İletişim ve üslup sorunumu nasıl hallederim?

Merhabalar,

Paylaştıklarınızdan bir yandan çevrenize karşı kırıcı olmak istememenizi, kendinizi iyi ifade etmek istemenizi ancak diğer yandan belki de farkında olmadan konuşurken sert bir hal aldığınızı anlıyorum. Kendi iletişim tarzınızın farkında olmanız ve bunu değiştirmek için adım atmanız çok kıymetli bir başlangıç. Bu noktada sahip olduğunuz iletişim tarzına ve bu iletişim biçimini dönüştürmek için neler yapabileceğinize birlikte bakalım isterim.

Sevgili danışan geliştirdiğiniz bu iletişim tarzı geçmişten gelen "kendini koruma" temalı savunma mekanizması olabilir. Yani çocuklukta oluşan “Sert konuşarak kendini korumayı öğrenmek” “Anlaşılmak için sesini yükseltmek zorunda kalmak” gibi deneyimlerden kaynaklanıyor olabilir. Bu noktada size sormak istiyorum. Kendinizi nerelerde, hangi kişilerle daha fazla bu tarzda konuşurken buluyorsunuz? Bu tarz konuşmalar sizin hayatınızda ne zamanlar işe yaramıştı? Spesifik örnekler üzerinde düşünmek sizi geçmiş deneyimlerinize yönelik aydınlatabilir.

Kendimizi ifade etmede önemli rolü olan düşünce davranış zincirini de ele almak isterim. Düşünmeden konuşmanız konuşma anında otomatik düşüncelerin devrede olduğunu gösterir.

Otomatik düşünce, bir olay ya da durum karşısında zihinde istemsizce beliren, hızlı, genellikle sorgulamadan inanılan düşüncelerdir. Bu düşünceler o kadar hızlı gelir ki, çoğu zaman fark etmeden kişinin duygularını ve tepkilerini yönlendirir. Örneğin bir durum karşısında biri bize cevap vermediğinde ne olduğunu bilmeden o kişinin bize kızgın olduğunu düşünüp karşımızdaki kişiye yükselmemiz gibi. Bu noktada tetikleyici- düşünce- duygu- davranış günlüğü tutmanız düşüncelerinizi dönüştürmeniz adına yardımcı olabilir. Örneğin Tetikleyici (eleştiri) - Düşünce (“Yetersizim”, “Haklı olduğumu göstermek zorundayım”) - Duygu (öfke) -Davranış (sert tepki) gibi.

Kendinizi ifade şeklini yeniden yapılandırmaya gelecek olursak kendinizi ifade etmeye başlamadan önce küçük bir mola vermek, bir iki derin nefes almak ve kısa bir içsel kontrol yapmak işe yarayabilir. Mesela hemen “Hayır!” demek yerine, “Bir düşüneyim” ya da “Şu anda uygun olup olmadığımı kontrol edeyim” gibi araya yumuşak bir cümle sıkıştırmak ya da biri bir şey sorduğunda, kendi iç sesinizle “Şu anda nasıl bir tonla cevap vereceğim?” diye kısa bir iç gözlem yapmak etkili bir adım olabilir. Bu noktada kendimizi ifade ederken en önemli faktörlerden biri olan ben dilinden de bahsetmek isterim. Örneğin karşımızdakinin bizi anlamadığını hissettiğimizde “Sen zaten beni dinlemiyorsun.” gibi karşımızdakini suçlayıcı değil de “Kendimi anlatamadığımı hissettiğimde üzülüyorum.” olayın kendimiz üzerindeki etkilerini anlatmak gibi. Bunun yanında ayna karşısında veya ses kaydıyla konuşma pratiği yapmak, konuşurken beden diline dikkat etmek (kaş çatma, ses tonu, yüz ifadesi) konuşma tonu ve mimikleri fark etmek için etkili egzersizler olabilir.

Bunları konuşmak isterseniz ya da hayatınızda belirli bir olaydan sonra bu değişikliği fark ettiyseniz, daha detaylı paylaşım da yapabilirsiniz. İletişim kasları, düzenli küçük pratiklerle ve kendine ufak izinler tanıyarak güçlenebiliyor. Cevabımın faydalı olmasını umuyor, sağlıklı günler diliyorum.

Psikolog Fatma Gizem Bitgen