okb insanı ne hale getiriyor?

Sevgili danışanım,

Öncelikle Merhabalar. Mesajınızı okurken zorlayıcı bir süreçten geçtiğinizi hissettim diyebilirim. Sanki zihninizde istemediğiniz düşünceler beliriyor ve siz de bütün iyi niyetinizle “Ben böyle biri değilim” diyerek kendinizi anlatmaya çalışıyorsunuz. Bu duygunun, içinizde ne kadar derin bir kaygı ve suçluluk yarattığını görmek çok değerli bir farkındalık. Böyle bir konuyu, yargılanmaktan korkmanıza rağmen açık yüreklilikle paylaşabilmeniz; sizin hem duyarlı hem de değerlerinize ne kadar bağlı biri olduğunuzu gösteriyor.

Siz yaşadığınız durumu çok güzel tarif etmişsiniz: Gelen düşünce, ardından gelen yoğun bir kaygı ve “Ben kötü bir insan mıyım?” sorgusu… Bu, obsesif kompulsif bozuklukta (OKB) çok sık gördüğümüz bir döngüdür. OKB, kişinin zihninde istem dışı, rahatsız edici düşünceler (obsesyonlar) belirmesi ve bu düşüncelerle başa çıkmak için çeşitli zihinsel veya davranışsal tepkiler (kompulsiyonlar) vermesiyle karakterizedir. En önemlisi, bu düşünceler kişinin isteği dışında gelir ve kişi bu düşüncelerle özdeşleşmekten büyük bir korku duyar. Yani, düşündüğünüz şeyler sizin kim olduğunuzu tanımlamaz; aksine, rahatsızlık hissetmeniz, bu düşüncelerin sizin değerlerinize tamamen ters olduğunu gösterir.

Sizin yaşadığınız gibi, bir anlık "Acaba büyüyünce nasıl olurdu?" tarzı düşünceler, özellikle hassas yapılı bireylerde, ‘bu düşünceyi aklımdan geçirdiğime göre kötü biri miyim?’ kaygısına yol açabilir. Oysa düşünceler zihnimizde, bazen hiç istemediğimiz, bazen de bize çok anlamsız gelen şekillerde belirirler. Düşünmek, hissetmek değildir. Bir düşüncenin geçici olarak aklınızdan geçmesi, sizin onu onayladığınız ya da gerçekleştirmek istediğiniz anlamına gelmez.

Burada dikkatinizi çekmek istediğim önemli bir konu var sevgili danışanım: OKB’nin zorlayıcı bir yönü de, gelen düşüncelerle savaşmaya çalıştıkça onların daha da güçlenmesidir. Yani bir düşünceyi “bunu düşünmemeliyim!” diye bastırmaya çalıştığınızda, zihin bu düşünceyi daha çok önemser ve sık sık gündeme getirir. Örneğin size şu an ''Pembe fili düşünmeyin'' desem, ne olur?Aklınızda bir pembe fil belirir.Bu nedenle, bahsettiğiniz bu tür düşünceler geldiğinde kendinize şefkatle şunu hatırlatmanız çok kıymetli olur:

"Şu anda aklımdan bir düşünce geçti. Bu düşünceyi istemedim. Bu düşüncenin varlığı, benim kim olduğumu tanımlamaz."

Ve sonra dikkatinizi nazikçe başka bir noktaya yönlendirebilirsiniz.

Siz, annenize açılarak ve duygularınızı paylaşarak çok kıymetli bir adım atmışsınız. Yakın çevrenizde güvenebileceğiniz birinin olması büyük bir kaynak. Ancak şunu da vurgulamak isterim: OKB düşünceleri kişiyi zamanla oldukça yorabilir ve günlük yaşam kalitesini etkileyebilir. Bu nedenle bir ı uzmandan destek almak, bu yükü tek başınıza taşımak zorunda olmadığınızı hatırlamanıza ve daha sağlıklı başa çıkma yolları öğrenmenize yardımcı olabilir.

Uzman desteği ile OKB üzerine daha kapsamlı psikoeğitim almak, düşünce ve kaygı döngüsünü daha iyi anlamanızı sağlar. Aynı zamanda maruz kalma ve tepki önleme gibi bilimsel temelli yöntemlerle düşüncelerle savaşmak yerine onları yönetmeyi öğrenebilirsiniz. Bu süreç, içinizdeki suçluluk ve korku duygularının da hafiflemesine yardımcı olur.

Bu süreçte yakınlarınızdan veya bir uzmandan destek almaktan lütfen çekinmeyin.

Cevabımın faydalı olmasını umuyor, sağlıklı günler diliyorum.

Değerlendirilmesini istediklerinizi yeni bir soru ile sorabilirsiniz.

Psikolog Aysel Kacak