Geçmişi sürekli zihnimde düşünmek

Merhaba sevgili danışan,

Yaşadığımız olumsuz yaşam deneyimleri zihnimizde çığ gibi büyüye aslında beynimizin belli bir işleyişinde kilitli kalabilir. Biz yaşadığımız durumu bastırmaya çalıştıkça, halının altına süpürmeye çalıştıkça o sorun duygu ve düşünce bağlamında da çözülmediğinde belirli zaman geçse de kendini hatırlatabilir.

Yaşadığınız olayın akabinde düşünmemeye çalıştıkça ; kendinizi o olayı düşünmeden yapamaz hale geldiğinizi gördükçe ekstra suçluyor olabilirsiniz. Düşüncelerimizi bastırmaya çalışıp, onlardan kaçmaya çalıştıkça daha da şiddetlenip karşımıza çıkar çünkü. Muhtemelen sizin de bu durumu yaşıyor olmanız yani düşüncelerinizi susturamıyor olmanız kendinize karşı kızgınlığınızı ortaya çıkarıyor olabilir. Beraberinde kendinize duyduğunuz sevgi ve değeri olumsuz etkiliyor olabilir.

Travmatik deneyimler, bireyin fiziksel ya da duygusal olarak zararlı veya yaşamı tehdit edici olarak tecrübe ettiği, olumsuz etkileri olan bir olay veya durumun bireyin zihinsel, fiziksel, duygusal ve sosyal işleyişini ve iyilik halini altüst etmesine neden olur.

Travma sonrası belirtiler geliştirmek, kesinlikle psikolojik zayıflık ya da eksiklik belirtisi değildir. Bir durumun kişiyi nasıl etkilediği büyük ölçüde, bireyin geçmiş deneyimleri, inançları, algıları, beklentileri, stres tolerans düzeyi, değerleri gibi önceden belirleyici faktörlere bağlıdır.

Travma daha önce de bahsedildiği gibi, kişinin güvenlik algısını sarsan, kontrol duygusunu kaybettiren, oldukça zorlayıcı yaşam olaylarıdır ve neden oldukları stresle başa çıkma yeteneğimizi azaltabilir. Bu nedenle kişinin yaşanan travmatik olaydan sonra gerginlik, öfke, huzursuzluk ,bunaltı, korku, panik, suçluluk, umutsuzluk, tahammülsüzlük, çaresizlik, utanç gibi yoğun duygular yaşaması ve kişide kabuslar, uyku sorunları, flashbackler, kaçınma, kolay irkilme gibi semptomların geçici olarak ortaya çıkması mümkündür. Travma belirtileri genellikle birkaç gün ile birkaç ay arasında sürer ve rahatsız edici olayı işlerken yavaş yavaş kaybolur. Fakat kişi kendini iyi hissetiğinde bile, özellikle de olayın yıl dönümü veya kişiye olayı hatırlatan herhangi bir şeyle, zaman zaman acı verici anılar ya da duygular tetiklenebilir.

Travmatik olayların işlevselliğimizi etkilemesini azaltmak için neler yapabiliriz?

-Yaşanılan durumla ilgili konuşmaktan kaçınmamak önemlidir. Yaşanılan olayı unutmaya çalışmak ve konuşmaktan kaçınmak sanılanın aksine travmanın etkilerini azaltmaz, tam tersine iyileşme sürecinizi uzatır, tetikleyici olabilir. Yaşanılan olayın konuşulması ve sosyal destek aranması, zorlu duyguların üstesinden gelmenize destek olur ve iyileşme sürecinize olumlu katkıda bulunur. Bu nedenle olanlar hakkında güvendiğiniz biriyle konuşmaktan çekinmeyin. Zor bir zamanda aileniz ya da arkadaşlarınızla konuşmak, anlayış ve destek görmek çok yardımcı olacaktır.

-Yaşanılan anılardan kaçınma isteği tamamen doğal olsa da, travmatik olay ile ilişkilendirilen yerler, durumlar ve insanlardan kaçınmak, travmatik durumda saplanıp kalmanıza neden olabilir. Travmatik olaylarla kaçınmadan yüzleşmek önemli, ancak bunu yavaş yavaş yapmak, tetiklenmemek önemli. Bu durumda kontrollü olmak gerekebilir.

-Travmatik bir olay yaşamış biri için yaşanan belirtilerin, hissedilen duyguların çok doğal olduğunu unutmayın. Yaşanılan duyguların çözümledikçe daima bu şekilde kalmayacağını unutmayın. Zorlayan duygu ve düşüncelerden kaçınmayarak ve ancak bu duygu ve düşüncelerele uğraşarak üstesinden gelebileceğinizi bilin. Kendinize şefkatli olmanız önemli. Duygu ve düşüncelerinizi anlamlandırmaya, analiz etmeye çalışın.Bu duygu ve düşüncelerin dengelenmesinin biraz zaman alabileceğini kabul edin. Gerekirse duygu ve düşüncelerinizi analiz ederken yazıya dökerek değerlendirebilirsiniz. Sonrasında yırtıp atabilirsiniz de.

Eğer belirtiler hayatınızı ciddi bir şekilde etkilemeye devam ederse, hayat kalitenizi ve yönetiminizi etkilerse bir uzmandan yardım almayı ihmal etmeyin.

Sağlıklı günler dilerim…