cocuğumla nasıl oyun oynamalıyım?
4 yasında bir oğlum var oyun oynamakta cok zorlanıyoruz çünkü sürekli ben yavru canavarım sen anne canavar ol diyo yada arabalarla oynarken sürekli kaza yaptırıyor aile ortamımızda şiddet vs yok oyun oynarken bazen vuruyor fakat bu vurmak araba kaza yaptı derken çarpma ibaresi gibi oğlum kaza yapmasın yazık canı acır vs diye değiştirmeye calıaıyorum fakat değişmiyor anne ben aslan oldum kaplan oldum deyip onların seslerini cıkartmaya calısıyor fakat devamı gelmiyor işte ip buluyor mesela yılan sana geliyor diyor korkarım ben oğlum ısırmasın diyorum ısırmaz diyo sana güvenebilir miyim diyorum güven bana diyor fakat oyunlar hep tabiri caizse vurdulu kırdılı gibi yarış yapıyoruz kendi kazanamazsa huysuzluk yapıyor yada ağlıyor oyun oynama şeklimizi bir türlü değiştiremiyorum.
Bu soru 27 Nisan 2025 18:12 tarihinde Psikolog Fatma Gizem Bitgen tarafından cevaplandı.
- Paylaş:
Merhabalar Sevgili Ebeveyn,
Oğlunuzun gelişimine yönelik gösterdiğiniz hassasiyet için sizi tebrik ediyorum. Paylaştıklarınızdan oğlunuzun canavar, kaza gibi temalar içeren oyunlar oynamasının sizi kaygılandırdığını anlıyorum. Oğlunuzun oynadığı oyunların içeriğine ve gelişim dönemine olan uygunluğuna birlikte bakalım.
Öncelikle kaygılarınızın duyarlı bir ebeveyn olarak çok anlaşılır olduğunu belirtmek isterim ancak 4 yaşındaki bir çocuk için “canavarlar”, “kaza” gibi oyun temaları çoğunlukla gelişimin sağlıklı bir parçasıdır. Burada dikkat etmemiz gereken oyunlardaki şiddet, sürekli çaresizlik ya da ağır travmatik tekrarların çok yoğun ve değişmeden sürmesidir. (örneğin haftalarca sadece ölüm/kaza teması) gibi.
4 yaş, hayal gücünün patlama yaşadığı bir dönemdir. Çocuklar bu yaşta korkularını, merak ettiklerini ve duygusal çatışmalarını oyunla dışsallaştırırlar. Canavarlar, bilinmeyen veya korkulan şeylerin sembolüdür. Araba kazası gibi olaylar ise kontrol edemedikleri dış dünya olaylarını anlamlandırma girişimidir. Yani oğlunuzun bazen “aslan oldum!” deyip bazen de arabalarla çarpışmalar, kazalar organize etmesi bir nevi kendi içinde hayatı, güç ilişkilerini, korku ve güven duygularını oyun yoluyla anlamlandırma çabası olabilir. Evinizde hiçbir şiddet ortamı olmamasına rağmen, bir çocuğun oyunla bu tür deneyimleri işlemeye çalışması sık görülen bir durum; bu, onun içsel dünyasında bir şeylerin yanlış gittiği anlamına gelmez. Hayatı oyun üzerinden prova ediyorlar adeta. Siz ebeveyni olarak neler yapabilirsiniz, üzerine konuşalım.
Bu noktada size ilk söyleyeceğim şey oğlunuzun oyununu yönlendirmeden o nasıl istiyorsa oyunlarına o şekilde dahil olmanız olacak. Oyunlar çocukların hayatıdır, tüm planlarını oyunlarına göre yaparlar. Oyun oynarken size "bana güven" demesi de sizi oyun arkadaşı olarak seçtiğini, onun da size güvendiğini gösterir. Çocuğunuzun oyununa senaryoyu değiştirmeden dahil olarak, ona açık uçlu sorular sorarak duygularını, düşüncelerini ifade etmesine olanak tanıyabilirsiniz. Örneğin canavar oyunu oynarken oğlunuz kızgın bir canavar oluyorsa "Bu canavar neden bu kadar kızgın acaba?" gibi bir soruyla oyun içinden bilgi almaya çalışabilirsiniz. Yine “Ben canavar anne olursam acaba nasıl görünürüm?” “Canavar anne ne yapar oğluna? Yumuşacık kucaklar mı yoksa kıkırdar mı?” gibi sorularla oyunu devam ettirebilirsiniz.
Oyunlarla ilgili değinmek istediğim bir diğer konu eğer oyunlar çok kaygılı, korkulu ilerliyorsa güvenli sonlar yapmak. Örneğin “Canavar yorgun düşmüş ve artık uyumaya gitmiş.” "Canavarlar sonunda arkadaş olmuş." veya “Kazada herkes sihirli bir doktor tarafından iyileştirilmiş.” gibi. Oyun akışında çocuğunuza bilgilendirmeler de yapabilirsiniz. Örneğin kaza gibi olayları işlerken, “Bu sadece bir oyun.”, “Bazen oyunlarda her şey olur ama gerçek hayatta arabalar dikkatli kullanılır.” gibi sakin açıklamalar yapılabilirsiniz.
Sevgili ebeveyn çocuğunuz korkularıyla başa çıkarken kendi içsel kaygılarınızı fark edip düzenlemeniz de dikkat etmeniz gereken bir diğer nokta. Çocuklar ebeveynin hislerini sünger gibi Çocuğunuzun korkularını yönetebilmesi için, sizin sakinliğinize ihtiyacı var.
Oyunlar sırasında rekabet yaşanınca, kazanamadığında huysuzlanması ise yine çok alışılageldik bir davranış bu yaşlarda. Kazanmak isteğiyle baş etmesi, kaybetmeyi öğrenmesi zaman alıyor. Kimi zaman “Kaybettin ve biraz sıkıldın sanırım…” diye duygusunu kelimelere dökmeniz ona rahatlatıcı gelebilir. Bazı çocuklar, bu tür duygularla oynamaktan da keyif alır: “Peki şimdi ne yapacaksın, hadi yeni bir fikir bulalım,” gibi küçük yönlendirmelerle, yaratıcı alternatifler geliştirmek mümkün.
Son olarak yukarıda da belirttiğim gibi eğer oyunlardaki şiddet, sürekli çaresizlik ya da ağır travmatik tekrarların çok yoğun ve değişmeden sürüyorsa uzman desteği almanız faydalı olabilir.
Bu noktada size kitap önerilerim de olacak;
Oyuncu Ebeveynlik- Lawrence J. Cohen
Denemediğim Yol Kalmadı- Isabelle Filliozat
Cevabımın faydalı olmasını umuyor, sağlıklı günler diliyorum. Değerlendirilmesini istediklerinizi yeni bir soru ile sorabilirsiniz.
Psikolog Fatma Gizem Bitgen
