Çocuğumun elinden telefon bilgisayar düşmüyor

Sevgili Danışanım,

Paylaşımınızdan çocuğunuzun hem akademik süreçlerde hem de duygusal anlamda zorluk yaşadığı, sizin de onun iyiliği için oldukça çabaladığınız anlaşılıyor. Bu tür durumlar hem çocuklar hem de ebeveynler için oldukça yorucu olabilir. Özellikle YKS gibi yüksek stresli bir sınav sürecinde, çocuğun motivasyonunun düşmesi ya da çalışmaya direnç göstermesi tek başına tembellik ya da ilgisizlik olarak görülmemelidir.

İlk olarak şunu vurgulamak gerekir: Ders çalışma alışkanlığı kazanılmamış bir çocuğa, bir anda yüksek tempolu ve disiplinli bir program sunmak, çoğu zaman ters tepebilir. Fen lisesi mezunu olması çocuğun akademik olarak potansiyelinin olduğunu gösterebilir; ancak bu, düzenli çalışmayı öğrenmiş olduğu anlamına gelmez. YKS’ye hazırlanmak sadece bilgi değil, aynı zamanda duygusal dayanıklılık, öz düzenleme ve hedefle kurulan ilişki gibi beceriler de gerektirir. Bu beceriler zamanla gelişir ve herkesin gelişim süreci farklıdır.

Rehber öğretmenin hazırladığı programın ağır gelmesi, çocuğunuzun bu süreci kendi ritmine uygun şekilde yönetemediğini ve belki de “başaramam” kaygısıyla kaçınmaya başladığını düşündürebilir. Gençlerde bu tür kaçınma davranışları (örneğin ekranlara yönelmek, erteleme, içe kapanmak), aslında başarısızlık korkusunun ya da duygusal bir baskının yansıması olabilir. Ders çalışmaktan uzaklaşması bu bağlamda anlaşılması gereken bir sinyal olabilir.

Siz çocuğunuzun yanında olduğunuzu, destek verdiğinizi söylüyorsunuz ve bu çok kıymetli. Fakat bazen iyi niyetli destekler, gençler tarafından baskı ya da beklenti olarak da algılanabilir. Özellikle “faydasını görmedim” gibi bir geri bildirim, ebeveyn olarak çabanızın boşa gittiğini düşündürse de, bu çabanın biçimini değiştirmek, etkisini artırabilir. Belki bu noktada çocuğunuzla açık uçlu bir sohbet yapılabilir. "Sence bu süreçte ne seni zorladı?", "Kendini nasıl hissettin?" gibi sorularla ona güvenli bir alan açmak, duyulmadığını düşündüğü duygularını ifade etmesine zemin hazırlayabilir.

Bundan sonrası için ne yapmalı?

Öncelikle karışmamak değil, nasıl ve ne zaman müdahil olunacağına dikkat etmek önemli. Sınav sonrası bir hayal kırıklığı yaşanmış olabilir. Bu durumda bir süre ona alan tanımak ama tamamen geri çekilmeden, onunla “ilişkide kalmaya” çalışmak gerekir. Dersle ya da sınavla ilgili konuşmalar yerine, onun duygusal sürecine dair konuşmalar yapmak şu an daha işlevsel olabilir. Onun başarısını değil, kim olduğunu sevdiğinizi hissettirmeye devam edin.

Ayrıca bu süreçte sadece anne olarak değil, bir uzmanın gözüyle de dışardan destek almak çok değerli olabilir. Üniversite sınav süreci gençlerde sıkça motivasyon kaybı, tükenmişlik, performans kaygısı, erteleme davranışı ve gelecek korkusu gibi duygular yaratır. Bir psikolojik danışman ya da ergen psikoloğundan destek almak çocuğunuzun bu durumla baş etmesini kolaylaştırabilir.

Son olarak: Bir çocuğun geleceği, tek bir sınava indirgenemez. Akademik yollar çeşitli, gelişim süreci bireyseldir. Bu süreçte asıl kazanım, çocuğun kendini tanıması, neyle mücadele ettiğini anlaması ve zamanla kendi ayakları üzerinde durabilmesidir. Bu da bazen başarısızlıklarla, beklemelerle, yön değişiklikleriyle mümkün olur. Siz onun yanında anlayan, sabırlı ve güven veren bir figür olarak kaldığınız sürece, ihtiyacı olduğunda size yaslanacağını unutmayın.

Sevgilerimle💚

Psikolog İrem Gülsün Zengin