Her şeyi son dakikaya bırakma huyumdan nasıl vazgeçerim?

Merhabalar Sevgili Danışan🌼

Benzer bir durumu yaşayan birçok kişi var ve yalnız olmadığınızı bilmek önemli. Yaşadığınız durumu fark etmiş olmanız ve çözüm yolları arıyor olmanız, değişim için atılmış güçlü bir ilk adım. Söz ettiğiniz durum, psikolojide "erteleme davranışı" olarak tanımlanır. Bu davranış yalnızca zamanı yönetememe meselesi değil, aynı zamanda duygusal süreçlerle de ilişkilidir.

Erteleme davranışı genellikle kaygı ve stresle baş etme zorluğundan kaynaklanabilir. Görev büyüdükçe ya da karmaşık hale geldikçe kişi, “Başlasam da yeterince iyi olmayacak” gibi düşüncelerle göreve yaklaşmakta zorlanabilir. Bu tür düşünceler, kaygıyı geçici olarak azaltabilir, ancak uzun vadede daha fazla stres yaratır. Diğer bir neden ise mükemmeliyetçiliktir. Mükemmeliyetçi bireyler genellikle başladıkları işin kusursuz olması gerektiğine inanır ve bu yüksek beklenti nedeniyle başlama sürecini erteler. Ayrıca, motivasyon eksikliği de ertelemenin temel nedenlerinden biri olabilir. Örneğin, “Zaten birkaç hafta sonra bunu hatırlamayacağım” gibi düşünceler, görevin uzun vadeli anlamını göz ardı etmenize yol açabilir. Bu durum, görevinizi bir yük gibi algılamanıza neden olur. Son olarak, zaman algısındaki yanılgılar da etkili olabilir. “Daha sonra yaparım” düşüncesiyle hareket eden bireyler, zaman daraldığında yoğun bir stresle karşı karşıya kalabilir.

Bu davranışın üstesinden gelmek için öncelikle, görevi parçalara ayırmayı deneyebilirsiniz. Büyük ve karmaşık görevler göz korkutucu olabilir. Görevinizi küçük, ulaşılabilir parçalara ayırmak bu süreci kolaylaştırır. Örneğin, yalnızca 10 sayfa okuyup ardından kısa bir mola vermek veya başlangıç için sadece giriş kısmını yazmak gibi küçük hedefler belirleyebilirsiniz. Böylece, görevi daha yönetilebilir hale getirebilirsiniz. Aynı şekilde, zaman blokları oluşturarak çalışmayı deneyebilirsiniz. Örneğin, Pomodoro Tekniği’ni kullanabilirsiniz: 25 dakika çalışıp 5 dakika mola vermek gibi bir düzen, odaklanmanızı artırabilir ve zihinsel yorgunluğu azaltabilir.

Çoğu zaman en zor adım başlamak olur. Bu nedenle kendinize, “Sadece 5 dakika başlayacağım” gibi bir hedef koyabilirsiniz. Çoğu kişi, başladıktan sonra görevi tamamlamaya yönelik daha fazla istek duyduğunu fark eder. Hedeflerinizi belirlerken de gerçekçi olmaya özen gösterin. Örneğin, “Bugün yalnızca giriş kısmını tamamlayacağım” gibi daha küçük hedefler koyabilirsiniz. Bu, başarı hissini artırır ve motivasyon sağlar. Ayrıca, olumsuz düşüncelerinizi yeniden çerçevelemeyi deneyebilirsiniz. “Birkaç hafta sonra bunu hatırlamayacağım” düşüncesi, kısa vadede sizi rahatlatıyor olabilir. Ancak bu düşünceyi, “Bugün bu görevi tamamlayarak gelecekteki kendime kolaylık sağlıyorum” şeklinde değiştirmek daha işlevsel bir yaklaşım sunar. Görevlerinizi tamamladıktan sonra kendinizi ödüllendirmek de etkili bir yöntemdir. Örneğin, sevdiğiniz bir kahve içmek ya da bir dizi bölümü izlemek gibi küçük ödüller motivasyonunuzu artırabilir.

Bu süreçte duygusal durumlarınızı da göz ardı etmemek önemlidir. Kaygı, bu davranışı tetikleyen en temel duygulardan biridir ve bununla baş etmek için nefes egzersizleri ya da farkındalık çalışmaları yapabilirsiniz. Eğer bu davranış hayatınızın diğer alanlarında da sık sık tekrar ediyorsa, bir uzmandan destek almayı düşünebilirsiniz.

Son olarak, bir uygulama planı oluşturmak faydalı olabilir. Örneğin, 120 sayfalık bir kitabı okuyup özet çıkarma göreviniz varsa, bir günde yalnızca 20 sayfa okumayı ve ardından kısa notlar almayı hedefleyebilirsiniz. Sonraki günlerde bu notları genişleterek özetinizi tamamlayabilirsiniz. Görevi küçük parçalara bölerek süreci zamana yaymak, hem kaygınızı azaltır hem de son dakika stresinden kaçınmanıza yardımcı olur.

Kendinizi sürekli erteleme döngüsü içinde buluyorsanız, bunun yalnızca zaman yönetimi değil, aynı zamanda duygusal süreçlerle de ilişkili olduğunu unutmayın. Kendi sınırlarınızı aşmak için gösterdiğiniz çabayı takdir ediyorum. Unutmayın, küçük adımlar büyük değişimlere kapı açar.

Cevabım umarım faydalı olmuştur. 🌸

Değerlendirilmesini istediğiniz farklı bir sorun veya aklınıza takılanları sorabilirsiniz. 💐

Sevgiler,

Psikolog Betül Canbel