzel şeylere odaklanın, günlük yaşamda keyif aldığınız anları fark edin. Anda kalma (mindfulness) pratikleri, geçmişin zihninizdeki gücünü azaltır.

Şu anda güzel giden ilişkinizde suçluluk duymanız, sizi sürekli tedirgin edebilir. Partnerinize her detayı anlatmanız gerekmez, ama duygularınızı yönetmek için bu yeni ilişkide açık ve sağlıklı sınırlar kurmaya odaklanın.

Eski sevgiliniz aklınıza geldiğinde:

“Şu an eski ilişkim aklıma geldi” diye fark edin.

Bunu bastırmaya çalışmayın, sadece kabul edin.

Dikkatinizi şu anda yaptığınız şeye, bulunduğunuz ortama yönlendirin.

Bu teknik düşüncelerin aklınıza gelmesini engellemez ama onların zihninizde kök salmasını önler.

Aslında bu süreci yaşıyor olmanız, yeni ilişkinizde de daha bilinçli olmanıza zemin hazırlayabilir. Geçmişte yaşadıklarınızı hatırlamak size “Ben hangi davranışlardan zarar gördüm, neleri istemiyorum?” sorularını sordurabilir. Bu da size sınırlarınızı daha iyi belirleme fırsatı verir. Yani geçmişi tamamen silmek değil, ondan öğrenmek önemlidir.

Sevgili danışan, siz aslında yanlış bir şey yapmıyorsunuz. Geçmişi hatırlamak, hele ki inişli çıkışlı yaşanmış bir ilişkiyi zihinde döndürmek çok doğal. Önemli olan bu düşüncelerin sizi yönetmesine izin vermemek. Şu an hayatınızda yeni ve güzel bir ilişki var; zihniniz geçmişte takılı kalsa da kalbinizin yönünü bugüne çevirmeyi seçebilirsiniz.

Kendinize şu soruyu sorabilirsiniz: “Ben bu anıyı zihnimde taşıyarak mı ilerlemek istiyorum, yoksa bu anıdan ders alıp bugünkü ilişkime daha fazla yatırım yaparak mı?”

Size sorum şu olsun: Şu anki ilişkinizde geçmişi hatırladığınızda hangi duygularınız daha çok tetikleniyor - suçluluk mu, özlem mi, yoksa korku mu?

Umarım cevabım faydalı olmuştur. Değerlendirilmesini istediğiniz farklı bir soru veya aklınıza takılanları sorabilirsiniz.

Sevgiler,

Psikolog Betül Canbel