yeme bozukluğuyla nasıl başa çıkarım

Merhaba,

Öncelikle yaşadığınız bu süreci bizimle paylaşmanız çok kıymetli. Duygularınızı bu kadar açık ve dürüst bir şekilde ifade etmeniz, aslında içten içe değişim için hazır olduğunuzun güçlü bir göstergesi.

Yeme davranışı sadece bir “irade” ya da “disiplin” meselesi değildir. Yeme, tıpkı uyumak ya da ağlamak gibi bir duygusal düzenleme aracı haline gelebilir. Şimdi gelin birlikte, yaşadığınız bu döngüyü psikolojik açıdan detaylı bir şekilde ele alalım.

Kontrolsüz Yeme Döngüsü Nedir?

Sabah ya da gece fark etmeksizin aniden uyanıp yemek yeme ihtiyacı hissetmeniz, duygusal yeme veya atipik yeme bozukluğu belirtileri olabilir. Bu tür yeme davranışları genellikle;

• Stres, yalnızlık, sıkışmışlık gibi duyguların bastırılması,

• Geçmişte yaşanmış kilo verme–alma döngülerinin psikolojik baskısı,

• Özdeğeri dış görünüşle ilişkilendirme,

• Gece yeme sendromu ya da tıkanırcasına yeme atakları ile ilişkilidir.

Bu durum çoğunlukla şöyle bir döngüye girer:

Yeme → Pişmanlık → Suçluluk → Kısıtlama → Daha Fazla Yeme → Yine suçluluk…

Ve her “bir daha yapmayacağım” cümlesi gerçekleşmeyince, kişi kendini daha da çaresiz hisseder. Oysa burada sorun, sizin karakterinizde değil, yeme davranışının duygusal bir ihtiyaca bağlanmış olmasıdır.

Neler Yaşadığınıza Birlikte Bakalım:

• “Durmaya çalıştıkça daha çok yiyorum” diyorsunuz. Bu cümle aslında çok şey anlatıyor.

Çünkü beyin, yasaklanan şeyi daha cazip hale getirir. Özellikle kilo alma korkusu, kontrol duygusunu kaybetmiş hissettiriyorsa, yemek bir anlığına bile olsa güvenli bir alana dönüşür.

• “Aileme söylemeye utanıyorum” diyorsunuz.

Bu da yeme davranışına karşı geliştirdiğiniz utanç duygusunu gösteriyor. Ama bilin ki bu durum bir “ayıp” değil, “yardıma ihtiyacı olan bir sinyal”dir. Yalnız değilsiniz.

• “Tartıya çıkamıyorum, kendime bakamıyorum” diyorsunuz.

Bu, beden algınızla olan ilişkinizin zorlandığını gösteriyor. Ancak tartı bir düşman değil, sadece bir araç. Şu an ihtiyacınız olan, “tartı sayısından çok ruhunuzun ağırlığına” bakmak.

Peki Ne Yapabilirsiniz?

1. Duygusal Açlığınızı Fark Etmeye Başlayın.

Her yeme atağınızdan önce kendinize şu soruyu sorun:

“Şu an gerçekten fiziksel aç mıyım, yoksa başka bir şeyi mi doyurmaya çalışıyorum?”

Eğer aç değilseniz ama yeme isteği geliyorsa, muhtemelen bu bir duygusal açlıktır:

• Yalnızlık, boşluk, öfke, sıkıntı, değersizlik hissi olabilir.

Bunu fark etmek bile ilk adımdır.

2. ‘Tümden yasak’ yaklaşımı yerine ‘esneklik’ geliştirin.

Yasaklar genellikle ters teper. “Artık asla tatlı yemeyeceğim” yerine, “Tatlıyı kontrollü şekilde belirli saatlerde tüketebilirim” yaklaşımı, beyni daha az stres altına sokar.

3. Gece Yeme Ataklarını Önlemek için Rutininizi Gözden Geçirin.

• Yeterince ve dengeli besleniyor musunuz?

• Gün içinde kendinize vakit ayırıyor musunuz?

• Gece geç yatmak ya da zihinsel yorgunluk atağı tetikliyor olabilir mi?

Ayrıca gece yemek yeme alışkanlığınızı kırmak için küçük önlemler alabilirsiniz:

• Yatmadan önce ılık bitki çayı içmek

• Diş fırçalamak (yeme dürtüsünü azaltır)

• Odada abur cubur bulundurmamak

• Zihin meşguliyetini sağlamak için yazmak, çizmek gibi alternatifler üretmek

4. Suçluluk Yerine Şefkatle Bakmayı Öğrenin.

Kendinize şu cümleyle yaklaşmayı deneyin:

“Ben şu an zorlanıyorum ve bu davranışım bana bir şey anlatmak istiyor. Bunun üstesinden gelmem zaman alabilir ama bu beni değersiz yapmaz.”

Her düşüş, iyileşmenin düşmanı değil, parçasıdır.

5. Profesyonel Destek Almak En Kıymetli Adım Olabilir.

• Yeme bozuklukları terapisi, bu davranışın altında yatan duygusal ihtiyaçları keşfetmenize yardımcı olur.

• Özellikle Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), Duygusal Yeme çalışmaları, Şema terapi gibi yöntemler oldukça etkilidir.

• Aynı zamanda gerekirse bir beslenme uzmanıyla iş birliği içinde çalışmak, bedeninizi cezalandırmadan denge kurmanıza yardımcı olur.

Bu süreçte kendinizi suçlamayın.

Çünkü bu, bir “irade sorunu” değil, duygusal olarak desteklenmeye ihtiyaç duyan bir hal. Siz güçlü olduğunuz için değil, artık yorgun olduğunuz için tıkanıyorsunuz.

Ama en güzel tarafı şu:

Bu döngü kırılabilir.

Ve siz bunun ilk adımını atmışsınız. Konuşmuşsunuz, anlatmışsınız, yardım istemişsiniz.

Bu, yeniden başlamak için yeterli bir tohum.

Umarım bu cevabım size yardımcı olmuştur. Aklınıza takılan başka sorular olursa bizimle her zaman iletişime geçebilirsiniz.

Sağlıcakla kalınız.

Klinik Psikolog İrem Aşıkkutlu