Psikoloji

Stres ile akla gelen geçmiş kötü anılar

Gizli Kullanıcı29 Ağustos 2025 18:32

Baskı ve stres altında, aklıma sürekli geçmişte yaşadığım ama içinde bulunduğum on an ya da olayla hiçbir alakası olmayan olumsuz anılarım geliyor. Örnek olarak yabancı dil çalışırken aklıma eskiden bana yapılan ve hoşuma gitmeyen bazı anıların gelmesi. Bu durum yabancı dil çalışırken odaklanmamı azaltıyor ve öfkemi arttırıyor. Dahası, bu örnekler iş hayatında da maalesef mevcut. Toplantılarda, özellikle stresli anlarımda, bu anılar aklıma geliyor ve beni sinirlendiriyor. Ben bunun biraz çocuklukla alakalı olduğunu düşünüyorum. Çocukluğum çokta iyi değildi. İsteklerim koşulsuz ve sevgiyle karşılanmadı. Özellikle, bir şeye ihtiyacım olunca, ailem sürekli belirli şartlar ile ihtiyaçlarımı karşılardı ya da daha çok ihtiyacım bir şekilde karşılanır ama ailem sanki bunu karşılamaktan ve ya benim böyle bir ihtiyacımın olmasından çokta memnun değilmiş gibi davranırdı. Bunun nedeni nedir ve ayrıca nasıl bir çözüm önerirsiniz? Teşekkürler.

Bu soru 30 Ağustos 2025 01:07 tarihinde Psikolog Merve Tel tarafından cevaplandı.

  • Cevaplandı

  • Paylaş:

Merhaba,


Okuduklarımdan anladığım kadarıyla, stresli ya da baskı altında olduğunuz anlarda zihninize istemsizce geçmişte yaşadığınız olumsuz anıların gelmesi sizi zorlayan bir durum. Bunun yabancı dil çalışırken, iş toplantılarında ya da odaklanmaya çalıştığınız diğer anlarda ortaya çıkması, hem dikkatinizi dağıtıyor hem de öfke duygunuzu artırıyor. Siz de bunun çocukluk yaşantılarınızla bağlantılı olabileceğini düşünüyorsunuz; özellikle ihtiyaçlarınızın koşulsuz bir şekilde karşılanmaması ve ailenizin bu süreçte memnuniyetsiz bir tavır sergilediğine dair söyledikleriniz önemli bir nokta.


Çocuklukta ihtiyaçların koşulsuzca görülmemesi, zihinde 'bir şey istemek' ile 'suçluluk, kaygı ya da reddedilme ihtimali'nin birlikte kodlanmasına yol açabiliyor. Aslında bugün dil öğrenmek ya da toplantıda söz almak gibi sağlıklı ve yetişkin ihtiyaçlarınızı ortaya koyuyorsunuz fakat geçmişte bu ihtiyaçlarınız karşılanırken eşlik eden olumsuz duygular (örneğin değersizlik, görülmeme, ebeveynin isteksizliği) zihninizde yeniden canlanıyor. Burada yaptığım çıkarımı da netleştirmek isterim:  Çocukluktaki deneyimleriniz, 'ihtiyacımı dile getirdiğimde karşımdakini sıkıntıya sokuyorum' gibi bir içsel iz bırakmış olabilir. Bu nedenle, bugün ihtiyaçlarınızı ortaya koyduğunuz anda zihniniz geçmişten örnekler çağırarak sanki aynı duygusal ortam yeniden yaşanıyormuş gibi davranıyor.


Burada önemli olan nokta şu: Zihniniz aslında size bir işaret gönderiyor. Bu durum sadece 'geçmişe takılı kalmak' değil, aynı zamanda içinizde hala sesini duyurmak isteyen bir parçanın varlığına işaret ediyor. O eski anılar bugün yeniden gündeme gelerek, 'benim hala görülmeye, duyulmaya ihtiyacım var' diyor olabilir.


Böyle anlarda anıları bastırmaya ya da onlarla mücadele etmeye çalışmak yerine, birkaç derin nefes alıp kendinize 'şu an yaşadığım şeyle bu gelen anının ilgisi var mı, yoksa sadece geçmişin izi mi canlandı?' diye hatırlatmanız faydalı olabilir. Bazen bu ayrımı yapmak bile yoğunluğu azaltır. Bunun yanı sıra, zihninizde canlanan anıyı kısa bir süreliğine gözlemleyip 'o an bana nasıl hissettirmişti ve şimdi ben buna nasıl bir yanıt vermek isterdim?' diye düşünmek, içinizde yarım kalmış duygularla bağlantı kurmanızı kolaylaştırabilir. İsterseniz bu düşünceleri ufak notlar halinde yazıya dökebilirsiniz; yazmak, zihninizde dönen şeylerin somutlaşmasını sağlar. Ayrıca bu anılara eşlik eden öfke ve gerginliği bedeninizde de hissettiğiniz için, nefese odaklanmak ya da kısa bir gevşeme egzersizi yapmak, duygunun daha çabuk yatışmasına yardımcı olur.


Tüm bunları kendi başınıza uygulayabilirsiniz. Fakat sizin de fark ettiğiniz gibi, bu tekrarların temelinde çocuklukta yaşadığınız koşullu kabul edilme deneyimlerinin izleri olabilir. Bu nedenle, uzun vadede güvenli bir ortamda bu deneyimleri yeniden ele almak, zihninizin bu hatırlatmaları yapma ihtiyacını azaltır. Unutmayın, zihniniz size zarar vermek için değil, aslında geçmişte duyulmamış bir ihtiyacı dile getirmek için bu anıları çağırıyor. Sizin yapabileceğiniz şey, bu parçanıza şefkatle kulak vermek ve gerekirse profesyonel destekle bu süreci derinleştirmek olacaktır.


Böyle anlarda destek almak isterseniz, size eşlik etmekten memnuniyet duyarım, ihtiyaç duyduğunuz her an bana ulaşabilirsiniz.