kendimi daha çok nasıl sevip, geliştirebilirim?

Merhaba Sevgili Danışan,

Senin yazdıkların bana, hem güçlü bir farkındalığın hem de uzun zamandır taşıdığın bir yorgunluğun olduğunu gösteriyor. 18 yaşındasın, ergenlikten genç yetişkinliğe geçiş dönemindesin ve bu dönem duygusal dalgalanmaların, kendini sorgulamanın ve “kimim, ne istiyorum” sorularının en yoğun olduğu yıllardır. Üstelik sen bu süreci terapiyle desteklemişsin, kendini anlamaya çalışmışsın; yani çaban ve niyetin zaten çok kıymetli. Şu anda yaşadığın bıkkınlık, tükenmişlik ve ertelme davranışları senin tembel ya da yetersiz olduğunu göstermez; aslında uzun zamandır çabalayan bir zihnin doğal tepkisidir.

Şu anda hissettiğin yorgunluk, mükemmeliyetçilik ve kendinden beklenti yükü aslında seni içten içe yıpratıyor. Kendini sevmek, “kendimi çok beğeniyorum” demek değildir; kendine şefkatle yaklaşabilmektir. Hata yaptığında, ertelediğinde, yorulduğunda “bu da normal, şu an elimden gelen bu” diyebilmektir. Bir günlüğe her gün 2-3 cümle “Bugün kendime şefkatli olmak için…” diye başlayarak yazabilirsin. Böylece zihnin yavaş yavaş seni eleştirmek yerine desteklemeye başlar.

Büyük hedefler (YKS, gelecekteki meslek, mükemmel bir hayat) zihni çok yorabilir. Bunun yerine her gün için “bugün en fazla 1 saat ders, 15 dakika yürüyüş, 5 dakika nefes” gibi küçük hedefler koy. Bitirdiğinde bunu takvimine işaretle. Beyin küçük başarıları görünce dopamin salgılar ve bu motivasyonu artırır. Küçük zaferler birikerek büyük değişimlere dönüşür.

Senin en çok yorulduğun şeylerden biri de “aşırı düşünmek” olduğunu söylüyorsun. Zihin böyle durumlarda geçmiş ve gelecek arasında gidip gelir, bir sürü “neden” sorusu üretir. Bu noktada “şimdi ne hissediyorum?” sorusunu sormak çok faydalıdır. Geçmişi veya geleceği değil, sadece o anki bedensel duyumu fark etmek (kalbim hızlı mı atıyor, midem sıkışık mı) ve derin nefes almak döngüyü kırar. Her gün 5 dakika “nefes + beden farkındalığı” çalışmaları yapabilirsin.

Kendini ifade edemediğini ve çok yorgun olduğunu yazmışsın. Bu durumda senin için güvenli bir alan oluşturmak çok önemlidir. Bu alan bir günlük olabilir, bir sanat etkinliği olabilir, şarkı söylemek, yürüyüş yapmak, fotoğraf çekmek gibi yaratıcı veya sakinleştirici bir aktivite olabilir. Orası sadece senin için olur ve başkalarının onayına ya da görünürlüğüne ihtiyaç duymazsın. Böylece “içimde kimseye anlatamadığım şeyler” bir çıkış bulur.

Ücret meselesi çok haklı bir kaygı. Türkiye’de bazı üniversitelerin psikoloji bölümlerinde süpervizyon altında ücretsiz veya çok düşük ücretli danışmanlık hizmetleri oluyor. Aradığında online seçenekler bulabilirsin. Ayrıca bazı belediyelerin veya gençlik merkezlerinin ücretsiz psikolojik destek hatları var. Bunlar terapi kadar düzenli olmasa da, seni dinleyen bir profesyonelle bağ kurmak için iyi bir geçiş olabilir. Bunun yanında uygun ücretli seans yapan ve buna kontenjan ayıran psikologlar da var. Onlara erişimi de sosyal medya üzerinden sağlayabilirsin.

“Her şeyi mükemmel yapmalıyım” beklentisi seni hem erteleme döngüsüne sokar hem de enerjini tüketir. Kendine “%70 yeterli” kuralını koyabilirsin. Örneğin “bu hafta YKS için 10 saat ders çalışmalıydım” yerine “bu hafta elimden geleni yaptım, 5 saat bile kıymetli” demek. Bu, zihnini rahatlatır ve seni adım atmaya teşvik eder.

Her akşam 5 dakika “Bugün beni ne mutlu etti, ne üzdü, ne öğrendim?” sorularını yazmak hem duygularını düzenler hem de seni kendine yaklaştırır. Böylece içindeki saklı duygular yavaş yavaş görünür olur. Bu yazılar kimseye gösterilmeyecek, tamamen senin için olacak.

Kendini sevmek sadece duygusal değil bedensel olarak da ilgilenmektir. Sabah kalktığında aynada kendine gülümsemek, duşta sevdiğin bir şarkıyı dinlemek, sevdiğin bir kokuyu odana sıkmak, her gün bir bardak su içerken “kendime iyi bakıyorum” demek gibi küçük ritüeller bilindışında güçlü mesajlar oluşturur.

Ailenin bilmesini istemediğin için şu an yalnız hissediyor olabilirsin. Ama arkadaşlık bağlarını veya güvendiğin bir öğretmeni, bir mentoru kullanmak bile seni hafifletir. Bu “sorunlarını yüklemek” değil, insan olmanın doğal bir ihtiyacıdır. Sen de birinin omzuna yaslanmaya, destek almaya hakkın var.

18 yaş, kimliğin, hedeflerin ve ilişkilerin şekillendiği bir dönem. Şu an yaşadığın yorgunluk ve arayış, aslında bir geçişin ve büyümenin işareti. Bu dönemden çıkarken çok daha kendini tanıyan, öz-disiplinli, duygusal zekâsı yüksek bir yetişkin olacaksın. Şu an “bitmiş” hissetmen “böyle kalacağım” demek değildir. Kendine “şu an geçici bir süreçteyim, bu da geçecek” demek bile kaygıyı azaltır.

Sevgili danışan, sen zaten kendini geliştirmek için adımlar atmış, terapi almış, kendini sorgulayan birisin. Yani içsel gücün var. Şimdi bu gücü, kendine şefkatle yaklaşmak ve küçük adımlarla ilerlemek için kullanabilirsin. Bütün bunları yaparken zihninin “hemen sonuç” beklemesi çok doğal, ama bu bir süreç. Her gün çok küçük bir adım atmak bile birkaç ay sonra büyük bir dönüşüm yaratır.

Umarım cevabım faydalı olmuştur. Değerlendirilmesini istediğin farklı bir soru veya aklına takılanları sorabilirsin.

Sevgiler,

Psikolog Betül Canbel