Kontrol manyaklığından kurtulmak?
Her şeyi kontrol etme takıntım var. Herhangi bir şey tahminimden farklı bir şekilde olunca ya da planın dışına çıkılınca anksiyete yaşıyorum. Her şeyi kontrol etmeye çalışıyorum ama yapamıyorum. Akışa güvenemiyorum. Bunu nasıl yenebilirim? Nasıl akışa ve kadere güvenebilirim? Gerçekten kader diye bir şey var mı? Kontrol manyaklığı hem bana hem de çevreme zarar veriyor. İnsanları da geriyorum. Buna çok üzülüyorum ama elimde değil.
Bu soru 29 Mayıs 2025 23:06 tarihinde Psikolog Ezgi Aydın tarafından cevaplandı.
- Paylaş:
Merhabalar sevgili danışan,
Öncelikle burada soru sorma cesareti gösterdiğiniz için size teşekkür etmek isterim:)
Yazdıklarınızı okurken, zihninizin sürekli tetikte olduğunu, her şeyin kontrol altında olması için büyük bir çaba harcadığınızı çok iyi anlıyorum. bir şeylerin yanlış gitmesinden, beklenmedik bir durumla karşılaşmaktan ya da belki geçmişte yaşanmış bazı kontrolsüz deneyimlerin tekrarından korunmak için devamlı tetikte olabilirsiniz... Bu tetikte olma halinin, ayakta kalmak için gösterdiğiniz çabanın sizi ne kadar yorduğunu, hatta çevrenizle olan ilişkilerinizde bile bazı sıkışıklıklara neden olduğunu fark etmişsiniz… Bu, çok önemli ve değerli bir farkındalık :)
Aslında her şeyi kontrol etme arzusu çoğu zaman yüzeyde mükemmeliyetçilik gibi görünse de, derinlerde güvende hissetme ihtiyacıyla ilişkilidir. Çünkü bilinmezlik, belirsizlik kaygı yaratır. Oysa belirsizlikler hayatın tümüdür, hayat bizlere akışta kalmayı öğretmeye çalışırken zihnimiz sürekli sorularımıza bir yanıt bulmak ister... Bu yanıtların peşinden koştukça ve bir cevap alamadığımızda da kaygı düzeyimiz artmaya başlar. bu noktada beyin çareyi önlem almakta bulur Plan yapmak, detaylara hakim olmak, kontrolü elde tutmak… Ama sorun şu ki, hayat bizim çizdiğimiz çerçevelere her zaman sadık değildir:)
Yaşadığınız bu kaygıyla birlikte zihnimiz alarm moduna geçer peki bu alarm ne zaman kuruldu? Belki de bir dönem, her şeyin kontrolden çıktığı bir zamanda yalnız kaldınız… Belki de başa çıkmak zorunda kaldığınız bir kriz, sizde her şeyi ben kontrol etmezssem yine kötü bir şey olabilir inancını ortaya çıkardı...
Bu noktada kendinize şu soruyu yöneltebilirsiniz;
“Hayatı kontrol etmeye çalışmak beni gerçekten koruyor mu, yoksa daha da yoruyor mu?”
Bazen akışa güvenememek, geçmişte o akışın sizi yaraladığı bir deneyime dayanabilir. Bu noktada, akışa güvenmek demek her şeyi boşvermek değil de kontrolün sınırlarını fark etmek ve sorumluluğun dışındaki alanlarda kendini serbest bırakabilmektir.
Kader konusu ise Gerçekten bizim elimizde olmayan şeyler var mı, yok mu? Bilimsel bakış açısıyla diyebiliriz ki; evet, bazı şeyler bizim irademiz dışında gelişiyor. Fakat hayata çok “ya hep ya hiç” bakmak da insanı yorabiliyor. Şöyle bir örnek vereyim: İstanbul’da trafikte şehre giden biri, yolu kapatan köprü nedeniyle saatlerce yolda kalıyor. Belki kontrol sizde değil, ama arabada nasıl davranacağınız, bu sıkışıklık anında neler hissedeceğiniz tamamen sizinle ilgili...
Son olarak; Her şeyi kontrol etmeye çalışmak, bazen hayatı kaçırmanıza neden olabilir. Çünkü güzellikler ve sürprizler çoğu kez plansız anlarda ortaya çıkar... Hayar bir akıştır ve bu akışta bazen çırpınmak yerine kendimizi bırakmak gerekir... Akış sizi gitmeniz gereken yere götürecektir belki de ona bir şans vermelisiniz.
Size tavsiyem, bir deftere ya da kağıda ''kontrolünüzde olan'' ve '' kontrolünüz dışında gelişen'' durumları liste haline getirmeniz. Bu listeyi oluşturduktan sonra şunu göreceksiniz; aslında her iki tarafı da kontrol etmeye çalışıyorsunuz değil mi? Kontrol etmemiz gereken taraf sadece dokunabildiğimiz şeyler olmalıdır aslında... Peki ya sizin yaptığınız nedir? akışa müdahale etmek mümkün müdür? :)
Sevgili danışan, Unutmayınız ki, Hayat her zaman cevapsız sorularla doludur, sürekli soruların cevaplarını bulmak üzere koşarsanız pek çok güzel manzarayı gözden kaçırabilirsiniz...
Daha fazla sormak istediğiniz bir konu olursa, yeni bir soru oluşturabilirsiniz :)
Kendinizden hak ettiğiniz değeri esirgemediğiniz, sorunlarla başa çıkabilecek gücü kendi içinizde keşfedebildiğiniz sağlıklı günler dilerim.
Sevgiler,
Psikolog Ezgi Aydın