Boşanma ve aile baskısı

Merhaba Sevgili Danışan,

Öncelikle öykünü paylaştığın için teşekkür ederim. Ne kadar yorgun, kırgın ve sınırına ulaşmış hissettiğini anlıyorum. On yıl gibi uzun, çocukların olduğu bir evliliğin içinde “yıpranmışlık”, “manipülasyon” ve “sürekli umut kırıklığı” hissetmek insanı hem duygusal hem fiziksel olarak tüketir. Anneni kaybetmen sonrası sınır koyma çaban, aslında sağlıklı bir adım; ne yazık ki eşinin tepkileri, bağımlılıkla ilişkilendirilebilecek davranışları ve ailelerin müdahaleleri bu sınırları korumayı zorlaştırmış. İlk olarak söylemek istediğim çok açık: yaşadıkların kişisel bir eksiklik değil. Eşinin alkol/madde kullanımı, gizliliği, para saklaması, iletişimde dürüst olmaması ve sonra küçük bir “özür” ile kapatmaya çalışma eğilimi; bunlar ilişkinin dinamiklerini tahrip eden, güveni erozyona uğratan davranışlar. Senin “tükendiğini” söylemen, artık devam etmenin bir seçenek değil sinyalidir ve bu his çok değerli - çünkü insanı harekete geçiren, sınır koydurandır. Aynı zamanda ailenin “boşanırsan seni sileriz” baskısı da seni köşeye sıkıştırıyor; aile baskısı çoğu kadını kararlarından vazgeçirir ama senin için asıl önemli olan çocukların güvenliği, senin psikolojik ve fiziksel sağlığın ve ev içinde devam eden huzursuzluğun çocuklar üzerindeki yıkıcı etkisidir. Bu nedenle hem duygusal hem de pratik açıdan bir plan gerekiyor; yoksa “karar verememe boşluğunda” kalmaya devam edeceksin ve bu da tükenmeyi derinleştirir.

Bütüncül bir yaklaşımla önceliğimiz güvenlik, sınırlar, bilgi toplama ve destek ağı kurmak olmalı.

Evin içinde fiziksel bir tehlike, şiddet, tehdit var mı? Eğer herhangi bir fiziksel şiddet, yoğun tehdit, takip veya kendine/çocuklara zarar gelme riski olursa acilen polis/sığınak vb. adımlar gerekir. Şu an anlattıklarından fiziksel şiddet yok gibi; ama “sinir krizleri”, alttan alta düşmanca dil kullanma, para saklama gibi davranışlar da ilerleyebilir.

Avukata gitmişsin - doğru. Hukuki bilgi almak seni güçlendirir. Boşanma, velayet, geçici korunma, mal paylaşımı, nafaka, evde kalma hakları gibi konularda somut bilgiye sahip olmak, aile baskısına rağmen karar almanı kolaylaştırır çünkü kararlar duygusal anlara değil hukuki gerçeklere dayanır. Üçüncüsü destek ağı: Avukat, bir terapist (çift terapisi eşinle işe yaramadıysa öncelikle bireysel travma odaklı bir terapist), bir yakın güvenilir arkadaş veya akraba, kriz hattı numaraları ve gerekirse kadın dayanışma veya barınma hizmetleri ile iletişim hattı önemlidir. Ailenin “silme” tehdidi seni yalnızlaştırma stratejisinin bir parçası olabilir; bunun gerçekliğini değiştiremezsin ama alternatif destek kaynakları yaratabilirsin - komşu, meslektaş, dost, sivil toplum kuruluşları.

Günlük yaşam için pratik, uygulanabilir adımlar önereceğim:

Güvenlik planı oluşturabilirsin- eğer bir tartışma alevlenirse nerede güvenli olduğunu bil (çocukların güvende olduğu alan, kapı/anahtar, acil arama numaraları).

Kişisel belgelerin, kredi kartlarının, banka bilgilerinin, çocuğun sağlık kayıtlarının kopyalarını güvenli bir yere (ör. kilitli çanta, güvendiğin bir arkadaşın evi) koyabilirsin.

Kendi hesabına/başka hesaplara para aktarma, eşin erişemeyeceği bir mali kaynak yaratma imkânın varsa bunu planlayabilirsin.

Avukatla kısa orta ve uzun vadeli senaryolar belirleyebilirsin. (a) Eş evden gitmezse, çıkarma yolları, (b) Geçici bir ayrı ev tutma/ailenin desteğiyle kısa süreli taşınma, (c) Boşanma süreci sırasında çocukların yerleşimi ve velayet için gerekecek kanıtlar.

Onlara her şeyi ayrıntılı anlatmana gerek yok; yaşlarına uygun, güven verici basit açıklama - “anne ve babanın bazı şeyleri çözmesi gerekiyor, ama seni çok seviyorum, birlikteyiz/aynı evde kalacağız ama bazı değişiklikler olabilir” gibi. Çocukların kafasını karıştırmamak için rutin ve stabilite sağlamaya odaklanabilirsin.

Bireysel terapi ile travma, bağlanma, sınır koyma üzerine çalışabilirsin; aile danışmanlarından ziyade sana yol gösterecek bir psikologla düzenli görüşebilirsin.

Yerel kadın dayanışma merkezleri, ücretsiz hukuki danışma servisleri ve psikososyal destek hatları hem bilgi hem moral kaynağı olur. Bunlarla iletişim kurabilirsin.

Duygusal stratejiler de önemli. Yüzleşme yerine “korunma modu”na geçmek şu an sana daha iyi gelebilir; yani duygularını eşinle detaylı tartışmak yerine enerjini çocuklara, işe, terapiye ve hukuki hazırlığa yoğunlaştır. Kendine izin ver: “Tükenmişlik” duygusu suçlayıcı değil, uyarı. Dinlenme planı yap: uyku, beslenme, kısa yürüyüşler, nefes egzersizleri. Gün içinde 10–15 dakika yalnız kalıp nefes çalışması, bir güvenilirine 5 dakikalık bir mesaj atma, terapi randevusu ayarlama gibi küçük hedefler belirle. Ailene karşı sınır koymak zor; onlarla net ol: “Sizin endişenizi anlıyorum ama ben şu an bunu yapıyorum; bu konuda desteğinize değil, bilgilendirilmeye ihtiyacım var” tarzı kısa cümleler, duygusal tartışmayı yatıştırır. Eğer ailenin baskısı gerçekten yoğun ve manipülatifse, onlarla iletişimi azaltmak da bir seçenektir; unutma, onları korumak zorunda değilsin; çocukların ve kendi refahın öncelik.

Son olarak, karar verme süreci: “Hemen boşanmak” ya da “tamamen kalmak” gibi uçlarda düşünme tuzağına düşme. Senin için en sağlıklı yol - güvenliği sağlamak, hukuki olarak hazırlanmak, terapi desteği almak ve küçük adımlarla ilerlemek. Eğer boşanma kararı alırsan bunun altyapısını hazırla; eğer kalmayı düşünürsen eşin davranışlarında somut, izlenebilir değişiklikler olması şart. Tekrar eden aldatma, maddi gizlilik, bağımlılık işaretleri varsa “bir daha şans” verirken çok dikkatli ve belirlenmiş kurallı ol. Senin için öncelik artık kendini onarmak, çocukların güvenini sağlamak ve bir karara ekonomik, psikolojik, hukuki kaynaklara dayanarak varmak olmalı.

Bu satırları bitirirken şunu söylemek isterim: yıpranmış hissetmen normal; yalnız olmadığını bil. Adım adım, küçük hedeflerle, profesyonel destek alarak ve hukuki bilgiyle ilerlediğinde belirsizlik azalır; güçlenirsin.

Umarım cevabım faydalı olmuştur. Değerlendirilmesini istediğin farklı bir soru veya aklına takılanları sorabilirsin.

Sevgiler,

Psikolog Betül Canbel