İrademi nasıl kontrol edebilirim?

Merhabalar Sevgili Danışan,

Yaşadığınız durumda, irade ve istikrar konusunun sizi ne kadar etkilediğini fark ettiğiniz ve bunu çözmek için bir yol aradığınız için teşekkürlerimi sunarak başlamak isterim. İrade kontrolü, birçok insanın zorlandığı bir konu, özellikle yemek yeme, spor yapma ve planlara sadık kalma gibi alanlarda zorluklar yaşamak oldukça yaygındır. Bu durumun temel nedenlerini anlamak ve adım atmak önemlidir.

Yemek yerken doyduğunuz halde yemeye devam ettiğinizi ve özellikle can sıkıntısının sizi buna yönlendirdiğini paylaştınız. Bu durum genellikle duygusal yeme olarak adlandırılır. Can sıkıntısı, stres, üzüntü ya da boşluk hissi gibi duygular bizi kısa süreli bir rahatlama sağlayan yemeklere yönlendirebilir. Ancak bu davranış, duygularla başa çıkmanın bir yolu haline geldiğinde, kısır bir döngü oluşabilir.

İşe duygularınızı tanımakla başlayacaksınız. Yemek yemek istediğinizde, kendinize “Şu anda gerçekten aç mıyım, yoksa başka bir duyguyu bastırmaya mı çalışıyorum?” diye sorun. Eğer açlık değil, bir duygu tetikliyorsa bunu, o duyguyu anlamaya çalışın.

Kendinize canınız sıkıldığınızda yemek yemek yerine yapabileceğiniz başka şeyler belirleyin.Yürüyüşe çıkmak, bir hobiyle uğraşmak ya da sevdiğiniz bir kişiyle sohbet etmek gibi.

İrade ve istikrar, alışkanlıklarla da doğrudan bağlantılıdır. Başladığınız işleri sürdürememe, planlara sadık kalamama ve sporda devamlılık sağlayamama alışkanlık oluşturma sürecindeki zorluklardan kaynaklanıyor olabilir.

İlk olarak büyük planlar yerine küçük ve uygulanabilir hedefler koymak önemlidir. Her gün 5 dakika bir egzersizle başlamak ya da yemek yeme düzeninizde yalnızca bir öğünde değişiklik yapmak gibi. Küçük başarılar sizi daha çok motive edecektir.

Aynı anda birçok alışkanlığı değiştirmeye çalışmak zorlayıcı olabilir. Öncelikli olarak bir alışkanlık seçin ve sadece ona odaklanın. Örneğin, ilk olarak öğün aralarındaki abur cuburu azaltmayı hedefleyebilirsiniz. Bunu siz belirleyin ve her başarınızı kutlayın. Bu sevdiğiniz bir aktiviteyle ya da kendinize armağan edeceğiniz bir hediye ile ödüllendirmek olabilir.

Hangi durumların sizi yemeye yönlendirdiğini ya da sporu bırakmanıza neden olduğunu fark etmelisiniz. Örneğin, stresli bir gün yaşadığınızda mı yemek yeme ihtiyacınızı artıyor? Spor yapmaya karar verdiğinizde ne gibi düşünceleriniz var? Spora devamlılığınızı engelleyen ne?

Sürekli uyumak istediğinizi belirtmişsiniz. Yeterince dinlenememek ya da beslenme düzenindeki dengesizlikler, enerji eksikliğine yol açabilir.

Her gün aynı saatte uyumaya ve uyanmaya özen göstermelisiniz, bu uyku düzeninizi iyileştirebilir.

Yeterli protein, lif ve sağlıklı yağlar içeren bir beslenme düzeniniz olursa bu gün boyunca enerjinizi yüksek tutabilir. İşlenmiş gıdalardan mümkün olduğunca uzak durmaya çalışmalısınız.

Yaşadığınız durum altında yatan başka nedenlerle de bağlantılı olabilir. Özellikle bu durumlar hayatınızı önemli ölçüde etkiliyorsa ve baş etmekte zorlanıyorsanız bir psikologdan destek almak faydalı olabilir.

Unutmayın irade bir kas gibidir. Üzerinde çalıştıkça güçlenir. Kendinize karşı sabırlı olmanız ve küçük adımlarla başlamanız için kendinize izin vermelisiniz. Hoşça kalın…

Sevgiler,

Psikolog İrem Bor