Terapide yerde oturan danışan?

Merhaba Sevgili Danışan,

Yerden oturarak terapiye katılmak ilk duyulduğunda biraz alışılmadık gelse de bu davranış, düşündüğünüz gibi doğrudan bir psikolojik bozukluk belirtisi ya da “anomali” değildir. Terapi, özünde danışanın kendini güvende ve rahat hissettiği bir alan olmayı amaçlar. Bu nedenle terapi ortamı, kişisel farklılıklara ve bireysel ihtiyaçlara alan tanıyabilen esnek bir yapıya sahiptir.

Öncelikle, yerde oturmak davranışı bazı danışanlar için “daha fazla güven” ve “daha az tehdit” algısı yaratabilir. Sandalyede ya da koltukta oturmak, bazı kişiler için “karşı karşıya gelme”, “resmiyet” veya “değerlendiriliyormuş” gibi hissettirebilirken; yerde oturmak daha yatay, daha eşitlikçi ve gevşek bir duruşla özdeşleştirilebilir. Bu, özellikle bedenin aşağıda olmasının bir çeşit teslimiyet ya da rahatlık simgesi olduğu kişilerde daha çok görülür. Terapistin bunu yargılamadan kabul etmesi, danışanla kurulan güvenli bağın bir parçası da olabilir.

Bazı danışanlar fiziksel alanı kendi düzenlerinde kontrol ederek duygularını daha iyi regüle ederler. Yerde oturmak, bedenin gevşemesine ve zihnin daha rahatlamasına yardımcı olabilir. Bu, özellikle kaygı bozukluğu, travma sonrası stres gibi durumlarda kişinin kendi bedeniyle zemin teması kurarak şimdi ve burada kalmasına destek olabilir.

Yerde oturmak, bazı kişilerde çocuklukla ilgili güvenli alanları hatırlatabilir. Evde yere oturmak, oyun oynamak, annesinin yanında halıya uzanmak gibi anılar bilinçdışı olarak güven duygusunu tetikleyebilir. Eğer kişi terapi sürecinde regresyon (geçmiş yaşantılara dönme) gibi deneyimler yaşıyorsa, yere oturmak bu duygusal geçişin dışa vurumu olabilir.

Bazı bireyler basitçe sandalyede kendilerini rahatsız hisseder. Beden postürü ya da fiziksel rahatlık için yerde oturmak bir tercih olabilir. Özellikle yogaya, meditasyona ya da bedensel farkındalığa yakın bireyler yerde bağdaş kurarak oturmayı daha “kendiliğinden” bir pozisyon olarak tanımlar.

Bazı danışanlar terapi ortamını sınamak ister. Bu özellikle kişilik yapılanmaları belirgin olan (örneğin sınırda ya da kaçıngan kişilik özellikleri taşıyan bireylerde) terapistin tepkisini ölçmek için bilinçli ya da bilinçdışı şekilde yapılabilir. “Farklı” davranarak terapistin esnekliğini, yargılayıcılığını ya da kabul sınırlarını gözlemlemek isteyebilir.

Bazı bireyler yukarıda oturmak yerine yere oturduklarında kendilerini daha az göz önünde, daha az “yukarıda” hissederler. Bu bir çeşit kendini koruma mekanizmasıdır. Yüksek bir oturuş pozisyonunda daha açık, savunmasız ya da denetleniyormuş hissine kapılabilirler.

Şimdi de şu sorunuza netlik getireyim: Bu kişilik bozukluğuna mı işaret eder?

Hayır, yerde oturmak başlı başına hiçbir tanısal göstergedir. Bu davranışın anlamı ancak o kişinin genel davranış örüntüsü, terapiye yaklaşımı, ilişki kurma biçimi ve ruhsal yapısı göz önünde bulundurularak yorumlanabilir. Yani yerde oturan biri, sadece rahat etmeye çalışıyor da olabilir; daha derin psikolojik dinamikleri ifade ediyor da olabilir. Önemli olan bu davranışın ne sıklıkla ve ne amaçla yapıldığıdır. Terapist de bu tercihi yargılamadan kabul ediyor, ancak gerektiğinde anlamını araştırarak çalışıyorsa, bu durum terapötik sürece zarar vermez, aksine derinleştirici bile olabilir.

Peki benim danışanlarım arasında yerde oturan oldu mu?

Bireysel olarak, özellikle yüz yüze danışmanlık verdiğim dönemde bu durumla karşılaşmadım. Online seanslarda da bu durumla karşılaşmadım.

Terapide her davranışın bir anlamı olabilir; ancak bu, onun “anormal” olduğu anlamına gelmez. Terapi ortamı, kişinin kendi içsel ritmini bulduğu, rahat ettiği ve “olduğu gibi” kabul edildiği bir yerdir. Yerde oturmak da bu ritmin bir parçası olabilir. Dolayısıyla bu davranışı “garip”, “bozukluk belirtisi” ya da “anlam verilemeyen” bir şey olarak değil, bireyin kendilik alanını kurma biçimi olarak görmek çok daha sağlıklı olacaktır.

Merak etmen, sorgulaman, anlamaya çalışman oldukça kıymetli. Umarım cevabım faydalı olmuştur. Değerlendirilmesini istediğin farklı bir soru veya aklına takılanları yeni bir soru oluşturarak bizlere iletebilirsin.

Sevgiler,

Psikolog Betül Canbel