Mükemmeliyetçilik özelliğimden nasıl kurtulurum?

Merhabalar Sevgili Danışan,

İçinde bulunduğunuz durumu anlamlandırıp dürüstlükle ifade etme cesareti gösterdiğiniz için sizi tebrik ediyorum. Paylaştıklarınızdan özellikle geçmiş deneyimlerinize dayanarak işe girme konusunda temkinli yaklaştığınızı, en doğru kararı vermek istediğinizi ve bu konuda hata yapmak istemediğinizi anlıyorum. Yaşadıklarınız doğrultusunda böyle düşünmeniz oldukça anlaşılır ancak bazen doğru iş, işe girdikten sonra doğru hale gelir. Kalıcı olan huzur, mükemmel karardan değil, kendinize alan tanıyabilmenizden geçer. Bu noktada sahip olduğunuz bakış açısını ve bu bakış açısını nasıl dönüştürebileceğinize birlikte bakalım isterim.

Sevgili danışan “Eğer bir işe gireceksem ömür boyu kalmalıyım” gibi düşünceler, aslında geçmişle bağlantılı olarak başarısız olma ya da tekrar hayal kırıklığı yaşama korkusunun bir kılıfı olabilir. Bu düşünceleriniz mükemmeliyetçilikten kaynaklı bir kaçınma stratejisi olabilir. Bu durum da çoğu zaman “harekete geçmemek” için akla çok mantıklı gelen bahaneler üretmeye sebep olur. Bu sebeple "başlamazsam hata yapmam" hissiyle beklemeyi tercih ediyor olabilirsiniz.

Bu noktada sahip olduğunuz düşünce kalıplarını ele almak önemli bir adım olacaktır. Hepimiz zaman zaman dünyayı olduğu gibi değil, zihnimizin filtresinden geçtiği gibi algılarız. Bu filtreler bazen tozludur, bazen dar açılı, bazen de abartılı büyüten bir mercek gibidir. Bu duruma psikolojide “bilişsel çarpıtma” denir. Bu nokta da sizin sahip olduğunuz “Bir işe girdiğimde orada ömür boyu kalmalıyım.” düşüncesi ya hep ya hiç bilişsel çarpıtmasına "Ya yine çıkarsam." felaketleştirme bilişsel çarpıtmasına işaret ediyor gibi görünüyor. Bu çarpıtmalar bizi hareketsiz, cesaretsiz ve kararsız hale getirir. Çünkü zihnimiz güvenli olanı, yani risk almamayı seçer. Ama önemli olan çarpıtmaların otomatik olarak gelip gittiğini ve onlara inanmak zorunda olmadığımızı fark etmektedir.

Bu noktada bu gibi düşünceler geldiğinde düşünceyi fark ederek “Şu an aklımdan geçen gerçek mi, yoksa zihnim bir tuzağa mı düştü?” diye kendinize sorup “Bu işe girmem, sonsuza kadar orada kalmak zorunda olduğum anlamına gelmez. Başlayıp görmek bir seçenektir.” gibi bir alternatif düşünce üretmeyi deneyebilirsiniz.

İkinci olarak işle ilgili karar verme sürecinizi ele almak istiyorum. Kalıcı ve huzurlu bir iş hayatı, bir kerelik doğru karardan değil kişisel esneklik, deneme-yanılma ve gelişim sürecinden oluşur. İş, tıpkı ilişkiler gibidir. İlk buluşmada evlilik kararı nasıl verilmezse ilk mülakatla ya da ilk iş günüyle de işle ilgili genel bir kanıya varılamaz. Kısa deneyimler, gözlemler, firma ile ilgili araştırmalar iş ile ilgili fikir verebilir. Bu noktada çalışmak istediğiniz firma ile ilgili kapsamlı bir araştırma yapmanız, fırsat olursa linkedın gibi sosyal medya aracılığıyla orada çalışan kişilerden bilgiler edinmeniz, tam zamanlı başlamak çok büyük geliyorsa, freelance, yarı zamanlı, stajyerlik ya da proje bazlı işlerle başlamanız hem güvenli bir yol olabilir hem de karar verme sürecinizi destekleyebilir.

Bu süreçte bizlere her zaman yazabilirsiniz. Cevabımın faydalı olmasını umuyor, sağlıklı günler diliyorum.

Psikolog Fatma Gizem Bitgen