Kızım üniversite sınavlarına çalışmıyor

Merhaba sevgili danışan,

Yazdıklarınızdan hem kızınız için duyduğunuz kaygıyı hem de bu duruma karşı elinizden geleni yapmaya çalıştığınızı hissetmek için çabalıyorum. Ebeveyn olmak, çoğu zaman çaresizlikle baş etmeyi de öğrenmek demek. Özellikle bir şeylerin ters gittiğini düşündüğümüzde ve buna rağmen çabalarımız sonuçsuz kaldığında, içimizde büyük bir yorgunluk, hatta umutsuzluk oluşabiliyor. Bu duygular tamamen insani ve sizin gösterdiğiniz özen aslında kızınız için hâlâ ne kadar güçlü bir destek olduğunuzu da gösteriyor.

Gençlerin sınav süreçlerinde sergilediği bazı davranışlar, ilk bakışta “umursamama”, “rahatlık” ya da “sorumsuzluk” gibi görünebilir. Ancak bu davranışların altında sıklıkla kaygı, korku ya da başarısızlık hissi gibi duygular yatar. Yani dışarıdan “vurdumduymaz” görünen bir genç, aslında içten içe oldukça kaygılı olabilir. Bu da bir savunma biçimidir. Yani sıkışmış duyguları rahatlatmak için kullanılabilir. Kendiyle yüzleşmek yerine, bilgisayar başında vakit geçirmek; baş etmesi zor olan duygulardan kaçmanın bir yoludur. Beyin bunu bilinçli yapmaz, ama kişiyi o anlık rahatlatacak şeylere yönelir. Oyun, sosyal medya ya da erteleme birer kaçış olabilir.

Bu stresli dönemde kızınıza destek olmak ve onun duygularına dokunabilmek istiyorsanız, “Neden ders çalışmıyorsun?” gibi doğrudan cevap isteyen sorular yerine, “Bu sınav seni nasıl hissettiriyor?”, “Seni en çok zorlayan şey ne?”, “Sana nasıl yardımcı olabilirim?” gibi sorular sormak daha faydalı olabilir. Bu tarz sorular, kızınızın duygularını anlamaya yönelik olduğu için yargılamadan konuşabilmenize yardımcı olabilir.

Çünkü gençler, genellikle anlaşılmadan yönlendirilmekten yorulurlar. Olaylara onların gözünden bakmak çok kıymetlidir. Kızınız, sizin onun yanında olduğunuzu, sadece başarılarında değil; çabalarken, zorlanırken de destek verdiğinizi hissettiğinde, “yapamam” düşüncesi yerine “deneyebilirim” diyebilir hale gelir.

Zaten başa çıkamadığı bir duygu durumu içindeyken bir de anlaşılmadığını hissetmek, onu daha da yalnızlaştırabilir. Bu yüzden çoğu zaman, hayal kırıklığı yaşamamak, yaşatmamak için beklentileri düşük tutmaya çabalayabilir. "Zaten çalışmadığım için, başarılı olmam benden istenmez. Çalışıp da başaramazsam başarısız olurum." gibi düşüncelerden kaçmak isteyebilir Kızınız, söylenen her şeyi kaygılı bir şekilde algılayabilir. Bu nedenle, cümlelerinizi özenle seçmeye çalışmanız aranızdaki ilişkiyi güçlendirir.

Sınavla ilgili konuşurken, “başarılı olmalısın” yerine, “çabaladığın sürece seninle gurur duyarım” gibi süreci, çabasını önemseyen ifadeler kullanmak üzerindeki baskıyı hafifletir. Çünkü gençlerin en çok zorlandığı yer, “yetersizim” duygusudur. Bu duyguyla baş edemediklerinde, kendilerine güvenmekte zorlanırlar.

Karmaşa, kaygıyı besler. Bu yüzden birlikte küçük adımlarla bir rutin planı yapmak işe yarayabilir. Örneğin; sabah aynı saatte kalkmak, birlikte kahvaltı etmek, gün içinde belli bir saat oyun, belli bir saat ders olacak şekilde, esnek ama sınırları olan bir düzen kurabilirsiniz. Derse odaklanmakta güçlük çekiyorsa yanında destek olan birini görmek onu motive edebilir. Aynı masaya oturup siz bir şeylerle ilgilenirken onun da ders çalışabileceği beraber zamanlar yaratmak ilgisini diri tutmaya yardımcı olabilir. Ev ortamı bazen boğucu ve yorucu enerjileri hatırlatıyor olabilir. Beraber ders çalışma saatinizde bahçeye, balkona çıkabilir, bir kafeye gidebilir çayınızı yanınıza alıp mola anlarında sohbet edebilirsiniz. Bu düzende mutlaka dinlenmeye ve eğlenmeye de yer açmak önemli. Yanında bir eşlikçinin olduğunu bilmek belki rahatça odaklanabilmesine yardımcı olabilir.

Bir diğer önemli nokta, sizin kendi duygularınızla da ilgilenmeniz. Bu durumun sizi ne kadar etkilediğini açıkça belirtmişsiniz. Bu çok kıymetli bir farkındalık. Sizin için de hayalleri için çabalaması eminim çok önemlidir. Kızınız için bir şeyler yapmaya çalışırken, kendinizi ihmal etmeden, sizin de destek alabileceğiniz alanları araştırmanız iyi bir başlangıç olabilir.

Şu anda size karşı tepkisiz görünse bile, içten içe bu ilgiyi duyumsadığını bilin. Bu süreçte bir uzmandan destek almak, iletişiminizin sağlıklı temellenmesine; kızınızın sürecindeki duygularını iyi yönetebilmesine yardımcı olabilir. Hem sizin hem kızınızın üzerindeki yükü hafifletebilir. Sizin sevginiz ve desteğiniz, onun için her zaman en büyük güç olacaktır.

Sevgilerle...