şemalar nasıl değişirr?
ben küçükken ailem tarafından hiç değerli hissettirilmedim hep kavga ediyorlardı zaten. güzel güvenli bir ailede yaşamadım. korku vericiydi küçüklüğüm. hep bi kurtarıcı arardım hayal ederdim. bana hiç kendi hakkımı savunmayı kendimi değerli önemli hissetmeyi öğretmediler kendimi hep diğerlerinden daha pasif özgüvensiz görür ve hissederdim. güzel de bulmazdım erkeklerle pek arkadaşlık yapmazdım utanırdım. şu an bu durum böyle değil tabi. ama mesela kendi alanımla iş başvurusuna gideceğim zamanlarda ( işim laboratuvar teknikeri) nedense hep geri dönüyorum yok ben yapamam ya rezil olursam işi elime yüzüme bulaştırırsam ve beni başarısız önemsiz görürlerse diyorum. bu düşünceler aslında erkek çalışanların yoğunlukta olduğu yerler de daha da oluyor. tam anlamıyla kendime sanırım güvenmiyorum. bir şeyleri başaracağıma olan inancım az değiştirebileceğime de öyle. bunu nasıl değiştirebilirim sizce? :)
Bu soru 6 Ekim 2025 18:21 tarihinde Psikolog Fatma Gizem Bitgen tarafından cevaplandı.
- Paylaş:
Merhabalar,
Yazdıklarınızdan çocukluğunuzda yaşadığınız ortamın oluşturduğu etkiyi cümlelerinizde çok net bir şekilde hissedebiliyorum. Bir yanda o küçük hâlinizle sürekli çatışmaların ve huzursuzluğun arasında kalmak, diğer yanda kendinizi bir kurtarıcıya ihtiyaç duyacak kadar çaresiz hissetmenin ne kadar yorucu olabileceğini tahmin edebiliyorum ve çocukluğunuza ve şuan ki halinize yönelik farkındalığınızın ne kadar yüksek olduğunu görüyorum. Bu gelişim ve değişim için çok önemli bir avantaj. Şimdi içinde bulunduğunuz duruma daha yakından bakalım ve neler yapabilirsiniz üzerine konuşalım.
Sevgili danışan öncelikle belirtmek isterim ki çocuklukta değer görmemek ve kendini savunmayı öğrenmemek yetişkinlikte özgüven sorununa yol açabilir. Bu sizin kapasitenizin ya da yeteneğinizin düşük olmasıyla ilgili değil, öğrenilmiş bir inançla ilgili. Pek çok insan, benzer zeminlerde büyüdüğünde kendi değerini sorgulama eğilimi gösteriyor. Aslında sizde "şimdi öyle değil tabi." diyerek aynı noktada kalmadığınızı gösteriyorsunuz.
Erkek çalışanların yoğun olduğu ortamlarda daha çok gerilmeniz oldukça doğal. Toplumsal olarak bu tür ortamlarda kadınların daha fazla sorgulandığı, zaman zaman küçümsendiği hissi pek çok kadının ortak paydası. Böyle anlarda aklınıza geçmişten öğrendiğiniz ve inandığınız “Ya rezil olursam?”, “Başarısız görünürsem?” gibi olumsuz otomatik düşünceler geldiğinde gün sonunda not etmeniz ve “Bu düşünce bana gerçekten yardımcı oluyor mu?”, “Geçmişte bu korkuyu yaşadığım halde başardığım bir şey oldu mu?” şeklinde sorgulamanız beyninizin uyguladığı bilişsel çarpıtmaları fark etmenize ve gerçekçi düşüncelerle değiştirmenize yardımcı olabilir.
Tüm bunları değiştirebilmenin en önemli yolu ise sabırlı ve şefkatli olmanız olacak. Günlük hayatınızda küçük cesaret denemelerine yer açın. Özgüven en çok küçük görevlerin başarıyla tamamlanması ile artar. Bu noktada önce çok riskli olmayan, küçük bir iş görüşmesine gidebilir, deneme ya da staj gibi kısa süreli fırsatlar arayabilir, gidilen görüşmeyi 'başarı ya da başarısızlık' olarak değil, 'pratik' olarak görmeyi deneyebilirsiniz. Bu kendinize çok daha şefkatle yaklaşmanızı sağlayacaktır.
Kendi değeriniz size başkalarından gelmediği zaman, sizin onu yeniden inşa etme hakkınız doğuyor. Bağımsızca… Bu yol bazen çok inişli çıkışlı olur, yeri gelir yorucu olur, ama küçük ilerlemeler bile büyük farklar yaratır.
Süreç boyunca yazmaya devam edebilirsiniz. Cevabımın faydalı olmasını umuyor, sağlıklı günler diliyorum.
Psikolog Fatma Gizem Bitgen
