Kızım her gün okuldan gelince bir bahane bulup ağlama krizlerine giriyor

Merhabalar,

Yazdıklarınızı okuduğumda çocuğunuzun içinde bulunduğu durumun sizi nasıl çaresiz hissettirdiğini çok net bir şekilde hissettim. Paylaştıklarınızdan çocuğunuzun üstündeki sorumluluklar sebebiyle duygusunu düzenlemekte zorlandığını görüyorum. Biz yetişkinler için onların dünyası küçük gibi görünse de 2.sınıf dönemi yaş grubunda çocuklar arkadaş ilişkilerinin yoğunlaşması ve artan akademik kaygıyla birlikte aslında kendi dünyalarında çok da kolay bir durum içerisinde değillerdir. Şimdi bu pencerede çocuğunuzun gelişim dönemine ve sizin neler yapabileceğinize birlikte bakalım.

Kızınızın yanlış yapınca ağlama, ödevi erteleme, hayır cevabıyla zorlanma gibi davranışları duygusal regülasyon güçlüğü, performans kaygısı, yaş gelişimi gibi durumlarla uyumlu görünüyor. "Yanlış çizdim, yanlış yaptım." diye ağlaması ve bir daha yapmak istememesi mükemmel yapma baskısından kaynaklanıyor olabilir. Hata yapmaktan korkuyor çünkü öğretmeninin, sizin, arkadaşlarının gözünde yetersiz görünmekten çekiniyor. Diğer yanda kurallara sürekli uymak zorunda olduğu, sessiz kalmak zorunda olduğu okuldan gelir gelmez ödevlerini yapmak zorunda hissetmesi de duygularının taşmasına sebep olabilir.

Sevgili ebeveyn en önemlisi ise kızınız henüz duygularını düzenlemeyi öğrenmemiş olabilir. 7–8 yaş çocukları henüz sabretmek, hayırı kabul etmek, duyguyu söze dökmek konusunda yetişkin gibi değildir. Bu bir “davranış problemi” değil, gelişimsel bir dönemdir.

Peki neler yapabilirsiniz?

Bu noktada ilk olarak bir rutin oluşturmanızı önereceğim. Bu yukarıda da belirttiğim gibi okuldan gelir gelmez ödev yapmayı içermeyen bir program olmalı. Örneğin eve geldiğinde ilk olarak 20-30 dakika serbest zaman ardından yemek veya atıştırmalık, sonrasında zıplama esneme gibi bir fiziksel hareket ve ödev gibi bir rutin olabilir. Bunu çocuğunuzla belirlemeniz çocuğunuzu hem sakinleştirir hem de kendi sorumluluğunu almasını sağlayabilir.

İkinci olarak 10 dakika süren bir ödevi 1 saate kadar uzatması üzerine konuşalım. bu davranışı kızınızın ödevi gözünde çok büyüttüğünü gösteriyor. O halde ödevi 5 dakikalık küçük parçalara bölebilir, her parça bitince 1–2 dakika minik molalar verebilir, kum saati, zamanlayıcı veya sticker gibi yöntemlerle keyifli hale getirmeyi deneyebilirsiniz. Bu sayede beyin “başardım” sinyali alır ve kaygı azalır.

Üçüncü olarak ağlaması üzerine konuşalım. Çocukların öfkesinin ya da ağlamasının her zaman mantıklı bir izi yokmuş gibi görünebilir dışarıdan. Ama o an, onun için dünya kadar gerçek, dünya kadar acıtıcı. Ağlama krizi sırasında mantık devre dışıdır. O an söylenen hiçbir söz işe yaramaz. Bu noktada kızınız sakinleşince “Şu an çok sinirlendin, buradayım. Hazır olduğunda devam ederiz.” gibi bir cümle ile öncelikle duygularını gördüğünüzü ve anladığınızı belirtmeniz kızınızın anlaşıldığını hissetmesi ve duygularını düzenlemeyi öğrenmesi noktasında önem teşkil ediyor.

Bununla birlikte süreç boyunca “Yanlış yapman, öğrenmenin bir parçası.”, “Mükemmel olman gerekmiyor. Denemen yeterli.”, “Birlikte sadece ilk adımı yapalım, gerisi kolaylaşacak.” gibi cümleler ile geri dönüşlerde bulunmanız çocuğunuzun duygusunu adlandırması noktasında yardımcı olacaktır.

Dördüncü olarak hayır deme konusunu ele alalım istiyorum. Sevgili ebeveyn çocuklara hayır denildiği zaman fazla açıklamalara gerek yoktur. Evin bir kuralı varsa buna uymalıdır. Evet anlayışlı olmanız, duygularını yansıtmanız önemli ancak ebeveyn olarak sınırları belirleyen sizsiniz. “Hayır çünkü şimdi yemek yiyeceğiz, bak şöyle olacak…” gibi açıklamalar çocuğun pazarlık yapmasına neden olur. Bunun yerine “Şimdi değil. İstersen 10 dakika sonra tekrar sorabilirsin.” gibi bir açıklama ile erteleme hayırı yumuşatır ve öğrenilebilir kılar.

Süreç boyunca yazmaya devam edebilirsiniz. Cevabımın faydalı olmasını umuyor, sağlıklı günler diliyorum.

Psikolog Fatma Gizem Bitgen