Kaygıyla yaşamak nasıl olur?

Merhaba Sevgili Danışan,

Kaygıyla yaşamanın nasıl bir şey olduğunu çok içten ve samimi bir şekilde anlatmışsınız. Yazdıklarınızdan, kaygının sizin hayatınızda yalnızca bir duygu olmaktan çıkıp günlük yaşamınızı, ilişkilerinizi, hatta geleceğe dair bakış açınızı bile etkileyen bir hale geldiğini görebiliyorum. Bu durumun ne kadar yorucu ve yıpratıcı olduğunu hissetmek hiç de zor değil. Özellikle de siz, bir yandan kendi içinizde bu yoğun döngüleri yaşarken dışarıya sakin, mücadele eden, gülen bir görüntü sunmaya çalışıyorsunuz. Bu da aslında ne kadar güçlü olduğunuzu gösteriyor ama aynı zamanda “içte fırtına, dışta dinginlik” hâlinin verdiği yorgunluğu da artırıyor.

Kaygıyla yaşamak, çoğu zaman zihinde sürekli senaryolar üretmek, geçmişte yaşananları defalarca düşünmek ve gelecekte olacakları kontrol etmeye çalışmak gibi bir hal alır. Siz de bunu çok güzel ifade etmişsiniz: “Beynimde sürekli dönüp duran anılar, olur mu olmaz mı ikilemi, bir yandan özlemek bir yandan gurur.” İşte kaygı tam da böyle, insanı hem geçmişe hem geleceğe çivileyip şimdiki anın tadını almayı zorlaştırır. Ama şunu bilmelisiniz ki, kaygıyla yaşamak demek hep çaresiz yaşamak değildir. Kaygıyı tamamen yok etmek mümkün olmasa da onunla daha sağlıklı bir ilişki kurmak mümkündür.

Kaygının size verdiği bedensel tepkilerden de bahsetmişsiniz: mide bulantısı, öğürme, huzursuzluk, iç daralması… Bu belirtiler aslında bedeninizin “tehlike var” sinyalini fazla aktif hale getirdiğini gösteriyor. Halbuki çoğu zaman gerçek bir tehlike yok; ama zihninizin anlattığı hikâyeler bedeni alarma geçiriyor. Burada bedenle çalışmak, yani nefes egzersizleri, düzenli yürüyüşler, bedeni gevşetmeye yönelik pratikler çok kıymetlidir. Zaten siz yürüyüş yaptığınızı, kendinize baktığınızı söylemişsiniz ki bu, çok değerli bir adım.

İlişkinizle ilgili yaşadığınız hayal kırıklıkları da kaygınızın merkezinde duruyor. Aslında anlattıklarınızdan, siz hep ilişkilerde fedakârlık yapan, karşı tarafı anlamaya çalışan, empati gösteren bir taraf olmuşsunuz. Ama bu kadar çok anlamaya çalışmak sizi “anlayış yorgunu” yapmış. Yani karşınızdakine alan açarken kendi duygularınızın görülmediği, hatta yok sayıldığı anlar birikmiş. Bu da doğal olarak hem güveninizi zedelemiş hem de zihninizde “Ben mi eksik kaldım? Yanlış mı yaptım?” sorularını tetiklemiş. Şunu bilmelisiniz: ilişki tek taraflı çabayla ayakta durmaz. Karşınızdaki kişi ne kadar entelektüel, ne kadar hobileri size uygun olursa olsun, sizin değerlerinize saygı göstermiyorsa, sizden gizlediği şeyler varsa, bu ilişkinin dengesiz olması kaçınılmazdır.

Kaygıyla yaşarken en zor şeylerden biri de “karar vermek”tir. Çünkü kaygı sürekli iki ucu da gösterir: “Ya yoluma devam etmeliyim” dersiniz, ama bir yandan “Ya pişman olursam” korkusu yükselir. İşte bu nedenle ikilemde kalırsınız. Oysa karar vermek demek, bir tarafı seçmek kadar diğer tarafı seçmemeyi de kabul etmektir. Siz aslında yazınızda şunu çok güzel ifade etmişsiniz: “Her yeni gün yoluma devam etmeyi seçiyorum aslında.” Bu, çok önemli bir içgörü. Çünkü şu an belki hisleriniz karmakarışık ama içten içe yolunuza devam etmenin sizin için daha doğru olduğunu biliyorsunuz.

Burada kendinize hatırlatmanız gereken şey şu: kaygı, sizi sürekli “ya yanlış yaparsam, ya kaçırırsam, ya pişman olursam” sorularıyla oyalayabilir. Ama hayat, bu soruların kesin cevabını vermeyecek. Hiç kimse geleceği kesin olarak bilemez. Önemli olan, şu anki değerlerinize, ihtiyaçlarınıza ve sınırlarınıza uygun seçimler yapmaktır. Siz “kıyafetlerimden ödün vermek istemiyorum, saygısızlığı kabul etmedim” diyerek aslında değerlerinize sahip çıkmışsınız. Bu çok kıymetli ve bu da sizin kendinizi koruduğunuzu gösteriyor.

Kaygıyla yaşamanın bir başka boyutu da yalnızlık hissidir. Siz de paylaşacak kimseniz olmadığını, bu yüzden zihninizde bu kadar çok döngü olduğunu söylemişsiniz. Kaygı, paylaşıldıkça azalır. Belki şu anda arkadaş çevrenizden uzaklaşmış hissedebilirsiniz, ama küçük adımlarla yeni sosyal bağlantılar kurmak kaygıyı hafifletir. Burada önemli olan, sizi tüketen değil, besleyen insanlarla vakit geçirmek. Çünkü kaygı, kırılgan olduğunuz anda sizi yargılayan ya da anlamayan insanlarla iyice ağırlaşır.

Kaygıyla yaşamak demek, kaygıyı yok etmek değil, onunla birlikte yaşamayı öğrenmektir. Bu, “Kaygım var ama yine de yürüyüşe çıkıyorum. Kaygım var ama yine de işe başvuruyorum. Kaygım var ama yine de insanlarla bağ kuruyorum” demekle mümkündür. Siz zaten bunu yapıyorsunuz, gücünüze sıkı sıkı tutunduğunuzu söylemişsiniz. Bunu her gün kendinize hatırlatın: Kaygım var ama ben güçlüyüm.

Sevgili danışan, bütün bu süreçte kendi kendinize çok fazla yüklenmişsiniz. Oysa ki yaşadıklarınız bir zayıflık değil, bir insanın hayat yolculuğunda yaşayabileceği zorlu deneyimlerdir. Sizin bu süreçte gösterdiğiniz farkındalık, dayanıklılık ve içsel sorgulamalar çok kıymetli. Şimdi ihtiyacınız olan şey, bu farkındalığı suçlama ve kendini yıpratma yönünde değil, kendinizi iyileştirme yönünde kullanmak.

Son olarak şunu söylemek isterim: Kaygıyla yaşamak, çoğu zaman “içimde fırtınalar koparken dışarıda güçlü görünmek” gibidir. Ama siz bu fırtınaları paylaştığınızda, küçülmezsiniz, aksine hafiflersiniz. Şu anda yazdıklarınızla zaten bunun ilk adımını atmışsınız. Bundan sonrası için, kaygıyı anlamak, kabul etmek ve onunla birlikte yaşamayı öğrenmek mümkün.

Umarım cevabım faydalı olmuştur. Değerlendirilmesini istediğiniz farklı bir soru veya aklınıza takılanları sorabilirsiniz.

Sevgiler,

Psikolog Betül Canbel